[CHRONICON LAURENTII DE BRZEZOWA]

Licet michi contemplanti fausti olim ac celebris regni Bohemie tam multiplicem quam vastam calamitatis in presenciarum perniciem, qua passim serpente depascitur et intestine litis discordia devastatur, sensus ebeat et racio merore confusa ingenii vigore languescat, tamen ne bohemici generis affutura posteritas huius horrende, ymmo prodigiose labis fraudetur noticia et in similem aut deteriorem vecordi desidia prolabatur, et presertim ad sincere fidei ac necessitudinis conservacionem, munimentum et robur ea, que fidelibus oculis et auribus in veritate percepi, presenti pagine duxi scriptotenus fideliter commendandum.

Anno incarnacionis dominice MCCCCXIV venerabilis ac divinissima communio eukaristie sub utraque specie panis scilicet et vini populo communi fideli ministranda per venerandum ac egregium virum Magistrum Jacobellum de Misa, sacre theologie baccalarium formatum, et aliquos sibi tunc in hac materia assistentes sacerdotes est inchoata in urbe inclita et magnifica Pragensi, primum quidem in ecclesiis sancti Adalberti in Nova civitate, sancti Martini in muro et sancti Michaelis ac capella Bethleem in Civitate antiqua Pragensi. Que certe communio sacratissima successu temporis, de quanto plus diversis minarum ac incarceracionum terroribus per Romanorum ac Bohemie regem Wenceslaum seu ipsius potestatem, spiritualibus et precipue Conrado, Pragensi archiepiscopo, prelatisque aliis ac religiosis et magistris universitatis studii Pragensis ac doctoribus totis viribus ad ipsius suggerentibus et desudantibus suffocacionem, impugnabatur, tanto amplius invalescebat et augmentabatur in populo fideli ac devoto sexus utriusque ad tantum, quod infra duos annos non solum in duabus aut tribus ecclesiis presbiteri Magistro Johanni Hus adherentes, pro tunc Wiklefiste per partem sibi adversam, que Machometica appellabatur, nuncupati, libertatem predicandi et, sicut premittitur, populum communicandi habebant, sed fere omnibus parochialibus in Praga ecclesiis, ymmo et monasteriis certis archiepiscopo et prelatis ipsos excommunicantibus et interdictum per totam Pragam ponentibus occupatis, populum magnum ad se attraxerunt. Itaque non solum in Praga, sed eciam in multis regni Bohemie et marchionatus Moravie civitatibus, castris, opidis et villis communis populus catervatim cum magna devocione ac reverencia ad sacratissimam utriusque speciei communionem frequentabat, adversariis et impugnatoribus ipsius sanctissime veritatis tam spiritualibus quam secularibus indignantibus ac pre malicia frementibus, minime tamen ipsam communionis utriusque speciei veritatem suffocare valentibus. Nam, ut scribitur 2 Esdre 10, veritas manet et invalescit in eternum et vivit et obtinet in secula seculorum.

Anno eodem, puta MCCCCIV in die Omnium sanctorum incepit generale concilium in civitate imperiali Constanciensi pro unione ecclesie ac pace reparanda congregari, pro tunc enim ecclesia in aliquot erat partes divisa. Nam quedam pars ecclesie Johanni pape XXIII, Balthasar de Cossa dicto, in curia Romana residenti favebat et sue subiacebat obediencie, alia pars Angelo de Corario, Gregorio XII, tercia vero pars Benedicto XIII, dicto Petrus de Luna, adherebat. Quorum unusquisque se verum et legitimum fore astruebat summum Romanum pontificem, et ex hoc fideles in ecclesia magnum sue religionis paciebantur detrimentum. Ad obviandum ergo hiis scismatibus in ecclesia Johannes prefatus papa XXIII concilium generale ad civitatem Constanciensem congregandum convocat, votis desuper serenissimi principis Sigismundi, regis Ungarie, annuens optantis in prefata civitate concilium ipsum generale celebrari. Cui quidem concilio ipse Johannes papa XXIII personaliter interfuit. Item tres patriarche. Item cardinales XXIII. Item archiepiscopi XXVII. Item episcopi C et VI. Item episcopi titulares de ordinibus XXXIII. Item abbates C et III. Item auditores palacii sacri XVIII, doctores omnes. Item cubicularii pape XVIII. Item doctores in theologia, in decretis et legibus, magistri etc. CCCXLIIII demptis doctoribus auditoribus. Item penitenciarii pape XXVII. Item scriptores penitenciarum XXIV. Item scriptores bullarum CXLII. Item procuratores pape et cardinalium LXXIII. Item portulani XXIV. Item bidelli consistorii XXVIII. Item reges et principes seculares personaliter XXVIII interfuerunt. Item comites LXXVIII. Item barones, nobiles et milites sexingenti LXXVI. Item aurifabri cum servis eorum XLVIII. Item institores et famuli eorum CCCL Item sutores cum servis XX et CC. Item pelliparii cum servis LXXXVI. Item fabri cum servis LXXXVIII. Item pistores cum famulis CCLX. Item caupones tabernarii cum servis LXXV. Item campsores de Florencia etc. LXXII. Item apothecarii cum servis suis XLV. Item barbitonsores CCCXXXVI. Item heraldi XLV, fistulatores, tubicine, ioculatores CCCCCXVI. Item meretrices, virgines publice, septingente XVIII. Item ambasiate regum, ducum et comitum XXVII. Item ambasiate episcoporum multorum et ecclesiarum diversarum. Item ambasiate studiorum diversorum. Item ambasiate civitatum imperialium LXVI. Item ambasiate multarum aliarum civitatum. Ad hoc eciam concilium Magister Johannes Hus, sacre theologie baccalarius formatus, predicator ad capellam Bethleem nuncupatam in Praga confirmatus, qui in suis predicacionibus ypocrisim, pompam, avariciam, luxuriam, symoniam et alia cleri peccata constanter infestabat et detegebat pro ipsius cleri statu ad vitam apostolicam reducendo, ex quo ab ipso clero pestifero magno odio est habitus, anno eodem sabbato post festum Omnium sanctorum sub salvo regis Hungarie Sigismundi conductu, primum in Praga intimacionibus et protestacionibus publice factis, quod scilicet coram concilio Constanciensi de sua fide cuilibet paratus sit reddere racionem, venit personaliter. Sed non obstante regis prefati salvo conductu ad cleri perversi de Bohemia et precipue de Praga prelatorum ac magistrorum instigacionem feria VI post Katherine anno eodem per ipsum captivatur concilium ad papam et cardinales pro habenda secum collacione fraudulenter evocatus et carceri duro in monasterio fratrum predicatorum ibidem iuxta stagnum ipsius civitatis sito mancipatur, custodibus diversarum nacionum circumseptus. Cuius fautores in Constancia presentes tam spirituales quam seculares diligenter pro ipsius contra concilium et regem Hungarie laborando liberacione nichil prodesse potuerunt, aliquibus magistris et prelatis de clero Bohemie et precipue Magistro Stephano Palecz, doctore theologie, et Michaele de Causis, plebano sancti Adalberti de Nova civitate Pragensi, invidia magna et zelo contra ipsum motis articulos multos falsos et mendosos pro condempnacione ipsius fidelis et catholici evangelii predicatoris cudentibus et confingentibus et ipsum concilio accusantibus, licet mendose, qualiter ipse nitebatur modis omnibus in suis predicacionibus clerum destruere, seculares ad ipsius cleri destruccionem concitando. In ipsa ergo captivitate Magister Johannes Hus virilem habens animum mori pocius eligebat quam cleri pestiferi scelerum enormitates approbare, multasque epistolas et scripta utilissima occulte suis scribebat amicis in Constancia presentibus, que scripta et ad Bohemiam caute destinabantur, ab ipsis quoque suis amicis et fautoribus vice versa scriptis et epistolis consolatoriis recreabatur et ad standum viriliter in bono et sancto proposito confirmabatur. Has autem epistolas custodes certi carceris muneribus amicorum Magistri Johannis Hus subarati caute et circumspecte propter concilii timorem ipsis fautoribus Magistri Johannis presentabant et insuper ipsorum epistolas et scripta ipsi Magistro Johanni sub ferculis aliquibus abscondendo mirabiliter porrigebant. Ibidem eciam ad vota amicorum et aliquorum carceris custodum tractatulos pulcerrimos succincte, quamvis libris carens, edidit, puta de mandatis dei et oracione dominica, item qualiter committitur peccatum mortale, item de cognicione dei, item de tribus hostibus hominis, item de penitencia, item de matrimonio, item de sacramento corporis et sanguinis domini. Scripsit quoque tractatulum de communione utriusque speciei, quo Pragam apportato sacerdotes ipsi Magistro Johanni Hus faventes animati strenue pro communionis prefate libertacione gladio verbi dei dimicabant et contra deordinaciones cleri perversi viriliter invehebant. Unde dyabolus, antiquus generis humani hostis, considerans populum sexus utriusque ad predicacionem fidelium sacerdotum peccata plangere, penitenciam de ipsis agere et se cum magna devocione frequenter ad ipsam preparare communionem, excitavit susurrones et ipsius emulo veritatis, qui sibi nova confingentes ad ipsam communionem suffocandam mendacia coram concilio Constanciensi querulose proposuerunt, qualiter Wiklefiste seu Husite de vespere post cenam inebriati sacramento corporis et sanguinis domini a suis communicarentur sacerdotibus, et quod in ollis sacramentum Christi sanguinis conficeretur et in flasculis seu lagenis hinc inde per domos et cellaria deportaretur et, quocunque tempore eciam nocturno populus sexus utriusque affectaret ipsum sacramentum, quod sacerdotes ipsi mox essent ad communicandum eos parati, quodque conventicula in cellariis et aliis locis occultis faciendo post sacramenti venerabilis communionem multas exercerent abhominaciones ac deordinaciones. Quibus mendosis et excogitatis delacionum ac accusacionum generibus concilium prefatum Constanciense fidem adhibens credulam, matura postposita deliberacione et iusto iudicii libramine derelicto, contra sub utraque specie communicantes non zelo salutis animarum, sed pocius livore ac odio permotum, eo quod sine requisicione et consensu ipsius concilii opus tam arduum sit attemptatum, presanctissimam ac divinissimam corporis et sanguinis dominici sub utraque specie communionem fidelibus christicolis multum salutiferam ad communem populum per amplius fieri et practisari inhibuit et ipsam tamquam erroneam et hereticam anno domini MCCCCXV die XV mensis Junii condempnavit, omnesque et singulos sic communicantes et desistere a tali non volentes communione tamquam hereticos arcendos fore et graviter puniendos statuit et decrevit per diocesanos locorum seu officiales eorum aut inquisitores heretice pravitatis cum invocacione eciam brachii secularis in regnis seu provinciis, in quibus contra ipsius concilii decretum fuerit attemptatum, pro racione et scripturarum fulcimento propriam assignando voluntatem et ecclesie Romane sic non communicandi consuetudinem, cum tamen consuetudo veritati iure cedere debeat et locum dare. Hoc tamen concilii mandato ac decreto legi dei ac ecclesie primitive contrario non obstante, non solum usum racionis habentes, sed et parvuli seu infantes post baptismum propter baptismi ipsius confirmacionem temporis successu sacramento divinissime eukaristie sub utraque specie communicabantur, Magistro Jacobello de Misa, sacre theologie baccalario formato, hanc cum sibi aliquibus adherentibus magistris et sacerdotibus promulgante et practisare inchoante communionem, propter quam quidem infancium communionem scisma grave inter magistros et sacerdotes veritati dei et Magistro Johanni Hus adherentes in Praga et in regno Bohemie est exortum. Nam quidam ex eis infancium communionem fore erroneam et ad baptismi confirmacionem non necessariam asserebant, alii e contrario propter dicta beati Dyonisii et aliorum primitive ecclesie doctorum hanc sentenciancium communionem ipsam katholicam et salutiferam astruebant affirmando, quod omne ecclesie sacramentum eukaristie divinissime sacramento perficiendum est et roborandum. Nichilominus prefata sacramenti corporis et sanguinis domini sub utraque specie, panis scilicet et vini, communio tam ad adultos quam ad parvulos et infantes, adversariis ipsius ac emulis eam viis et modis diversis suffocare et annulare satagentibus, non tamen prevalentibus, de die in diem magis ac magis crescebat, augmentabatur et invalescebat, impugnatoribus per temporum successus notabiliter et mirabiliter divina virtute coram ipsa ruentibus et succumbentibus veritate et dampna inexplicabilia rerum et corporum luentibus, prout in subsequentibus clarere poterit evidenter.

Anno domini MCCCCXV currente feria IV ante dominicam palmarum, que erat dies XX mensis Marcii, Johannes papa XXIII, sibi pericula a concilio imminere et precipue de papatu deposicionem presenciens, de Constancia tempore nocturno habitu mutato fugit et ad civitatem quandam Friderici, ducis Austrie, quatuor milliaria a Constancia distantem cum ipsius auxilio ducis confugit. Post certum vero temporis intervalum, dum ad mandatum Romanorum regis et Hungarie Sigismundi bona prefati ducis occasione pape Johannis educcionis per civitates imperiales et Sweyceros devastarentur et clause ipsius certe expugnarentur, ipse papa Johannes est concilio per ipsum ducem Fridericum devastacionem bonorum suorum amputare volentem presentatus et per concilium Ludvico, duci Bavarie, comiti Palatino, filio olim Clem, in captivitatem assignatus et tandem per ipsum concilium velut hereticus condempnatus et de papatu una cum Gregorio XII et Benedicto XIII depositus, ut inferius clarius patebit.

Item de mense Maii Magister Jeronimus, vir facundia ac eloquencia preditus, de Constancia, ubi intimaciones patentes portis ac valvis civitatis ac ecclesiarum et domibus cardinalium aliorumque notabilium prelatorum affixerat, optans a rege Sigismundo sepe nominato et a concilio sibi salvum et securum dari conductum ad respondendum palam et publice omnibus et singulis crimen quodcunque erroris vel heresis sibi obicere volentibus et puritatem fidei sue orthodoxe coram prefato Constanciensi concilio ostendendum, versus Bohemiam salvo conductu competenti ad id, quod prefertur, minime assecuto redeundo per officiales ducis Bavarie Johannis, filii olim Clem, comitis Palatini, ex suorum prodicione emulorum in Hyrssaw est captus et in Sulczpach ad presenciam ipsius ducis reductus. Quod cum Sigismundus Romanorum rex et Hungarie etc., cum concilio percepissent, duci Johanni sepe nominato intimaverunt postulantes, quatenus Magistrum Jeronimum ipsis ad Constanciam transmitteret, quorum postulacionibus et votis dux Bavarie Johannes prefatus annuens Magistrum Jeronimum vinctum ad Constanciam transmisit cum epistola sua, in qua magnifice et multipliciter ipsum extollit concilium et prelia domini in extirpando errores et hereses viriliter agere adhortatur, Magistrum Jeronimum et sibi similes in interitum carnis tradere, ut spiritus salvus fiat in die domini suadendo. Vinculatus ergo Constanciam est adductus et concilio presentatus et demum multis blasphemiis et probris affectus carceribus durissimis in turre quadam civitatis iuxta cimiterium ecclesie sancti Pauli est mancipatus in quibus trunco impositus gravi pedibus ad compedes strictis et manicis ferreis vinctus XI fere pendebat diebus, paucissimis cibis refectus et infirmitate gravi fere usque ad mortem vexatus. Cui tamen dierum aliquorum facto intervallo convalescenti ob spem concilio in omnibus assenciendi et ipsius concilii facta et decreta approbandi captivitatis est duricia mitigata et alleviata. Sicque in ipsa turri fere per unum integrum annum iacuit captivus.

Item feria IV post Trinitatis, que erat dies XXIX mensis Maii, sentencia per concilium generale Constanciense fertur contra Johannem papam XXIII, per quam a papatu propter multos et diversos articulos in et adversus ipsum per ipsius concilii procuratores productos deponitur ad custodiam tutam Sigismundi, Romanorum et Hungarie regis, ecclesie universalis advocati et defensoris, nomine ipsius concilii deputatur. In hac eciam sentencia per ipsam Constanciensem sinodum statuitur, decernitur et ordinatur pro bono unionis ecclesie, quod nullo umquam tempore reeligantur in papam dominus Balthasar de Cossa, nuper Johannes papa XXIII, nec Petrus de Luna, Benedictus XIII, nec Angelus de Corario, Gregorius XII, in suis obedienciis sic nuncupati. Inter cetera autem in articulis contra ipsum Johannem papam XXIII productis ista ponuntur abhominabiliora, scilicet quod ipse dominus Johannes fuit et est pauperum oppressor, iusticie persecutor, iniquorum columpna, symoniacorum statua, carnis cultor, viciorum fex, a virtutibus peregrinus, consistoria publica fugiens ac totus sompno et aliis carnalibus deditus desideriis, vite et moribus Christi totus contrarius, infamie speculum et omnium malorum profundus adinventor, adeo et in tantum Christi ecclesiam scandalisans, quod inter Christi fideles vitam et mores suos cognoscentes vulgariter dicitur incarnatus dyabolus. Item quod ipse dominus Johannes papa XXIII cum uxore fratris sui et cum sanctis monialibus incestum, cum virginibus stuprum, cum coniugatis adulterium et alia incontinencie crimina, propter que ira dei descendit in filios diffidencie, commisit. Item quod ipse fuit vas omnium peccatorum, homicidiis, veneficiis et aliis gravibus criminibus irretitus, symoniacus, pertinax hereticus et ecclesiam Christi notorie scandalisans. Item quod ipse dominus Johannes papa XXIII sepe et sepius coram diversis prelatis ac aliis honestis et probis viris pertinaciter dyabolo suadente dixit, asseruit, dogmatisavit et astruxit, vitam eternam non esse, neque aliam post vitam hanc, quin ymmo dixit et pertinaciter credidit, animam hominis cum corpore humano mori et extingui ad insar animalium brutorum, dixit quoque, mortuum semel eciam in novissimo die minime resurrecturum, contra articulum de resurreccione mortuorum.

Item VII die mensis Junii, que erat feria VI post Bonifacii, hora XI eclipsatus est totus sol, ita quod non poterant misse sine luminibus celebrari, in signum, quod sol iusticie Christus in cordibus prelatorum multorum ad mortem Magistri Johannis Hus de proximo per concilium mortificandi anhelancium fuit obscuratus.

Item sabbato in octava Petri et Pauli apostolorum alias die VI mensis Julii Magister Johannes Hus, sacre theologie baccalarius formatus, vir vita et moribus clarus ac fidelis evangelii Christi predicator, ad falsam testium deposicionem et Magistri Stephani Palecz, doctoris theologie, ac Michaelis de Causis, plebani sancti Adalberti de Nova civitate Pragensi, ex parte cleri Bohemie assiduam instigacionem, regis quoque Hungarie Sigismundi suggestionem, nulla sibi debita pro sue innocencie expurgacione prestita audiencia per concilium Constanciense ad mortem est sentenciatus et inique condempnatus, quem ab officio sacerdotali in publica ipsius concilii sessione degradatum spirituales brachio tradunt et assignant seculari. Qui extra civitatem Constanciensem eductus in quodam prato columpne in modum asseris spissi facte uc terre infixe catenis ac funibus alligatus ac fasciculis straminum et lignorum circumseptus "Christe, fili dei vivi, miserere mei" etc. lete decantando ignis est consumptus voragine. Post cuius incineracionem, ne reliquie ipsius super terram remanerent, eciam cinis ipse in flumen Reni ibidem de vicino fluens Bohemorum in contemptum est proiectus. De cuius captivitatis condempnacionisque ac mortis serie alibi plenius est contextum et scriptotenus exaratum.

Ipso ergo mortificato, clerus perversus precipue in regno Bohemie et marchionatu Moravie, qui condempnacionem ipsius contribucione pecuniarum et modis aliis diversis procuravit et ad ipsius consensit interitum, iusto dei iudicio de die in diem notabiliter magisque ac magis in bonorum per seculares ablacionibus, a locis suis et dignitatibus eieccionibus, ymmo eciam et corporum destruccionibus turbatur, prout in sequentibus clarere poterit evidenter.

Item die VI mensis Julii concilium Constanciense literas clero et baronibus ac proceribus regni Boemie sub sigillis presidencium quatuor nacionum, puta italice, gallice, germanice et anglice, transmittit sentencias contra Magistrum Johannem Wikleff et Magistrum Johannem Hus ac ipsorum doctrinas iuste fore latas astruendo et per viscera Jesu Christi hortatur, quatenus homines pestiferos doctrinam Johannis Wikleff et Johannis Hus, hereticorum dampnatorum, seminantes predicare et dogmatisare in regno Boemie et finibus ipsorum, quantum in ipsis est, non admittant.

Item die II mensis Septembris anno eodem magnates, barones, proceres et nobiles regni Boemie et marchionatus Moravie tunc Prage congregati literas sub suorum appensione sigillorum concilio scribunt Constanciensi inproperando ipsi concilio de Magistri Johannis Hus, evangelici predicatoris, iniusta et iniqua ad mortem condempnacione, quod scilicet hunc non confessum nec legitime, ut decebat, convictum nullisque in et contra ipsum deductis et ostensis erroribus aut heresibus, sed ad sinistras, falsas et importunas duntaxat sui et regni Boemie ac marchionatus Moravie capitalium inimicorum et proditorum accusaciones, delaciones et instigaciones tamquam hereticum pertinacem condempnavit et condempnatum dira et turpissima morte affecit in regni Boemie christianissimi et marchionatus Moravie clarissimi perpetuam infamiam et notam, adiciendo inter cetera, quod quicunque hominum cuiuscunque status, preeminencie, vel dignitatis, condicionis, gradus vel religionis extiterit, qui dixit, asseruit, dicit vel asserit, quod in regno Boemie et marchionatu Moravie pretactis errores et hereses pullulassent ac ipsos barones et alios Christi fideles infecissent, omnis et quilibet talis, ut prefertur, sola persona regis Hungarie semota, recte mentitur in caput suum velut nequam, pessimus traditor et proditor predictorum regni et marchionatus ac ipsorum baronum perfidissimus et solus utique hereticus perniciosissimus, omnisque malicie et nequicie, ymmo et dyaboli filius, qui mendax est et pater eius.

Item anno eodem circa festum Nativitatis Marie virginis Magister Jeronimus de Praga, diu et graviter vinculatus, ad ecclesiam maiorem, ubi sessio concilii celebratur, ducitur et ibidem per concilium minis mortis sibi incussis ad abiurandum et revocandum et ad mortem Magistri Johannis Hus, quasi iuste sit per concilium condempnatus, assenciendum instigatur et cogitur. Ipse vero metu mortis et sperans, se de manibus ipsius concilii per hoc evasurum, ad concilii voluntatem iuxta tenorem sibi tunc exhibitum abiuravit in sessione concilii publica et captivitati viceversa, minus tamen gravi, mancipatur, armatis cottidie ipsum custodientibus. Et cum instigatores contra ipsum deputati, videlicet Michael de Causis et Magister Stephanus Palecz ac alii ipsorum in hoc negocio complices de post ex verbis ipsius Magistri Jeronimi et aliis certis cognovissent indiciis, quod ipse huiusmodi abiuracionem et revocacionem non sincere, sed animo evadendi fecisset, supervenientibus eciam ibidem de Praga certis fraterculis Carmelitarum, novas accusaciones contra ipsum Magistrum Jeronimum obtulerunt et eas articulantes ipsum, ut illis respondeat articulis, instigabant. Et quia iudices eius, certi cardinales Petrus Cameracensis, Jordanus de Ursinis, Antonius Aquilegiensis, Franciscus Florentinus, considerantes maliciam instigatorum predictorum et ipsi Magistro Jeronimo iniuriam inferri, pro ipsius liberacione coram concilio laborabant, ipsis ergo una dierum in congregacione po Magistri Jeronimi liberacione laborantibus. Theutonici et Boemi, ipsius inimici, fortiter repugnabant clamantes, quod nullo modo dimittatur. Et surgens unus doctor Naso dixit ad cardinales: "Miramur de vobis, patres reverendissimi, quod paternitates vestre pro tali pessimo heretico intercedunt, propter quem nos in Boemia cum toto clero multa mala passi sumus et forsitan vestre paternitates pacientur, et timemus, quod forte ab illis hereticis vel a rege Bohemie munera recepistis." Cumque autem cardinales sic obiurgarentur, se de causa ipsius Magistri Jeronimi exoneraverunt, instigatores vero prefati sivi iudices alios impetraverunt. Magister autem Jeronimus respondere noluit articulis in carceribus, nec in iudices illos privatos consentire audienciam publicam postulando, in qua finaliter mentis sue intencionem vellet aperire. Presidentes ergo concilii credentes, quod ipse Magister Jeronimus predictam suam revocacionem in audiencia publica renovare vellet et confirmare, pro danda sibi audiencia tractaverunt et eam sibi concesserunt, prout inferius patebit.

Item anno eodem circa festum Omnium sanctorum et anno domini MCCCCXVI currente ante festum Purificacionis factum est interdictum in Praga, archiepiscopo, prelatis, plebanis ac religiosis a divinis cessantibus, libertasque fuit per omnes ecclesias et monasteria omnibus presbiteris communionem corporis et sanguinis dominici sub utraque specie promoventibus et Magistro Johanni Hus adherentibus divina peragere et verbum dei cottidie predicare, emulis ipsius sanctissime communionis utriusque speciei et Magistri Johannis Hus, tunc Machometis nuncupatis, de Praga divina ad Wyssegradum et ad ecclesiam in Psarz sub Wyssegrado sitam et in Buben nec non in Owenecz visitantibus, pro quo clerus Pragensis et precipue prelati ac monachi dampna non parva a vulgo sunt perpessi. Nam multi eorum a propriis sunt eiecti sedibus, presbiteris utriusque communioni speciei et Magistro Johanni Hus faventibus in ipsorum locis collocatis, rege Bohemie Wenceslao hoc ipsum ad suorum aliquorum consiliariorum instigacionem admittente.

Item anno domini MCCCCXVI sabbato ante Ascensionem domini, alias die XXV mensis Maii, Magister Jeronimus de Praga prefatus ductus est ad audienciam publicam ad ecclesiam kathedralem, ibique coram toto concilio C et VII articuli contra ipsum per concilii commissarios ex parte instigatorum predictorum sunt de novo producti, ne laqueum mortis, quem sibi paraverant, possit effugere. In ipsa ergo audiencia a mane usque meridiem plus quam XL articulos subtilissime omnibus contra ipsum obicientibus respondebat, articulos nocivos et confictos negando se commisisse et perpetrasse, asserens, quod testes illi mendose tamquam emuli sui adversus eum deposuerunt. In eadem sessione nondum ad mortem excessit, quia omnibus articulis usque ad finem propter horam meridianam non valuit respondere, unde ad respondendum residuis articulis terminus fuit sibi per concilium ad diem XXVIII Maii prorogatus. Ipso ergo die, summo mane iterum ad respondendum resultantibus articulis ad kathedralem reducitur ecclesiam et ibi pro morte sua est conclusum. In ista autem sua audiencia a summo mane et citra nimis profunde et subtiliter de diversis loquebatur materiis, inter cetera allegando quam plures philosophos et sapientes ex gentibus, puta Platonem, Senecam, Katonem etc. necnon Isayam, Jeremiam cum aliis multis prophetis et sanctis veteris testamenti ac sanctos apostolos cum ceteris multis et diversis sanctis martiribus de novo testamento, qualiter omnes hii et alii quam plurimi propter veritatem innocenter sunt mortificati et diversis tormentorum affecti generibus. Tandem recommendavit statum et sanctitatem Magistri Johannis Hus asserens, se a iuventute ipsum novisse et non fuisse fornicatorem, bibulum neque criminosum, sed castum, sobrium et sacri evangelii sanctum et fidelem predicatorem. Et quecunque ipse Magister Johannes Hus et Magister Johannes Wikleff tenuerunt et scripserunt, et precipue contra abusus cleri et pompam, quod omnia illa usque ad mortem vult tenere, adiciendo, quod sancti viri fuerunt et quod in omnibus punctis fidei katholice credit, sicut sancta Romana tenet ecclesia, finaliter subiungendo, quod omnia peccata sua non remordent conscienciam suam ad tantum sicut illud peccatum, quod in pestifera kathedra commiserat, quando in sua revocacione contra illum bonum et sanctum virum Magistrum Johannem Hus et ipsius doctrinam erat iniuste locutus, presertim ad ipsius iniustam consenciendo condempnacionem, concludens, quod illam revocacionem per ipsum in kathedra maledicta factam omnino revocat, asserens, quod propter metum mortis et animi sui pusillanimitatem hoc fecisset. Et tunc e converso ad carceres est reductus et durissime per manus, pedes et brachia catenis ferreis vinculatus.

Sabbato autem post Ascensionem domini, alias die prima mensis Junii ad kathedralem ecclesiam ad sessionem concilii publicam per copiosam armatorum ducitur multitudinem. Ibi ergo sentencia contra eum lata morti est adiudicatus et pileo papireo magno et longo rubeis circumpicto demonibus capiti suo imposito extra civitatem, simbolum, Credo in unum deum, letaniam, et Felix namque es decantando ad mortem ducebatur, populum ydiomate theutonico in hec verba alloquendo: "Dilecti pueri, sicut nunc cantavi, sic credo et ista est fides mea. Ex eo tamen morior, quia nolui concilio consentire et assistere et cum eo tenere et asserere, quod Magister Johannes Hus est per ipsum concilium sancte et iuste condempnatus. Ego enim bene novi eum et scio, quia fuit vir sanctus et evangelii Jesu Christi fidelis predicator." Et cum ad locum supplicii pervenisset, in eodem loco, in quo Magister Johannes Hus mortem subierat innocenter, ad statuam ad instar spissi asseris factam terre infixam funibus et catenis ferreis alligatus, vestibus omnibus spoliatus et lignis circumseptus "Salve festa dies" et "In manus tuas, domine, commendo spiritum meum" lete cantando ignis consummitur voragine. Insuper et lectisterniis ac aliis ipsius vestimentis incineratis, cineres ipsi in curribus ad flumen Reni e vicino fluens deducuntur et ad flumen ipsum proiciuntur, ne reliquiarum ipsius quidquam super terram remaneret: de cuius captivitate mortisque modo alibi lacius ac plenius est digestum.

Item anno domini MCCCCXVII in festo sancti Martini, alias die XI mensis Novembris, multis antea ac variis de eleccione summi pontificis inter cardinales doctoresque diversarum nacionum ac ceteros prelatos in concilio Constanciensi presentes habitis tractatibus et disceptacionibus, Oddo cardinalis de Columpna ex unanimi XXIII cardinalium et cum eis XXX aliorum prelatorum ad eligendum novum Romanum presulem per concilium deputatorum consensu in papam est electus et tandem die dominico post Elisabeth, alias die XXI mensis Novembris, solempniter coronatus cum cerimoniis debitis et consuetis et Martinus quintus est appellatus.

Item anno domini MCCCCXVIII in festo pentecostes concilium Constanciense constitucionibus certis ac decretis factis et determinatis, katholicisque ac egregiis viris Magistro Johanne Hus et Magistro Jeronimo de Praga iniuste condempnatis et pro veritate sancta ignis consumptis voragine et papa novo Martino quinto nuncupato, ut premittitur, electo, dispergitur de iniusta utriusque speciei communionis prefatorumque Magistrorum Johannis Hus et Jeronimi iniqua condempnacione coram iudice iustissimo diram redditurum racionem.

Item anno domini MCCCCXIX sacerdotes evangelici Magistro Johanni Hus faventes et communionem calicis ad populum communem promoventes, tunc Wikleffiste et alias Hussite nuncupati, cum populo sexus utriusque ex diversis regni Bohemie partibus, civitatibus et villis cum sacramento eukaristie in montem quendam prope castrum Bechina, quem montem Thabor appellaverunt, frequentare ceperunt et ibidem populum communem sacra eukaristia precipue diebus festivis magna cum reverencia communicabant, emulis ipsius communionis populum communem in ecclesiis adiacentibus sic communicare non permittentibus. In festo autem sancte Marie Magdalene magna multitudine populi sexus utriusque et eciam parvulorum ad prefatum montem congregata de diversis regni prefati partibus, ultra quam XL millia personarum sacramento corporis et sanguinis domini sub utraque specie, panis scilicet et vini, secundum tradicionem Christi et praxim ac observanciam primitive ecclesie magna communicaverunt cum devocione. Quam ob rem rex Bohemie Wenceslaus multum est turbatus, se de regali solio deici timens et expavescens, Nicolaumque de Hus in locum sui substitui suspicando, quem ante ea die quadam ad sanctum Apollinarem cum sua consistens curia et magna populi sexus utriusque multitudine, inermi tamen, circumseptus pro libertacione communionis utriusque speciei tam ad adultos quam ad parvulos ex parte ipsius multitudinis proloquentem de Praga banniverat.

Item anno eodem dominico die post Jacobi, alias XXX die mensis Julii, magister civium et consules aliqui Nove civitatis cum subiudice, communionis calicis emuli, per communem populum et Johannem Ziskam, regis Bohemie prefati familiarem, pro eo quod processioni illic iuxta pretorium cum sacramento venerabili eukaristie a sancto Stephano in Rybniczka ad monasterium beate Virginis in Arena redeunti insultaverunt, sunt de pretorio Nove civitatis enormiter deiecti et atrociter mactati et interfecti, rege Wenceslao pro tunc in Novo castro unum fere milliare a Praga distante cum sua curia consistente. Propter quod opus emulos veritatis in Praga magnus timor invasit; omnes namque ac singuli tam sessionati quam inquilini Nove civitatis per eos, qui prefatos occiderant consules, quatenus in armis suis se in pretorio representent, evocantur sub pena colli aut alias a civitate bannicionis, unde multi, et precipue veritatis blasphematores, periculum mortis sibi ipsis timentes imminere de civitate fugierunt. Communitas vero ipsa quatuor capitaneos sibi usque ad futurorum eleccionem scabinorum elegit, quibus sigillum et alia consulatus insignia assignavit, in pretorio Nove civitatis die noctuque magna armatorum hiis diebus vigilante multitudine. Unde rex Bohemie Wenceslaus ira magna motus et angustia ac dolore perturbatus proposuit omnes Wikleffistas seu Hussitas, et precipue sacerdotes extirpare. Consiliarii autem quidam regis ipsius partem sub utraque specie communicancium foventes et Magistro Johanni Hus adherentes cum senioribus Antique civitatis de concordia inter regem et Nove civitatis communitatem ad multa mala intercipiendum tractare ceperunt. Finaliter ergo parte utraque consenciente concluditur, quatenus communitas Nove civitatis se ipsi regi pro excessu, quem in deiciendo scabinos ab ipso deputatos et turpiter mactatos commiserat, humiliet et rex novos scabinos per ipsam tunc communitatem electos confirmet, quod et factum est cum effectu.

Item anno eodem feria IV post Assumpcionem beate virginis Marie, que erat dies XVI mensis Augusti, rex Bohemie Wenceslaus hora quasi vesperorum apoplexia percussus cum magno clamore et rugitu quasi leonis subito est extinctus in Novo castro prope Pragam, cuius corpus post dies aliquot propter timorem populi tempore nocturno ad castrum Pragense est deductum et in capella sancti Wenceslai, Boemorum patroni, collocatum et post septimanas aliquot abinde ad monasterium Aule Regie, ubi sepulturam sibi eligerat, noctis tempore miserrime transductum et a piscatoribus, pistoribus et conversis monasterii eiusdem sepultum. Cuius mors et acta ipsius cunctis regibus deberent fore in exemplum, quatenus deum timeant et eius legem ac veritatem pro posse tueantur et defendant.

Item feria V post Assumpcionem beate Marie Virginis, alias die XVII mensis Augusti, sequenti scilicet die post mortem regis Wenceslai, quidam ex populo communi seu vulgo congregati magistri civium Antique civitatis Johannis scilicet Bradati cum consensu per ecclesias ac monasteria in civitate sita Pragensi omni timore postposito discurrebant et organa ac ymagines ecclesiarum precipue illarum, in quibus communio calicis minime admittebatur, plebanis ecclesiarum ac religiosis fugam ineuntibus seque a conspectu vulgi ipsius abscondentibus pre timore, confringebant, comminuebant ac violabant, adversariis veritatis timore magno ac tremore arescentibus. Tandemque de vespere Carthusiam pervenerunt et ipsam bonis quasi omnibus despoliantes, potagiis diversis ibidem inebriati et residuis ad terram effusis, religiosis omnibus monasterii eiusdem captivatis, ipsos processionaliter cum clamore valido et tumultu per pontem ad pretorium Antique deducunt civitatis pro eo, quod in mortem olim Magistri Johannis Hus consenserant et communioni utriusque speciei resistebant. Et in crastino, scilicet die Agapiti, que erat dies tercia post mortem regis Wenceslai, monasterium ipsum Carthusiense ignis consumunt voragine, muris ipsius dumtaxat resultantibus. Insuper et ecclesiam beate Virginis in Lacu intrantes sepulcrum Magistri Albici, prepositi Wyssegradensis ac archiepiscopi Cesariensis, in capella ibidem per ipsum edificata constructum ac eciam ymagines comminuunt et destruunt.

Item dominico die proximo post Assumpcionem beate Marie Virginis, alias die XX Augusti, monasterium predicatorum in Pieska funditus per communem populum utriusque sexus est dirutum et combustum, religiosis aliquibus monasterii ipsius captivatis.

Item anno eodem die sancti Wenceslai multitudo magna populi sexus utriusque de Praga et diversis regni partibus ad montem Krzizkonum prope Ladwy confluit et ibidem predicacionibus variis ad se in deo diligendum et Christi veritatem viriliter prosequendum a sacerdotibus auditis magna cum devocione corpori et sanguini domini communicat, moxque die eodem cum sacramento venerabili eukaristie omnis quasi illa multitudo Pragam cum Pragensibus se transfert et noctis tempore castrum Wyssegradense, in quo familiares multi olim regis Wenceslai pro tunc demorabantur, penetrando Pragensem ingreditur civitatem et magna cum solempnitate luminumque copiositate ac campanarum pulsu a Pragensibus excipitur et in monasterio sancti Ambrosii se deponendo per Pragenses victualibus diebus sustentatur aliquantis. Tandem autem Pragensibus et precipue senioribus treugas pacis ad tempus certum cum regalibus castrum Pragense et Wyssegradense possidentibus firmantibus, omnes extranei seu advene multis insultibus in ecclesiis ac monasteriis per ymaginum confraccionem et precipue in ecclesia sancti Michaelis in Antiqua civitate factis ad propria rediere.

Item feria III post Galli, alias die XVII mensis Octobris, regina Boemie Zophia et barones certi regni ipsius et presertim dominus Czenko de Wartemberg alias de Wesele, castri Pragensis purgravius supremus, Wilhelmus de Hazemburg dictus Zagiecz, Johanes Chudoba dictus Ralsko castrum Pragense, monasterium Strahow, monasterium sancti Thome curiamque archiepiscopi obsiderunt, Theutonicos et alios exteros in adiutorium sibi contra Pragenses super thesauris per mortem regis Wenceslai derelictis evocando. Sicque graves contenciones et guerre hiis diebus inter reginam et barones prefatos et inter Pragenses occasione libertande veritatis Christi et signanter calicis communionis, pro qua ipsa Pragensis communitas instabat, insurrexerunt.

Item anno eodem feria IV ante festum Symonis et Jude apostolorum, alias die XXV mensis Octobris, communitas Nove civitatis obsedit castrum Wyssegradense, familia olim regis Wenceslai Bohemie inde depulsa. Cui communitati Johannes Ziska, familiaris prefati regis, se adiunxit.

Item anno eodem sabbato post festum Omnium sanctorum, alias die IV mensis Novembris, hora quasi XXI ad incitacionem presbiterorum quorundam et presertim Ambrosii de Hradecz Regine campane magne in Praga pro concursu populi pulsantur ad subveniendum illis, qui de Thabor versus Pragam tendendo in itinere per barones regni et officiales regios insidiis positis impediebantur. Multitudine ergo magna populi cum armis de Antiqua et Nova civitatibus congregata, multitudo ipsa Nicolao de Hus ductore ad pontem procedit, regalibus de castro Pragensi, curia archiepiscopi et domo ducis Saxonie de bombardis sagittantibus et, ne ad Parvam partem proveniat gens ipsa, prohibentibus. Communitas tamen Pragensis vi valva iuxta domum ducis Saxonie expugnata, non tamen sine suorum dampno civitatem Parve partis ingreditur et certamine cum regalibus inito parte ex utraque aliqui occiduntur, tandemque regales ipsi Pragensibus resistere minime valendo vespere facto ad castrum Pragense de curia archiepiscopi, domo ducis Saxonie, monasterio sancti Thome et aliis hospiciis confugiunt, equis multis armisque et aliis bonis pre timore derelictis, de quibus se Pragenses intromittendo et magnis in Parva parte factis spoliis, ea ad Antiquam deferunt et Novam civitates, totaque quasi nocte illa campane magne ad insultum pulsabantur. Fuit ergo nox illa multis nox tribulacionis et angustie, nox mesticie et luctus, novissime quasi diei assimilata, sic quod regina Zophia cum domino Ulrico de Rosis pre timore in medio noctis de castro Pragensi fugierunt, regalibus vix ipsum castrum ab acquirendo per Pragenses conservantibus. Circa decimam vero horam noctis, paucis admodum ex Pragensibus in Parva parte remanentibus, regales de castro descendentes pretorium Parve partis, thesauris et libris communitatis inde ablatis, ignis consumunt voragine una cum casis adiacentibus.

Item in crastino, dominico scilicet die post Omnium sanctorum, alias die V mensis Novembris, facto prandio communitas Antique civitatis Pragensis et Nove manu armata Parvam iterum invadit partem et certamine cum regalibus inito parte ex utraque aliqui occiduntur, demum vero regales scola sancti Nicolai et multis sub castro Pragensi succensis igne domibus aliquibusque ex civibus Parve partis, communionis calicis fautoribus, captivatis castrum ascendunt Pragense, Pragenses autem curia archiepiscopi devastata et multis edificiis inibi ruptis ac dirutis ad propria redeunt. Sicque die ipso tam per regales quam per Pragenses multa in Parva parte dampna sunt facta et perpetrata, regalibus de die in diem gentem contra Pragenses super thesauris regiis congregantibus et dampna magna Pragensibus in circuitu inferentibus, stratasque, ne victualia Pragam adducantur, impedientibus et municiones ac fortalicia Pragensibus obsidentibus.

Item in die Leonardi Thaboritarum fere quatuor millia, quorum seniores pro tunc erant dominus Brzenko de Sswihow, Chwal de Machowicz alias de Rzepicz et Cunass, ipsius germanus, conflictu in loco quodam unum milliare a Knin distante cum regalibus et signanter domino Petro de Sternberg, domino Ptaczek de Ratay, Johanne dicto Swidniczky, Coldicz, filiis Michalczonis de Michelsperg et Wenceslao dicto Doninsky, iudice de Montibus Chutnis, habito et aliquibus levibus ex ipsis occisis et multis equis melioribus regalium per ipsos interfectis, regales ipsos a se reprimentes Pragam venerunt et a Pragensibus gratanter sunt suscepti.

Item in die Briccii treuge pacis inter reginam Zophiam, dominum Czenkonem de Wartemberg, supremum regni Bohemie purgravium, et alios barones ac capitaneos castri Pragensis parte ex una et communitatem Pragensem parte ex altera usque ad festum Georgii de proximo venturum durature firmantur, senioribus partis utriusque ad hoc desudantibus, et pena L millium sexagenarum vallantur, regina cum baronibus se communitati Pragensi ad defendendum et pro posse per regnum Bohemie legem dei ac veritatem evangelicam et signanter speciei utriusque communionem libertandum proscribente, communitate vero Pragensi regine et baronibus se ad non ymagines confringendum et ad non ecclesias ac monasteria rumpendum asstringente de Wyssegrado quoque regalibus condescendendum. Nova igitur civitas de Wyssegrado post ipsarum pacis treugarum firmacionem regalibus condescendit, de quo castro de post, ut inferius patere poterit, Pragensibus multa mala et dampna sunt illata. Item his pacis treugis, sicut prefertur, firmatis Thaborienses prefati magnis dampnis in domibus, in quibus commorabantur, per edificiorum destruccionem et spoliis in Minori parte perpetratis ad propria de Praga exeundo redierunt.

Hiis ergo temporibus fideles Bohemi, tam spirituales quam seculares, communioni utriusque speciei faventes et eam devote prosequentes, de morteque iniusta felicis recordacionis Magistri Johannis Hus, evangelii sacri fidelis et eximii predicatoris, dolentes, quam sibi clerus perversus regni Boemie et marchionatus Moravie et precipue episcopi, abbates, canonici, plebani et religiosi ipsius fideles ac salutiferas admoniciones, adhortaciones et predicaciones, ipsorum pompam, symoniam, avariciam, fornicacionem viteque detestande abhominacionem detegentes ferre non valendo pecuniarum contribuciones ad ipsius extinccionem faciendo procuraverant, sic quod in concilio Constanciensi ad falsorum testium deposicionem sentenciatus, rege Hungarie Sigismundo ad ipsius multum cooperante mortem, est acerbissima morte extinctus: prefati, inquam, fideles per regnum Boemie maximas tolerabant turbaciones, tribulaciones, angustias et vexaciones ab emulis veritatis et blasphematoribus, ipsos rerum ablacionibus, duris captivitatum generibus, fame, siti ac corporum trucidacione immaniter afficientibus. Nam prefati veritatis emuli sacerdotes et laycos communionem calicis zelantes in diversis regni locis venando Montanis presentabant et aliquos pro pecunia vendebant, quos Montani, Theutonici, Boemorum et presertim veritatis Christi diligencium crudeles persecutores ac inimici, variis blasphemiis et diversis penarum afficiendo generibus ad foveas profundissimas seu ssachtas nocturnis presertim temporibus inhumaniter iactabant, quosdam vivos, quosdam vero decollatos, et precipue ad ssachtam ecclesie sancti Martini foris valvam Gurimensem vicinam, quam Thabor Montani vocaverunt. Tanta autem crudelitatis immanitate Montanorum gens in Christi fideles et legis dei zelatores exarsit, quod infra breve tempus ultra quam XVI centena hominum sacratissime calicis communioni favencium sunt per eos miserabiliter interempta et ad ssachtas proiecta, lictoribus sepe pre fatigacione trucidacionis lassatis. Hanc autem in Christi fideles inhumanam debachacionem ulcio divina iuste est secuta. Elapso namque duorum annorum curriculo, civitas ipsa Montanorum in penam ulcionis multorum fidelium inhumane interemptorum est funditus quasi destructa et ignis consumpta voragine, prout in sequentibus clarere poterit evidenter.

Item de mense Novembri anno eodem, puta MCCCCXIX, prope Glatow in via per dominum Raczkonem de Ryzemberg et suos sacerdos quidam Johannes dictus Nakwasa, qui populum communionem calicis zelantem et presertim infirmos per villas ambulando sacramento corporis et sanguinis domini communicabat, est captus et Theutonicis de Bavaria tunc contra Glatovienses prenominato domino Raczkoni in auxilium venientibus pro magno datus munere. Cum autem communionem utriusque speciei ad populum communem abiurare nullatenus, Theutonicis ipsis eum ad hoc compellentibus, vellet, probris variis blasphemiisque ac contumeliis affectus, ad arborem quandam zonis per manus ipsius gladiis perforatas pertractis est alligatus et sepium strue ac straminibus circumpositus ignium flammis consumptus.

Item eisdem diebus, mensis scilicet Novembris, Montani ad civitatem Gurimensem venientes scabinorum aliquos et ipsius civitatis seniores, communionis calicis promotores, una cum plebano a rege olim Wenceslao ibidem presentato Magistro videlicet Johanne dicto Chodek et presbiteris captivant et vinctos ac curribus impositos ad Montes deducunt. Quibus civitatem noctis tempore ingredientibus, gens Montanorum ipsos diversis blasphemiis et hereticacionibus afficiendo nec non facibus accensis in ipsos proiciendo dure mancipant captivitati, vinculis ac ferreis catenis stringendo.

Item anno eodem ad festum Nativitatis Christi omnes quasi barones regni Bohemie et marchionatus Moravie, civitates quoque regales et castrorum regiorum purgravii, ceterique regni officiales de mandato regis Hungarie Sigismundi ad civitatem Brunnensem convenerunt, rege prefato inibi pro tunc cum multis principibus et pape legatis episcopisque nec non Zophia, Bohemie regina, ac aliis magnatibus consistente, quo et Pragenses regi ipsi et toti quasi christianismo exosi, eo quod promocionem legis dei et sue veritatis et signanter communionem calicis zelarent et de condempnacione iniusta olim per concilium Constanciense Johannis Hus et Jeronimi de Praga magistrorum, virorum felicis et sancte memorie, dolendo, ipsam iniquam fore denunciarent, ambasiatam expediunt solempnem, que die Johannis Evangeliste civitatem Brunnensem cum tubicenis, rege Hungarie Sigismundo prefato ac magnatibus multis, spiritualibus et secularibus spectantibus et admirantibus, veniens in hospiciis sibi deputatis est hospitata, divinum officium ac praxim communionis calicis ad populum in hospiciis duntaxat libere exercendo per sacerdotes secum de Praga assumptos, interdicto seu a divinis cessacione per spirituales in ipsa Brunnensi civitate propter Pragensium et domini Czenkonis, ut presumitur, presenciam facta. Die igitur tercio ad regis presenciam Pragenses ambasiatores venientes, ipsum flexis ad satis longum tempus coram eo genibus Pragensium salutaverunt ex parte, pro rege ac domino hereditario acceptando. Qui satis dure ipsis exprobrando Pragam cum hoc remisit mandato, quatenus scilicet omnes catenas platearum civitatis una cum statuis evellant et omnes ac singulas municionum contra Pragense castrum extrucciones post mortem regis Boemie Wenceslai extructas diruant in signum, quod se sue subiciunt potestati et dominio; quodque religiosos et moniales non molestent per amplius modo quovis, sed ad ipsius usque honeste tractent adventum. Inibi autem antefatus rex Hungarie Sigismundus omnes ac singulos olim regis Boemie Wenceslai officiales castrorumque purgravios communioni calicis et Pragensibus adherentes officiis destituit et veritatum emulos ac blasphematores ipsorum substituit in loca. Inter quos Janko de Miliczin alias de Kostelecz, dictus Sadlo, olim regis Wenceslai dilectus, ipsius Hungarie regis Sigismundi ad mandatum de castro Karlstejn, in quo thesauri copiosi per regem olim Bohemie Wenceslaum erant reconditi, ubi et imperiales conservabantur reliquie, Zdeslao de Burzenicz dicto Tluxa, similiter et de aliis castris, que in potestate sua tenebat, ad ipsius regis manus condescendit.

Pragensi ergo ambasiata Pragam anno domini MCCCCXX feria V ante Epiphaniam domini a rege Hungarie de Brunna revertente mox catene platearum una cum statuis evelluntur et ad pretorium catene ipse deferuntur, insuper et municiones, vulgariter srubi, contra castrum Pragense erecte deponuntur, veritatis emulis et signanter Theutonicis ridentibus et manibus pre gaudio plaudentibus ac dicentibus: "Jam heretici illi Hussite et Wikleffiste peribunt et finem habebunt." Quamobrem timor magnus ac pavor veritati adherentes invasit, canonicis, plebanis ac ceteris sacerdotibus et religiosis nec non et secularibus certis, qui post mortem regis Wenceslai propter Hussitarum timorem de civitate fugerant, cum gaudio Pragam revertentibus. Proclamata namque vocibus preconicis per civitatem sunt facta regio et scabinorum nomine, quatenus omnes et singuli profugi libere redeant nullusque de cetero sacerdotes et precipue monachos inclamare audeat dicendo: w sak, mnisse, w sak! Mos enim temporibus regis Wenceslai talis inoleverat, quod transeunte monacho mox tam adulti quam pueri clamabant: w sak, mnisse, w sak, w sak!

Item feria III post Epiphaniam domini, alias die IX mensis Januarii, in galli cantu Magister Johannes Chodko, plebanus de Gurzim, cum ceteris presbiteris Jacobo, Martino, Leonardo per Montanos sunt ad foveam profundam seu ssachtam dictam Thabor miserabiliter proiecti, Magistro Johanne prefato Montanos, quatenus de tantis crudelitatibus, quas in Christi fideles communionem calicis zelantes immaniter exercebant, et de aliis penitenciam agant condignam, ammonente, sin autem, gravem a deo exspectent vindictam. Quam duobus annis elapsis in effectu merito exceperunt, prout clarebit in sequentibus. Eadem eciam nocte multi secularium propter calicis communionem per ipsos Montanos sunt interempti et ad ssachtas proiecti.

Item hiisdem temporibus sacerdotes quidam Thaborienses novum Christi adventum predicabant populo, in quo adventu omnes mali et veritatis emuli perire debeant et exterminari et boni dumtaxat in quinque conservari civitatibus. Qua de causa civitates quedam, in quibus libertatem calicis habebat communio, nullam cum adversariis inire volebant concordiam et precipue civitas Plznensis. Prefati namque Thaborienses sacerdotes in districtu Bechinensi et eciam alibi multa erronea et fidei christiane contraria false scripturas prophetarum secundum capita propria interpretando et sanctorum doctorum sentencias catholicas contempnendo predicacionibus suis populum mirabiliter dementabant hortantes, quatenus omnes et singuli ab ira dei omnipotentis, que secundum eorum opinionem in procinctu universo orbi erat ventura, salvari cupientes de civitatibus, castris, villis ac opidis sicut Loth de Sodomis ad quinque civitates refugii se transferant. Harum hec sunt nomina: Plzna, que per ipsos civitas solis est appellata, Zacz, Luna, Slana et Glatovia; deus enim omnipotens totum mundum hiis solum, qui ad predictas quinque confugerent civitates, demptis vult delere. Pro cuius confirmacione sentencie scripturas prophetarum, false tamen et erronee intellectas, allegabant, insuper et literas per regnum Bohemie materiam premissam continentes scribebant, quorum sentenciis frivolis tamquam veridicis multi simplicium zelum habentes secundum apostolum, sed non secundum scienciam acquiescentes bona sua pro levi eciam precio vendendo ad ipsos de diversis regni Bohemie et marchionatus Moravie districtibus cum uxoribus et pueris confluebant, pecuniam ad ipsorum pedes sacerdotum proiciendo.

Hiis, sicut premittitur, currentibus ad civitatem Plznensem multi communionem zelantes calicis et presertim dominus Brzenko de Sswihow, dominus Walkun de Adlar, Johannes quoque Ziska, familiaris regis Bohemie olim Wenceslai, cum certa sua comitiva de Praga convenerunt et se in ipsa civitate emulis veritatis expulsis contra reginam Zophiam, baronesque ac ceteros regales precluserunt, treugas pacis cum eisdem nullomodo tamquam cum dei et sue legis inimicis inire volendo. Ad induccionem ergo sacerdotum et precipue Wenceslai dicti Coranda, qui pro tunc inter ipsos capitalis erat, monasteria civitatis ipsius et ecclesie curieque certe civitati adiacentes destruuntur et diruuntur. Dominus autem Bohuslaus Sswamberg ipsos die quadam invadere volens de campo cum suis est depulsus non sine suorum dampnis pariter et ruina. Regina igitur Bohemie Zophia et barones ac regni officiales gentem non modicam ad Plznensis obsidionem miserunt civitatis et sic circumcirca gentibus in certis se ponentibus propugnaculis, ad invicem sepius duellabant, se ipsos mutuo manibus ac pedibus truncando.

Item eisdem diebus rex Hungarie Sigismundus literas per regnum scribit Bohemie in ipsis omnibus baronibus et presertim regni officialibus, magistro videlicet curie, purgravio regni supremo, castrorum purgraviis regalium, magistris civium, consulibus et iudicibus civitatum, quatenus Wikleffistas et Hussitas et calicis practisantes communionem modis omnibus arceant, persequantur et pro posse exterminent.

Hiis sic currentibus sacerdos quidam Thaboriensis dictus Wanczek cum Hromada quodam campanatore, primi concursuum ad montes inventores et ordinatores, assumptis Johanne de Bidlin et Johanne dicto Smolin et certa fratrum Thaboriensium ac rusticorum multitudine diebus aliquot et noctibus in silvis tempore carnisprivii pro acquirenda civitate Ustie latitant, quam cum adiutorio fratrum suorum intraneorum feria IV in capite ieiunii, que erat dies XXI mensis Februarii, ante diescentem acquirunt, hominibus inebriatis post choreas et alia solacia tempori ipsi consueta soporatis et quasi secure dormientibus. Moxque veritatis emulos tam seculares quam spirituales captivant, quibusdam ex eis per muros civitatis fugientibus, quosdam vero de civitate expellunt, se de eorum bonis intromittendo. Ad quam civitatem de die in diem fautores communionis calicis de vicinatu confluebant. Item dierum non multorum facto intervallo fratres prefati Thaborienses castrum Hradisst dominorum de Ustie, ubi quondam civitas firma sita erat, cuius muri adhuc supererant, circumvallant, quod infra breve tempus acquirendo se de eo intromittunt, ipsumque domino Procopio de Camenicz, dominorum predictorum consanguineo, ad manus tradunt, seque post certum tempus civitate Ustie ignis consumpta voragine cum uxoribus et pueris ad ipsum transferunt montem, ipsum de die in diem firmando et casas ad habitandum extruendo, quem montem Thabor vocitant, multa dampna in vicinatu sibi adherere non volentibus de die in diem inferendo.

Item anno eodem die mensis Marcii XV in civitate Wratislaviensi regis Hungarie Sigismundi ibidem protunc existentis ex consensu Johannes de Praga dictus Krasa, magnus veritatis zelator, per legatum pape Fernandum, episcopos certos, doctoresque ac magistros, ceteros quoque prelatos ac religiosos ad mortem acerbissimam est sentencionatus impie, iniuste et inique ex eo, quod noluit tenere, credere, affirmare, astruere et approbare articulos infrascriptos: Primo quod concilium Constanciense fuerit legitime in spiritu sancto congregatum. Item quod quidquid prefatum concilium statuit, decrevit et diffinivit, quod hoc est iustum, sanctum et sub pena mortalis peccati ab omnibus Christi fidelibus tenendum, et quidquid reprobavit et condempnavit, quod hoc iuste, sancte et bene fecit. Item quod prenominatum Constanciense concilium Magistros Johannem Hus et Jeronimum de Praga morte atrocissima dampnando iuste fecit et sancte. Item quod communionem utriusque speciei ad populum condempnando catholice egit et sancte. Qui tamen articuli sunt falsi, mendosi, erronei, heretici ac blasphemi, legi dei et veritati evangelice contrarii. Hos articulos, quia prefatus Johannes Krasa approbare noluit, ab iniquis et impiis scribis et phariseis, episcopis scilicet, doctoribus, magistris ac religiosis morte turpissima condempnatur, per tortores quoque ac lictores equis per civitatem tractus blasphemiis diversis ac probris afficitur et ignis consumitur voragine. Qui quamvis variis fuerit admonicionibus exhortatus, quatenus veritate legis dei relicta impiis acquiescat in malicia, stabilis et constans in fide recta permansit ac in sancto perstitit proposito tamquam miles strenuus ac athleta domini fortissimus; orans namque pro suis inimicis omnes eorum blasphemias, hereticaciones, probra ac derisiones, nec non et penas sustinuit durissimas magistri sui ac pastoris Jesu domini exemplo, pro veritate evangelica tamquam ovis ductus ad victimam. Tandemque spiritu exalato ad dominum in spe bona migrare meruit ac palmam martirii adipisci, quod et nobis prestare dignetur deus trinus et unus in secula benedictus seculorum.

Item dominica Letare, die scilicet XVII Marcii, de mandato legati pape in Wratislavia pro tunc cum Sigismundo, Romanorum ac Hungarie rege, existente cruciata papalis contra Bohemos precipue calicis zelantes communionem, velud contra hereticos et ecclesie Romane rebelles, per ecclesias in sermonibus est proclamata.

Infra idem tempus regales modis variis ac astuciis cum Thaboritis hiis, qui se in Plzna precluserant, personas per diversas de concordia tractant, qui nullam concordiam cum ipsis, tamquam cum infidelibus ac hereticis, veritatisque adversariis, inire volebant. Consilio tamen quorundam Pragensium ex parte ad ipsos missorum acquiescentes cum ipsis regalibus concordiam tandem sub hiis inierunt circumstanciis, primum quod in ipsa civitate communio calicis libertatem habeat; item quod ipsi libertatem plenam cum pueris et uxoribus suis se in Hradisst transferendi habeant. Ad quod regales prefati se certis asstrinxere sub penis, licet dolose. Magistro namque monete de Montibus dicto Mikess Diwoky, domino Petro de Ssternberg, magistroque ordinis sancti Johannis Jerosolimitani de Strakonicz ac ceteris regalibus cum magna equestrium multitudine in districtu Piescensi congregatis intimant occulte, quatenus dum Plznenses et Thaborite de Plzna exiverint, ipsos in itinere manu armata hostiliter invadant et prosternant, quod et factum est. In die etenim Annunciacionis sancte Marie, que erat dies XXV mensis Marcii domino Brzenkone de Sswihow, Walkun de Adlar et Johanne Ziska cum aliis fratribus communioni calicis faventibus, sacerdotibus ipsorum et precipue Wenceslao Coranda et Marcoldo, qui se in civitate Plznensi contra regales precluserant, ut superius tactum est, de Plzna versus Hradisst tendentibus de civitate Plznensi sub condicionibus pretactis domino Wenceslao de Lesstna, regni subcamerario, condescendentibus, ipsos regales prefati prope Sudomierz iuxta piscinam quandam manu potenti hostiliter invadunt. Conflictu ergo inito et Thaboritis se curribus circumdantibus multi parte ab utraque corruerunt, multi quoque vulnerati sunt, inter quos dominus Brzenko in acie belli constitutus occiditur. Certamine tandem belli durante horis aliquot circa solis occasum regales de campis recedunt, fratribus XXX aliquot captivatis, quos magister monete ad Montes vinctos deducit. Fratres vero in Hradisst, vulneratis quibusdam in villis derelictis, perveniunt, fratribus ipsius montis ipsos grate excipientibus.

Item hiisdem diebus sacerdotes Pragenses et precipue Johannes, predicator monasterii sancte Marie in Arena in Nova civitate Pragensi, olim monachus de Zelew, qui pro tunc apokalipsim beati Johannis predicabat, populum ad se regi Hungarie calicis impugnanti communionem opponendum in suis animabat sermonibus, ipsumque regem rufum draconem fore, de quo in apokalipsi, presignabat; et merito, ipse namque rex draconem aureum suis dilectis in signum societatis deferendum in pectore concedebat. Ipsum ergo regem prefatus sacerdos Johannes in suis ad populum sermonibus acriter impugnabat. Cui magna populi affluebat multitudo ipsius predicacionem avidissime acceptando propter eius eloquenciam, quamvis non multa polleret sciencie doctrina, ex ipsiusque et aliorum predicatorum predicacione pro veritate communionis calicis multi fideles res pariter et corpora exponere cupiebant.

Item hiisdem diebus post cruciate papalis in Wratislavia, ut prefertur, contra Bohemos communionem utriusque zelantes speciei publicacionem omnes Pragenses communionis calicis inimici et magistrorum sancte memorie Johannis Hus et Jeronimi emuli tam seculares quam spirituales gaudendo dicebant: "Jam isti pessimi heretici comburentur aut omnes cum parvulis et mulieribus gladio interibunt regis Hungarie. Cito ergo fugiamus ab eis ad loca tutissima, ne simul cum eis pereamus." Timentes ergo corpora cum rebus perdere ad castrum Pragense et Wyssegradense ac municiones tuciores circumadiacentes seniorum civitatis Pragensis cum consensu cum uxoribus, pueris thesaurisque et rebus pocioribus se transtulerunt pociores quasi et diciores civitatis Pragensis Antique incole seu hospites fere ducenti et Nove totidem, et presertim Theutonici, baronibusque regni castra Pragense et Wyssegradense ad manus regis Hungarie Sigismundi tenentibus iuramentum fidelitatis fecerunt, ut post festum sancti Georgii treugis pacis expiratis iuvent eos propriam Pragensem expugnare civitatem et tandem cum gaudio ad propria redeant habitacula, fautoribus communionis utriusque speciei interemptis et extirpatis. Sed deus omnipotens, qui nunquam in se sperantes et legem suam sacratissimam sincere zelantes derelinquit, miro modo citharam gaudii eorum convertit in luctum et lamentum, ut patebit inferius.

Item feria IV ante Pascha, alias die III Aprilis Pragenses communionem utriusque speciei zelantes comperto, quod rex Hungarie Sigismundus nichil boni de eis et aliis veritatis fautoribus cogitat, ad instigacionem quorundam spiritualium, et presertim Johannis, predicatoris monasterii Nove civitatis Pragensis in Arena, ad pretorium Antique civitatis cum sacerdotibus et magistris calicis promoventibus communionem congregati se asstringunt communionem calicis contra quemlibet ipsam impugnare volentem defendere et tueri rebus et corporibus usque ad ultimum posse, proscripcionibus certis desuper factis iuramentum quoque fidelitatis ad standum fideliter pro veritatis defensa a scabinis, qui adhuc supererant, recipiunt, quatuor quoque capitaneos in Antiqua et quatuor in Nova constituunt civitatibus, quibus claves pretorii et valvarum mox assignant et auctoritatem omnimodam omnia et singula ad promocionem et defensam veritatum spectancia providendi, ordinandi et agendi committunt plenarie obedienciam ipsis promittendo. Quibus XL capitaneos inferiores de Antiqua civitate adiungunt et totidem de Nova. Super quibus omnibus proscripcione facta et instrumento publico confecto ad propria rediere.

Item magna feria VI, alias die V mensis Aprilis, circa diescentem Thaborite de Hradisst opidum Wozicz cum impetu invadunt, multisque stipendiariis regalibus captivatis et aliis ad castrum confugientibus, quibusdam vero occisis, opidum ipsum ignis voragine consumunt, predaque magna precipue equorum ibidem capta cum captivis ad Hradisst redeunt et tandem captivis ipsis captivos suos nuper circa Sudomirz captos et ad Montes deductos redimunt.

Item feria II Pasche et deinceps Pragenses treugis pacis inter ipsos et regales castra Pragense et Wyssegradense tenentes adhuc durantibus fossata magna et profunda circa Wyssegradum et Botiecz usque ad flumen se extendencia pro defensa civitatis ex parte Wyssegradi fodiunt et laborant diligenter cum uxoribus suis, puellis et pueris, Wyssegradensibus deridentibus ac dicentibus: "Non vobis proderunt fossata ista, si opponere vos volueritis domino vestro hereditario, regi Romanorum et Hungarie Sigismundo."

Item hiisdem diebus Thaborite de Hradisst electis ac erectis sibi quator capitaneis, ad quos respectum haberent, puta Nicolao de Hus, Johanne Ziska monoculo, olim familiari regis et legis Christi zelatore precipuo, de quo inferius multa tangentur, Sbynkone quoque de Buchow ac Chwalone de Rzepicz, municionem firmam Sedlecz nuncupatam prope Ustie manu hostili aggrediuntur, quam per impetum acquirunt, licet hii, qui intus erant, strenue restitissent, moxque dominum Ulricum, dominum civitatis Ustie, militem, trituris triturant et pedibus tandem amputatis, ipsum in ignem proiciunt, quosdam vero occidunt sex pocioribus ex eis reservatis, quos quatenus unus ex eis, qui vitam vellet conservare, decollet, iubent. Sicque unus ex eis dictus Pynta quinque suos decollavit et se Thaboritis adiunxit. In hac ergo municione seu propugnaculo multa bona de vicinatu in auro, argento, monstranciis, calicibus ac vestibus preciosisque pro conservacione erant reposita, que omnia Thaborite efferentes et ad unum ponentes cumulum ignis voragine consumunt, municionem insuper ipsam diruunt et exurunt.

Item feria IV post Tiburcii, alias die XVII mensis Aprilis, dominus Czenko de Wartenberg, castri Pragensis supremus purgravius, a rege Hungarie Sigismundo sepefato de Wratislavia redeundo et cognito, quod ipse rex communionem calicis annulare vellet totaliter, expulsis adversariis omnibus communionis calicis tam spiritualibus quam secularibus, nobilibus et ignobilibus, mulieribus, puellis et parvulis de civitate Pragensi ad castrum Pragense cum bonis suis quasi infinitis confugientibus, castrum ipsum cum suis obsedit se cum Pragensi civitate uniens pro veritatis defensione, veritatis emulis precipue Theutonicis ad Montes et vicinas fugientibus civitates bonis infinitis in castro Pragensi derelictis. Mulieres autem eorum cottidie foris castrum sedentes plangebant magis aurum, argentum, pecunias, clenodia ceterasque res eis in castro reclusas, quam propria scelera, instanter pro rerum ipsarum restitucione supplicantes. Quibus fautores veritatis compaciendo illudebant et ipsas deridendo de ipsarum rerum quasi perdicione gaudebant.

Item eodem die communitas Pragensis castrum Wyssegradense undique vallavit, quod in brevi obtinuisset tempore, si a campis tradicionem timendo non recessisset, eo quod regales in Wyssegrado existentes in victualibus totaliter deficiebant. Sed die eodem recedente de campis communitate, in crastino statim preda magna sumpta Wyssegradenses se forcius firmaverunt et dampna plurima in rebus et corporibus Pragensibus inferebant.

Item hiisdem diebus dominus Czenko prefatus literas querimoniales per regnum Bohemie et regna, ducatus provinciasque circumiacentes suo, domini de Rosis Ulrici, Pragensiumque sub sigillis scribit contra regem Romanorum et Hungarie Sigismundum, causas diversas et raciones varias, quod pro domino et rege Bohemie non debeat acceptari, allegando.

Item in die Georgii Thaborite de Hradisst congregata clientum et rusticorum communionem calicis zelancium multitudine monasterium Milewsko de ordine Premonstratensi diruunt et comburunt.

Item hiisdem diebus ad instigacionem sacerdotum suorum Thaborite multitudine clientum rusticorumque ac mulierum communioni calicis favencium necnon et garcionum, quos fundibularios seu praczatas vulgari boemico nuncupabant, ipsis de die in diem accrescentibus multa mirabilia et inaudita ac toti regno Bohemie multum scandalosa exercebant, presertim in districtibus Bechinensi et Plznensi, ecclesias, monasteria et domos plebanorum exurendo, castra et castella seu propugnacula expugnando et comburendo. Inter que monasterium Nepomuk exurunt et castrum Rabie firmissimum acquirunt, in quo per spirituales et seculares de vicinatu multa bona quasi sine estimacione in clenodiis auri, argenti et lapidum preciosorum, in vestibus preciosis, armis propter securitatem erant deposita, que omnia preda dumtaxat pecuniarum, armorum et equorum excepta extra castrum efferendo et in uno ponendo cumulo Thaborite combusserunt et VII monachos et sacerdotes, quos in prefato castro comprehendunt, ibidem extra castrum igne concremant. Filios quoque iuvenes domini castri ipsius Johannis dicti Krk captivant, quos Ziska capitaneus, qui erat supra modum audax et strenuus, ad cuius ordinacionem totus preparabatur exercitus, ipsum quoque omnes rustici licet inermes cum trituris, cambucis, balistis et cuspidibus sequebantur et libentissime audiebant, in suam curam recepit. Deinde castrum ipsum devastando comburunt. Quorum omnium malorum sacerdotes Thaborienses cum corpore Christi precedentes et populum ad hec facienda in sermonibus suis inducentes causa fuere principalis, ut timetur. Pro quibus factis inordinatis dominus Czenko gravissime est deiectus una cum sibi iunctis baronibus et nobilibus dolendo, quod umquam se de castro Pragensi invito rege Ungarie Sigismundo intromisit.

Item eodem tempore in confinio Gradecensi in quodam monte iuxta Trzebochowicz, quem Oreb appellaverunt, magna multitudine laycorum per dominum Hynconem dictum Krussina de Kumburg et presbiteros et precipue Ambrosium de Hradecz congregata monasterium Hradisst firmissimum prope Waleczow vi obtinent et bonis, que intus erant, direptis monasterioque ipso exusto civitatem Pragensem in auxilium Pragensibus in copiosa multitudine, sacerdotibus ipsorum cum corpore Christi precedentibus, die sancti Sigismundi intraverunt et a communitate Pragensi cum processione et corpore Christi multo populo sexus utriusque eis obvio honorifice et grate sunt suscepti et ad sanctum Appollinarem ad tuendum civitatem contra Wyssegradenses sunt locati, victualibus ipsis per communitatem copiose provisis. Item eodem tempore dominus Hynco Krussina de Kumburg pro capitaneo per Pragenses eligitur, ad quem respectus fieret in actibus bellicis.

Item eodem tempore circa principium dierum mensis Maii in confinio Plznensi Chodones in quodam monte congregantur, quorum ductor erat presbiter quidam equester et armatus, super quos dominus Bohuslaus Sswamberg, magnus veritatis de communione calicis adversarius, cum suis gente congregata hostiliter irruit et ex ipsis aliquot centena occidit, ceteris vulneratis. Presbiter vero in armis captus ad Plznam est deductus et ibidem ab adversariis cum tubicenis turpiter combustus.

Item eodem tempore dominus Czenko videns, quod Pragenses expugnare Wyssegradum non poterant, et audiens, qualiter Thaborienses ecclesias, monasteria castella et villas comburerent, tedio ductus cum suo occulte tractabat consilio, ut de castro Pragensi ad manus regis Hungarie Sigismundi condescenderet et eius graciam inveniret. Quapropter venientibus ad castrum Pragense sub salvo conductu dominis Wilhelmo Zagiecz et Arnesto dicto Flasska prefati regis ex parte cum domino Czenkone et Pragensi communitate de treugis pacis tractatur, quatenus scilicet ad duas septimanas treuge pacis inter regem et Pragensem teneantur communitatem et interim colloquia de amicabili concordia inter regem et communitatem Pragensem agantur. Sed quidam ex presbiteris Pragensibus timentes fraudem populum communem in suis sermonibus exhortantur dicentes, quod nullatenus credant regi Hungarie prefato nec secum quovis modo treugas pacis ineant, et sic populo diviso nullum certum responsum communitas Pragensis in prima eorum congregacione dare potuit. Sicque domini prefati a rege missi non expectantes finale communitatis responsum tractatu occulto cum domino Czenkone de condescensione castri Pragensis domino regi, ut presumitur, habito ad regem redierunt et eidem intencionem occultam domini Czenkonis proposuerunt, qualiter de castro Pragensi velit condescendere, si eidem graciam de suo excessu velit graciose impendere et ea, que perpetravit, nec sibi nec pueris suis in perpetuum imputare et communionem calicis in bonis suis non impedire usque ad diffinicionem tocius regni in materia prefata communionis calicis. Ad que rex ipse se dixit consensurum. Domino ergo Arnesto Flasska cum aliis a rege in castrum Pragense die Gothardi revertente, in crastino ibidem domino Czenkoni et quibusdam ex consulibus et communitate proposuit, qualiter rex Hungarie Sigismundus velit plenam dare audienciam super materia communionis calicis et, quidquid fuerit ex lege dei ostensum et deductum, illud non impedire, sed pocius promovere. Super cuius quidem legacionis facte, ut presumitur, subter colore et fraude responsione tractanda communitas tam Antique quam Nove civitatum die VI mensis Maii in pretorio congregatur, et placuit communitati, quod rex assecuret aliquos de communitate, ut possent salvi ad eum ire et redire et cum eodem super prefata materia tractare. Hiis non plene terminatis in crastino, die scilicet VII Maii, quasi in diescente dominus Czenko dominum Wilhelmum Zagiecz, Wenceslaum de Lesstna et Hlawacz cum gentibus Boemorum ac Theutonicorum ad castrum Pragense intromisit et ipsis de castro ad manus regis Hungarie sepedicti communitate Pragensi inscia condescendit. Pro quo valde turbatus et deiectus est totus populus, ipsum iam non dominum, sed traditorem pessimum regis et communitatis appellando.

Et statim banderium suum seu vexillum, quod in turri pretorii fuerat extensum, in terram est deiectum et in mediastino perforatum, tamquam foret sine fide, extenditur, pileolo ad instar eius gallee depicto et sub ipso vexillo supposito, per quod significabatur, quod non sincera fide ipsi adhesit communitati, sed sub pileo dolositatis ipsam delusit. Dominus vero Hynko Krussina de Kumburg tamquam fidelis protunc veritatis amicus cum aliquot centenis equestrium permansit cum communitate cupiens, quantum in eo foret, usque mortem pro lege dei et signanter calicis communione se cum Pragensibus et aliis communitatibus contra omnem hominem impugnantem ipsam opponere.

Eodem ergo die hora vesperorum quidam leviores de communitate nullo habito rectore in castrum Pragense irruerunt cum impetu et usque ad primas portas pervenerunt, ceperuntque ostia cum cancellis confringere. Quod considerans dominus Czenko timore ductus festine cum paucis de castro per unam portam recessit, quibusdam ex suis sequentibus per Pragenses interfectis, armisque ipsorum ac equis ablatis. Quia vero in communi populo nullus ordo nec obediencia ad superiores servabatur, cum dampnis et confusione, plurimis graviter vulneratis et quibusdam interfectis, Pragenses ab impetu resilierunt, diebusque aliquot in Strahow se locantes iacuerunt castrum Pragense conquirere conando, tandemque inimicis in castro Pragensi et in Hradczan augmentatis et fortificatis, monasterio in Strahow igne succenso et libris multis ac vestibus sacerdotalibus preciosis per ignem consumptis civitatem ingrediuntur et altera die monasterium Cruciferorum in pede pontis, cellas monasterii sancti Thome et domos multas in Parva parte per ignis consumunt voraginem. Wyssegradenses vero stipendiarii Pragensibus de custodiis in Botiecz repulsis et aliquibus ex ipsis interfectis fossata per communitatem facta humo repleverunt et plures domos inter Slowan et Wyssegradum sitas igne consumpserunt. Unde Pragenses humiliati pro treugis pacis, quas prius renuebant, diligenter instabant. Item hiisdem diebus dominus Hynko de Colsstein Pragam veniens pro defensa legis dei Pragensibus se adiunxit.

Item hiisdem diebus Pragenses domo ducis Saxonie in pede pontis cum sua turri armigeris bene munita castrensibus liberum de castro descensum impediebant, obtento insuper monasterio sancti Thome et domo olim subcamerarii ipsi monasterio adiacente bene armatis munita totam fere Parve partis civitatem cum ecclesia sancti Nicolai successive per ignem consumpserunt, blada, vinum, cerevisias et alia mobilia ad Antiquam civitatem sine impedimento deducendo, adversariisque communionis calicis de ipsa Parva parte ad castrum Pragense fugientibus fautores veritatis se libere cum bonis suis, que supererant, ad Antiquam transferebant civitatem. Ex tunc autem domino Hynkone Krussina de Praga ad bona sua recedente Pragenses cum castrensibus et Wyssegradensibus quasi cottidie parciales habebant conflictus et plurimi de die in diem parte ex utraque inmaniter occidebantur, pauci vero admodum captivabantur. Quibus malis Pragenses una cum castrensibus condolentes treugis pacis sex dierum inter se firmatis deputatis aliquibus cum domino Wenceslao de Lesstna, regni Bohemie pro tunc subcamerario, ipsos in legacione ad regem Hungarie pro tunc in Montibus Chutnis cum legato pape Fernando, episcopo Lucensi, et principibus certis et precipue de Slezia consistentem expediunt regis ipsius salvo sub conductu ad tractandum de aliquali concordia. Dum ergo Pragensium ambasiatores flexis coram rege genubus ipsum a communitate Pragensi salutassent et, quatenus communionem calicis ipsis admittere dignetur, supplicassent, quodque eorum graciosus dominus omnes parcendo excessus velit esse, et Pragam non solum valvis sibi apertis, sed et muris ruptis venire optassent, in superbiam velut alter elatus Lucifer hoc Pragensibus se sibi nimis humilitantibus dedit mandatum, quatenus scilicet mox omnes platearum catenas, quas ante ea ipsius deposuerant ad mandatum, ad castrum Pragense de Antiqua civitate una cum armis, bombardis et defendiculis deducant et de Nova civitate ad castrum Wyssegradense, et tunc veniendo Pragam graciam aliqualem ipsis, ut dicebat, se facturum asseruit. Hiis ergo responsis Pragensium ambasiatores a rege auditis Pragam mox redeunt communitati hec dolorose referendo. Communitas ergo tota hoc mandato regio nimium perplexa turbatur et se ad opponendum regis potencie in dei nomine pro veritate communionis calicis usque ad rerum et corporum consumpcionem de novo asstringit. Moxque statuis novis per plateas civitatis erectis catenas multo plures, quam ante ea fuerant, imponunt et se partibus ex omnibus muniendo Pragenses ipsi pro Thaboriensium in Hradisst congregacione dirigunt, ut dimissis aliis omnibus negociis, si et in quantum legis dei veritati et ipsis cupiunt servire. Pragam venire non negligant potencia, qua possunt, cum maiori.

Circa idem vero tempus rege Hungarie in Montibus Chutnis existente congregata erat alia villarum communionem calicis zelancium multitudo cum carbonistis in monte quodam medio inter Ledecz et castrum Lipnicz pro veritatis communionis calicis defensa, propter quod timor non modicus in Montanos cecidit. Verbis igitur blandis ac muneribus carbonistas plurimos ad propria redeundum et carbones ad Montes adducendum induxerunt. Et minorata pro parte eorum congregacione in Thabor seu in Hradisst ad confratres iter cum corporis Christi sacramento arripiunt, quos in campestribus ex improviso gentes armorum a rege de Montibus directe invadunt, sed rustici curribus se circumsepientes lapides et sagittas de bombardis et balistis in eos emittunt. Quamvis ergo forent equestres bene armati bene XX super uno rusticorum, ut dicebatur, minime tamen in inermes rusticos irruere audebant, sed cum rubore multis ex eis vulneratis et aliquot occisis ad Montes reverti incipiunt. Unus tamen ex eis balista tensa dominum Petrum, plebanum de Ledecz, pro tunc in rusticorum comitatu existentem letaliter in caput sagittavit et sic distracti layci velut oves sine pastore ad propria revertuntur.

Thaborienses vero prefati de Hradisst peticioni Pragensium annuentes Pragam cum suis presbiteris, mulieribus, parvulis ac curruum multitudine venire non protrahunt, magna tamen gente pro monte Hradisst prope Ustie custodiendo et conservando relicta. Cum ergo Benessow opido appropinquarent, plurimi equestres et pedestres armati inde exeunt eorum in opidum impedire volentes ingressum. Ipsi vero ad aliam opidi tendendo partem cum potencia introeunt, fugientibusque quasi omnibus ad campos et ad claustrum ibidem constructum ignem mittunt et sic totum opidum cum ecclesia ac curia plebani comburunt, denique in claustrum irruentes ipsum, si ignis eos non repulisset, vi obtinuissent et fortassis funditus evertissent. Dimisso ergo pro tunc claustro procedunt ulterius in Porziecz villam et vadato flumine in campestribus circa aquam se deponendo pernoctare intendunt. Sed cum sensissent, inimicos fore in propinquo, equis et curribus preparatis iter arripiunt non quiescentes. Inimici vero tribus magnis cuneis ordinatis eis hostiliter occurrunt ex omni parte circumdando. Quorum capitanei, ut dicebantur, fuere Wenceslaus de Lesstna, Petrus de Sternberg alias de Conopisst, Janco dictus Swiedniczky, Pipa Gallicus et Doninsky. Thaborienses ergo, licet noctis fuisset tempus, preparantes se cum suis armis, bombardis, balistis, cuspidibus, cambucis et trituris cum impetu et triturarum sonitu certamen cum inimicis subeunt et deo largiente duro conflictu cum ipsis habito eos in fugam convertunt, interfectisque fere XX ex inimicis et hastis ipsorum cum vexillis cruce rubea signatis non paucis ereptis properant Pragam cum quiete nullo ulterius impediente. Sicque die XX mensis Maii in multis millibus sexus utriusque presbiteris ipsorum sacramento corporis Christi sursum in baculis erecto populum precedentibus Pragensem hora vesperorum introeunt civitatem. Quos Pragenses ipsis obviam cum processionibus cleri exeundo grate excipiunt, de victualibusque copiosis provident, quorum maxima habundancia profugorum in domibus reperiebatur et precipue in potibus variis ac diversis. Dimisso ergo sexu muliebri in monasterio sancti Ambrosii Thaborienses ipsi cum curribus suis et equitibus insula foris valvam Porzieczensem se deponunt et ibi mansionem suam ad tempus faciunt sacerdotibus ipsorum cottidie verbum dei predicantibus et ad pugnandum pro lege dei et presertim communione calicis populum animantibus et ipsum venerabili corporis et sanguinis domini Jesu devote communicantibus, ut populus ipse ad dei bellum semper sit promptus et paratus. Horum autem Thaboriensium, ut superius est tactum, capitanei seculares hii fuere: Nicolaus de Hus, homo magni consilii et providencie, Sbynco de Buchow, Chwal de Rzepicz et Johannes Ziska monoculus, supra modum audax et strenuus.

Item die mensis Maii XXI Thaboriensium quidam in turbis per Pragam ambulantes multis viris barbas forpicibus precidebant quasi cum violencia et presertim barbas superiores, ipsas podsebitie vocitantes, tricas insuper virginibus amputabant et pepla mulierum violabant. De quo cum male Pragenses et precipue ipsorum stipendiarii contentarentur, capitanei Thaboritarum omnibus suis districte mandando precipiunt, quatenus nullus talia per amplius exercere presumat.

Item die XXII Maii domino Johanne seniore de Michlsperg dicto Michalecz cum aliis sibi iunctis ad castrum Pragense pro ipsius castri fortificacione cum gente multa equestrium et curribus vestibus preciosis oneratis victualibusque ac securibus ad catenas platearum in Praga tempore suo precidendum preparatis pergentibus Thaborienses de insula prefata erumpentes flumine vadato ipsos hostiliter invadunt et aliquot ex eis occidunt domino Michalczone cum paucis admodum vix ad castrum Pragense prefatum confugiente et aliis hinc inde per campos dispersis. Sicque Thaborienses curribus ipsorum ablatis eosdem ad prefatam deducunt insulam cum captivis aliquot graviter vulneratis. Mox die eodem Pragensibus ipsis adiunctis claustrum Brzewniow exurunt et novem monachis Pragam adductis ipsos captivitati mancipant.

Item feria V ante Pentecostes, alios die XXIII mensis Maii, exercitus aliquot millium de confinio Zacensi, Lunensi et Slanensi, quorum capitanei erant clientes quidam strenui, puta Zavissius Barbatus et Petrus Obrowecz, seniorque ex ipsorum sacerdotibus Magister Petrus dictus Spiczka, Pragam Pragensibus pro legis dei defensa in auxilium venerunt cum corporis dominici sacramento curribusque et equestribus ac mulieribus non paucis et a Pragensibus cum gaudio ympnisque ac canticis sunt excepti. Qui Pragam tendentes claustrum dictum Porta Apostolorum cum impetu, non tamen absque suorum dampno acquisierunt. Hii enim, qui intus pro defensa positi fuerant, sencientes, se non posse subsistere, libere cum equis et armis abire postulaverunt, quod prefati Zacenses et Lunenses et Slanenses ipsis admiserunt. Cumque autem bona, que intus erant, auferre voluissent, quidam ex ipsis sine scitu superiorum claustrum ipsum incenderunt et sic propter ignis vehemenciam libri nobilissimi multi ac diversi ornatusque ac alie vestes sacerdotales cum clenodiis ac aliis bonis infinitis, quia extra exportari non poterant, sunt igne dampnose et turpiter exusti. In ipso eciam itinere Pragam, ut premittitur, prenominati Zacenses, Lunenses et Slanenses tendentes circum Makotrzas municionem edificia incenderunt et dampna magna Petro dicto Mezyrzieczky, mercatori ditissimo, intulerunt bonis multis ibidem per ignem consumptis et plebano cum altero sacerdote domino Wenceslao, olim capellano pretorii Antique civitatis Pragensis, combusto.

Item in vigilia Pentecostes, alias die XXV mensis Maii, mulieres Thaborienses claustrum monialium ad sanctam Katherinam in Nova civitate Pragensi destruunt et evertunt tecta primum deiciendo. Item eodem die dominus Wilhelmus Zagiecz gente congregata clientum et rusticorum montem super Slanam civitatem obsedit et multa terribilia Slanensibus incuciendo dolose proposuit, quod civitas Pragensis se regi Hungarie in graciam subdidisset. Itaque diciores civitatis Slanensis se regi subdiderunt et ipsum dominum Wilhelmum ad civitatem intromiserunt, expulsisque presbiteris corpus domini nostri Jesu Christi et sanguinem sub utraque specie populo ministrantibus coreas, taxillorum ludos ceteraque publica peccata admiserunt.

Item in festo Pentecostes domus domini Zagiecz in Parva parte iuxta valvam igne succenditur cum domibus adiacentibus.

Item hiisdem diebus mulieres Taborienses, Zacenses et Lunenses etc., quarum magnus erat numerus, ad mandatum seniorum cum mulieribus Pragensibus fossata fodiebant a monasterio Slovan versus claustrum sancte Katherine custodiis fortibus armatorum in Slowan, Karlow et ad sanctum Appollinarem per Pragenses propter timorem Wyssegradensium ordinatis.

Item circa idem tempus rex Hungarie Sigismundus audiens de Thaboritarum ad civitatem Pragensem adventu a Montibus Chutnis equitans per castella in castrum Novum olim regis Wenceslai, germani sui, pervenit et conspectis solummodo thesauris recessit et cum Hungaris, Montanis baronibusque sibi iunctis tabernacula seu tentoria in pratis prope Litoznicz erexit, ut ibi congregata maiori, qua posset, gente Pragensem expugnaret civitatem. Sed eodem die, quo Zacenses, Lunenses et Slanenses, ut premissum est, Pragam venerunt, audito, quod cum Thaboritis in ipsum irruere proponerent, mox in crastino mane relictis multis victualibus de campis evasit et cum Hungaris ad Antiquam Boleslaviam se convertit. Montani vero cum bombardis et aliis bellicis instrumentis ad Montes festinanter redierunt.

Item hiisdem diebus Thaborienses, Zacenses, Lunenses et Orebite cum Pragensi convenientes communitate consules tam Antique quam Nove civitatis, qui pro tempore fuerant, deponunt et novos constitunt, qui cum capitaneis et ipsorum communitatibus spiritualibus coassumptis concorditer concluserunt, primo quod omnes simul stent pro uno homine contra regem Hungarie Sigismundum vel quemcunque alium hominem legi dei et presertim calicis communioni contrarium, et signanter, qui eandem impedire quovis modo vellet aut destruere seu cassare niteretur. Item quod clerum ad vitam apostolicam tenendam coherceant symoniam, avariciam, dotacionem pompamque et alias cleri ipsius deordinaciones pro posse destruendo, quatenus eo liberius verbum dei possint predicare et alia ordinis sui opera exercere. Item quod omnia peccata mortalia et precipue publica, ut sunt sessiones diuturne in tabernis diebus festivis et signanter dominicis, superbia et nimietas vestium preciosarum, scisure et czottacio earum, destruantur cum ceteris deordinacionibus ac contra legem dei adinvencionibus. Ex quibus quidem articulis quatuor articuli principales, pro quibus Pragenses cum sibi adherentibus instabant, sunt postea elliciti et ad formam debitam, prout inferius patebit, redacti, de quibus lacius in subsequentibus pertractabitur. Item concluditur, quod adversarios legis dei exquirant diligenter et de eis scrutentur et eos in civitate manere non permittant. Quapropter ex consulum mandato presbiteri ecclesiarum tempore succedente domos singulas adversariorum visitant hortando, ut missas visitent, peccata confiteantur et ad communionem utriusque speciei sub pena exclusionis civitate se preparent cum effectu. Unde quidam adversariorum sexus utriusque, qui nondum de Praga recesserant, multipliciter turbabantur, eo quod ea, que prius blasphemabant, deberent approbare. Itaque quidam pocius ex eis exire de Praga eligunt domos et bona certa dereliquendo, quam ad communionem calicis accedere, quidam vero solo timore, ne temporalia perdant, ad communionem calicis accedunt, alii autem recepta humiliter salubri informacione pro communione utriusque speciei fienda fassi sunt suam a malis presbiteris seduccionem et facta confessione cum magna reverencia et devocione ad communionem calicis accedebant. Et tunc communi fama dicebatur, quod amplius quam LXX domus in Antiqua civitate et totidem fere in Nova fuissent per exitum a Praga adversariorum desertate, quas scabini et alii officiales ad hoc deputati advenis et aliis deputabant, potagiaque, blada et clenodia ac alia bona, que adhuc reperiebantur, in usum communitatis et pro civitatis defensa convertebant.

Item XXVII die Maii rex Hungarie Sigismundus de Boleslavia in Mielnik cum sua et germani olim regis Wenceslai reginis pervenit et abhinc in Slanam.

Item XXVIII die Maii, que fuit feria III post Urbani, Pragenses cum Thaboriensibus Zacensibusque ac Lunensibus campum ad acquirendum Hradczan et castrum Pragense capiunt Thaboriensibus et Pragensibus in Pohorzelecz et Zacensibus ac Lunensibus in Strahow se locantibus, ut sic ex omni parte victualia ad castrum Pragense adduci impedirentur.

Item XXX die Maii in civitate Lithomierzicz XVII viri civitatis, qui a multo tempore in quadam turri stercoribus plena propter calicis communionem fuerant gravissime detenti, in Albea sub civitate fluente ad mandatum regis Hungarie Sigismundi sunt submersi et coronam martirii in spe bona adepti.

Item hiisdem diebus rex Hungarie Sigismundus pro tunc in Slana consistens Lunenses evocat, quatenus sub obtentu gracie sue regie ad Slanam venire non negligant coram maiestate ipsius se representaturi et, prout cetere fecere civitates, facturi. Lunenses itaque quidam a communitate directi simulate veritati servientes se regi subdiderunt et gentes ipsius sine communitatis consensu in civitatem intrare permiserunt. Que autem abhominaciones in virginibus ac coniugatis, blasphemie corporis ac sanguinis domini nostri Jesu Christi sacramento ac sub utraque specie communicantibus persecuciones fuerint tunc ibidem per gentes nefarias prefati regis Hungarie Sigismundi illate, abhominabile et absurdum est scribere.

Hiisdem eciam diebus legatus pape Fernandus, Lucensis episcopus, in Slana cum Conrado, archiepiscopo Pragensi, consistens archam corporis Christi super altare magnum constructam destruere mandavit ac sub una tantum specie populum communicare iniunxit, ymmo refertur, quod sacramentum corporis et sanguinis domini Jesu Christi per presbiteros Hussitas consecratum combussit et presbiterum quendam, qui communionem calicis abiurare noluit, comburi mandavit velut pessimus antichristus.

Item hiisdem diebus rex Sigismundus de Slana per Hradek cum suis equitans in Zebrak pervenit et in Tocmik cum paucis ad thesauros per mortem olim germani sui regis Wenceslai derelictos conspiciendum admissus iter arripuit, in Karlsteyn et post in Aulam Regiam, abinde autem in Novum castrum Pragam circulariter girando pervenit, a quo ad Wyssegradum occurente sibi clero cum reliquis sanctorum cum suis est deductus, ibique ad tempus certum moram faciens fossata circum Aulam Regiam, ubi gentes suas ponere intendebat, rusticis convocatis fieri procuravit.

Item eisdem temporibus Theutonici de Lusacia et alie gentes castrum Pragense et Hradczan custodientes Pragensibus et Thaboritis ipsis victualia adduci prohibentibus fame magna cruciabantur ad tantum, quod carnes equorum et vitium folia manducare pre fame compellebantur. Quidam autem ex ipsis et presertim Bohemi tempore oportuno reperto de castro descendentes ad civitatem Pragensem confugiebant, alii equorum venis precisis ipsos, ne in castro moriantur, depellebant, quatenus nulli Pragensium et Thaboritarum valerent usui, et nisi regales de Wyssegrado una vice eis procurassent panes et alia necessaria custodia Pragensium de Bruska depulsa, ipsos fugere aut castrum ad manus Pragensium dare oportebat. De machinis vero in Pohorzelecz erectis per Pragenses et Thaboritas plurima dampna domibus in Hradczan inferebantur eo tempore, verumtamen easdem machinas de bombardis sagittantes illi de castro et Hradczan destruxerunt.

Item in festo Corporis Christi, alias die VI Junii, Thaborite duos monachos de Brzewniow communioni calicis nolentes consentire cum uno presbitero et quodam Theutonico capto circa Hradczan igne comburunt.

Item XII die Junii Thaborienses adhuc in campis iacentes circa muros Hradczan quatuor monachos de Aula Regia, ut dicebatur, qui ad communionem calicis et capparum deposicionem ipsis nullatenus consentire voluerunt, comburunt.

Eodem die ad vesperum venit rex Hungarie cum multis millibus equestrium et curribus victualibus ac aliis necessariis oneratis castro Pragensi et aliis, qui in Hradczan erant, porrigendis, quod sencientes Thaborite cum Pragensibus, Zacensibusque ac Lunensibus aciebus ordinatis ac curribus dispositis regi occurrere festinant. Interim autem panes et alia victualia pulveresque pixidum castrensibus porriguntur et aliquot centena equorum de castro Pragensi et Hradczan ad exercitum regis propter pabulorum carenciam educuntur. Hiis itaque factis rex cum suis reverti incipit, unde venerat, quem Thaborite cum sibi iunctis cum trituris, balistis et aliis defendiculis insequentes pacifice abire non sinebant. Quapropter versa est una turma regalium et congressu facto multi parte ex utraque ceciderunt, ita quod ultra quam XXX in loco eodem sunt sepulti, pluribus de parte regis vulneratis et in curribus abductis et post circa ecclesiam quandam sepultis.

Item XIV die Junii Pragenses cum Thaboriensibus et ceteris circa Hradczan et castrum Pragense iacentibus considerantes, quod castrenses iam victualibus sunt immuniti et quod grave foret eis ex omni parte defendere, ne victualia ad castrum adducantur, de campis recedunt, monasteriumque sancte Anne et monasterium sancti Thome ac domum quondam subcamerarii cum pluribus aliis domibus succendunt, Thaboritis se ad Novam transferentibus civitatem, habitoque cum Pragensibus tractatu capitaneos XII eligunt, quatuor scilicet de Antiqua civitate, quatuor de Nova et quatuor de Thaboriensibus et ceteris advenis, ut hii XII claves de portis et turribus in sua haberent potestate eaque, que ad bella spectant, ordinarent et dirigerent. Ibidemque concluditur, quod uxores, quarum mariti a civitate recesserunt, similiter filii et filie, quorum et quarum parentes discesserunt, exeant de civitate tam Antiqua quam Nova propter tradimentorum suspicionem, nisi de aliquarum vel aliquorum fidelitate sufficienter constaret. Item habito Pragensium cum Thaboriensibus et ceteris advenis altero tractatu concluditur unanimiter, quod tam incole quam advene omnia, que sunt legis dei et veritatis ipsius, fideliter promoveant et defendant omnia peccata mortalia publica in se et in civitate destruendo, quodque veritatis non foveant adversarios et ad custodiendas portas et turres civitatis advene Pragensibus iungantur; insuper, quod capitanei prefati omnem diligenciam erga ea, que bonum commune concernunt ac defensam veritatum, adhibeant et fideliter agant in premissis, super quibus omnibus et singulis litere proscripcionum conficiuntur tam ex parte incolarum quam advenarum. Quibus, sicut premittitur, ordinatis et dispositis Thaborienses cum equis et curribus in Antiquam se transferunt civitatem domos regias et alias a veris hospitibus derelictas occupantes et magna dampna de die in diem in edificiis facientes; mulieres teamen Thaborienses in monasterio sancti Ambrosii in Nova civitate permanserunt, structuras edificiorum ipsius monasterii rumpendo. Et tunc communi consensu omnium taliter, ut prefertur, unitorum electe sunt ex incolis et advenis certe persone, que diligenter investigarent, si qui Pragensium nondum sub utraque specie corpori domini et sanguini communicarunt, quatenus omnes tales, cuiuscunque condicionis existant aut sexus, de civitate educantur. Hii ergo sic electi quasi cottidie in pretorio consedentes evocabant cunctos ipsis denunciatos et suspectos et, quicunque ex ipsis nondum, sicut prefertur, communicantes sunt comperti, hii sub vexillo seu bannerio domini Czenkonis, quod in mediastino fuerat extensum, de civitate per precones educebantur, de quorum domibus et rebus se communitas intromittebat. Quidam eciam presertim Theutonici, quamvis iam ad veritatem accessissent et sub utraque specie communicassent aut communicare promitterent, quia tamen aliqui eorum promptuaria habuere plena, de civitate exire sunt compulsi. Ex recessu itaque voluntario et non voluntario hospitum multarum domorum potus diversi, blada ceteraque ad victum spectancia, que, pro adventu regis Hungarorum et aliorum hospitum Pragam procurata propter lucrum fuerant, sunt derelicta, que communitas Pragensis pro Thaboriensium et ceterorum advenarum usu exponebat, potusque diversos pro levi propinare statutum est pecunia. Nam malwasie una pinta per III grossos propinabatur, vinum gallicum per XII nummos, australicum per IV nummos et terrestre per II nummos, cervisia quoque antiqua bona per I numum, propter quod fratres aliqui et sorores sepius inebriati inebriabantur ob inconsueta ipsis potagia, quibus inmoderate utebantur.

Item XXI die mensis Junii arbores in orto archiepiscopi per communitatem Pragensem et Thaborienses sunt deposite seu succise, ne hostes ibidem latitare possent. Et eodem die monasterium monialium ad sanctam Magdalenam cum pluribus in Parva parte domunculis est per eosdem igne consumptum.

Item XXIII die mensis Junii, scilicet in vigilia sancti Johannis Baptiste dominus Ulricus de Rosis, adhuc veritatis amicus, ex mandato, ut creditur, regis Hungarie Sigismundi montem Hradisst prope Usk, quem Thaborienses possidebant, cum gente sua equestri ac pedestri copiosa adiuncto sibi Kragierz cum Theutonicis presertim Australibus circumvallavit potenter sperans possessores montis illius, quorum pro tunc non magna erat multitudo, expugnare, ne bona sua per predas et ignis incendia devastarentur per ipsos. Habebat enim in exercitu suo sacerdotes, qui sacramentum corporis dominici in tentorio exponebant et curienses sacramento dominici corporis et sanguinis sub utraque, panis scilicet et vini, communicabant specie. Accidit autem, quod cum in castrum Zebrak ad regis prefati presenciam cum paucis admodum equitaret, ibidem timore victus communionem utriusque speciei, ut creditur, abiurando absolucionem a legato pape, Fernando scilicet episcopo Lucensi, suscepit una cum certis baronibus et nobilibus regni in magnum scandalum plurimorum veritatis ipsius amicorum ac anime sue periculum et dampnum. Sicque ad exercitum suum rediens sacramentum altaris deponi mandavit et omnibus suis de cetero communicare sub utraque specie districte prohibuit indirecte mentis aperiens inconstanciam, quam pedum ipsius claudicitas demonstrabat. Quapropter ulcio divina minime defuit. Nam Nicolaus de Hus, unus ex quatuor Thaboritarum capitaneis, percipiens fratrum et sororum gravamen in monte Hradisst cum ceteris in Praga Thaboriensibus statim XXV die Junii nocturno tempore exivit de Praga assumptis secum trecentis quinquaginta fere equitibus in fratrum suorum et sororum auxilium et subsidium. Et cum die XXX Junii, dominico scilicet post sancti Petri, monti Hradisst cum gente admodum paucula in diescente fratribus montis consciis appropinquaret, mox fratres Thaborienses cum clamore valido de monte descendentes in hostes suos cum Nicolao prefato de Hus irruunt impetuose, qui domino deo ipsis timorem incuciente territi post modicam resistenciam terga vertendo fugierunt multis rebus derelictis, non obstante, quod ultra quam XX ipsorum super uno forent ex Thaboriensibus. Quos Thaborienses insequentes multos ex eis prosternunt, alios autem vulnerant, ceteros vero captivant. Sicque gracias domino deo de victoria contra inimicos concessa agentes et predam magnam in auro et argento, pecunia, armis, cyphis ac cingulis argenteis, vestibus preciosis, bombardis, tentoriis potagiisque ac victualibus non modicis tollentes montem Hradisst cum ingenti gaudio ascendunt unicuique, prout opus erat, de spoliis inperciendo. Machinam eciam unam ab inimicis derelictam altera destructa sursum tulerunt. Dominus ergo de Rosis multum deiectus et de Thaboritis se vindicare volens omnes sacerdotes populum sub utraque specie in bonis suis communicantes captivari iubet et turribus castrorum suorum puta Przibenicz, Chustnik, Helfemburg, Krumlow, Rozmberg et Novi castri detrudi ad abiurandum utriusque speciei communionem eosdem compellere satagens, quod tamen deo ipsos in constancia ipsius veritatis conservante minime est assecutus, licet temporis successu duos ex eis in castro Helfemburg mortificaverit, reliquos pane tribulacionis et aqua angustie ad medium fere annum velud tyrannicus veritatis agnite persecutor saturando. Cui nec hoc ad explendam suam tyrannidem sufficiebat, sed mala malis cumulando in bonis suis communionem sacratissimam calicis ad populum suspendit, propter quod, ut patebit in subsequentibus, multa dampna in bonis suis excepit per Thaboritarum genus, bona sua multipliciter et varie devastantes et invadentes.

Item eodem tempore nobilis dominus Alsso de Wrzesstiow, veritatis et legis Christi non modicus zelator, et Benessius de Mokrowicz ac Girziczko de Chwalkowicz, communionis utriusque speciei et aliarum veritatum fautores, perpendetes in civitate Grecensi et eius confinio per monachos et sacerdotes legi dei adversantes fautoribus veritatis sexus utriusque inferri oppressiones gravissimas ac fideles ad veritatum abiuracionem impelli crudeliter, condolentes eciam cordialiter virginum ac mulierum violacionibus turpibus, que eisdem per veritatis emulos tam regnicolas quam extraneos violenter inferebantur, nutu dei, ut speratur, in montem Kunieticz supra Pardubicz altum ac firmum rusticorum ac carbonistarum multitudinem non modicam ad obviandum malis premissis et veritatem communionis utriusque speciei libertandum de vicinatu congregarunt. Ad quos Ambrosius, presbiter de Grecz, ante ea per reginam Zophiam ac suos officiales exclusus, pro tunc in Praga consistens, se expedivit periculis viarum non obstantibus, ibidemque predicans et populum sacro Christi corpore et sanguine sub duplici specie communicans mestorum ac lacrimancium mentes in gaudium vertit ac leticiam. Tandem vero feria III post Johannis Baptiste preparari scalas iubet fingendo, se cum domino Alssone, Benessio, Gircziczkone et gente ibidem congregata ad invadendum Podlazicz progredi. Dum ergo vespere appropinquante iter versus Podlazicz arriperent, exploratores Grecensium hec ad civitatem deferunt. Securi ergo ex hoc effecti non ita diligenter civitatem nocte ipsa custodiebant. Sicque noctis tempore dominus Ambrosius cum gente prefata iter versus Grecz dirigit et circa diescentem civitati appropinquantes cum scalis se ad muros applicant et paucis admodum resistentibus et ceteris perplexis muros civitatis in brevi obtinent, demum vero quibusdam ex intraneis ad castrum, reliquis vero super turres portarum confugientibus clara iam die, que erat XXVI Junii, civitatis fiunt possessores amicis ac fautoribus veritatis in magnam exultacionem et gaudium. Captivatis ergo aliquibus veritatis adversariis et hiis, qui ad castrum et turres confugerant, se subdentibus ipsos de civitate educunt, civitatemque amicis fautoribusque legis dei muniendo pro capitaneis dominum Alssonem prefatum, Benessium, et Girziczkonem eligunt, bona quoque adversariorum eductorum de civitate inter se dividunt domos eorum hiis, qui probati iam in tenendo legem Christi fuerant, distribuendo et civitatem die nocteque diligencius custodiendo. Quo audito rex turbatur valde et omnes sibi adherentes. Celeriter ergo barones regni cum gente elegantissima Boemorum et Moravorum ultra quam decem millium ex mandato regis se ad circumvallandum Grecz expediunt seque in distancia fere medii milliaris a civitate in campis deponunt propius accedere propter periculum non audendo. Et fingentes literas, quod civitas Pragensis treugas pacis cum rege ad certum tempus inisset, hortabantur, quatenus Grecenses idem faciant. Et sic decepti Grecenses treugas pacis tamdiu, donec a Pragensibus responsum non haberent, firmaverunt cum regalibus. Cognita autem falsitate eorum prefatis subdolis treugis pacis renunciantes civitatem eo diligencius ac vigilancius custodiebant et victualibus muniebant.

Item XXX die Junii, que erat dies dominica proxima post Petri apostoli, rex Hungarie Sigismundus cum exercitu valido tam Boemorum quam exterarum multarum et variarum nacionum castro Pragensi appropinquat. Infra missarum ergo solempnia ipse cum aliquibus pocioribus in castrum Pragense a clero processionaliter pulsatis magnis campanis cum ympnis et canticis solempniter excipitur exercitu ipsius tentoria seu tabernacula in planicie camporum inter Bruskam et Ouenecz ac ortum ferarum sitorum extendente ad expugnandum Pragam velut hereticam civitatem propter calicis sacri communionem et alias evangelicas veritates. Ad hunc itaque camporum locum gentes multe et varie propter cruciatam pape contra Boemos, presertim communionem calicis zelantes, inique erectam de die in diem confluebant de diversis mundi regnis, ducatibus, provinciis ac districtibus pro expugnanda inclita et magnifica Pragensi civitate ac sic calicis communione annullanda et cassanda per hoc indulgencias a pena et a culpa obtinere se sperantes, quod spirituales ipsis, licet false, promittebant ad destruendum fideles Boemos utriusque sexus multipliciter animando. In hoc ergo exercitu, cuius multitudo ultra quam ad centum quinquaginta millia armatorum se extendebant, erant enim archiepiscopi, episcopi, patriarcha Aquilegiensis, doctores diversi ceterique prelati spirituales, duces et principes seculares, numero fere XL, marchiones, comites, barones et nobiles multi, milites, clientes, cives diversarum civitatum et rustici totam planiciem camporum premissorum occupando et tentoria seu tabernacula sumptuosa in similitudinem trium magnarum civitatum ordinando. Ibi diversarum nacionum fuere populi, tribus et lingue, Boemi et Moravi, Hungari et Croaci, Dalmaci et Bulgari, Walachi et Siculi, Cuni, Jasi, Ruteni, Rasi, Slavi, Pruteni, Servi, Turingi, Stirii, Misnenses, Bavari, Saxones, Australes, Franci, Francones, Anglici, Brabanti, Bestfali, Holandri, Sweyceri, Lusacenses, Swevi, Carintii, Aragones, Hispani, Poloni, Theutonici de Reno et alii quam plurimi. Hii ergo cottidie in vertice montis supra flumen ex opposito monasterii sancte Crucis et ecclesie sancti Valentini stantes contra civitatem ha! ha! hus! hus! kacer! kacer! velut canes ululabant et, si quis casu in manus eorum Bohemus incidebat, eundem sine mora, nisi cito liberaretur per Boemos in campis cum ipsis iacentes, absque omni misericordia comburebant velut hereticum. eciamsi nunquam sub utraque communicasset specie. Sepius quoque cum Pragensibus preludia bellica in Arena sub Bruska et in orto archiepiscopali exercendo dampna magna et notabilia in rebus pariter et corporibus percipiebant. Multociens enim V vel X ex Pragensibus solum iopulis induti magnam multitudinem armatorum fugabant trituris bene ferratis optimis armis armatos invadendo et usque ad mortem multos sepe prosternendo; denique nec obstacula molendinorum ex opposito monasterii sancte Crucis rumpere, nec molendina comburere, licet sepius attemptassent, poterant, sed semper aut percussi aut nichil efficientes confusi recesserunt.

Item cum rex Hungarie Sigismundus sic potenter, ut prefertur, campos cum intraneis et extraneis contra Pragensem teneret civitatem et intenderet montem prope patibulum dictum Witkowa hora suis munire gentibus, ut velut tercio castro Pragam sic stringeret, quod nullus civitati Pragensi liber pateret victualium accessus, hoc presciens Johannes Ziska, Thaboriensium capitaneus, absque dilacione mox in supradicto monte duo in modum stubarum disposuit fieri propugnacula, que parvulo fossato circumfodi mandavit et muro ex humo et lapidibus circumdari, per quod quidem propugnaculum dominus omnipotens miraculose salutem Pragensi contulit civitati, ita quod in eodem loco hostes prostrati amplius civitatem sic hostiliter invadere non attemptaverunt, ut patebit inferius.

Item sabbato post Procopii, scilicet sexta die Julii, duce Austrie cum exercitu valido versus Pragam per Miliczin ad exercitum regis Sigismundi equitante sexaginta forte equestres declinantes in Arnosstowicz dominum Wenceslaum, eiusdem ecclesie plebanum, hominem deo et hominibus carum, cum suo vicario propter communionem utriusque speciei ad tradicionem quorundam Boemorum sacerdotum captivant et ambos uni equo imponentes usque ad exercitum ducis in villam Bystrzicz deportaverunt et de equo deponentes duci velut hereticos pertinaces presentarunt et a duce ad episcopum et viceversa velut a Caypha ad Pilatum quasi tota nocte perduxerunt angariantes et minas ignis imponentes, ut prefatam utriusque speciei communionem abiurent et peniteant, alias igne comburentur. Quibus dominus Wenceslaus humiliter respondens ait: "Evangelium est et practica ecclesie primitive et hic in vestro scripto missali. Delete hanc scripturam vel devorate hoc evangelium!" Et quidam ex militibus astans ciroteca ferrea manu indutus predicti domini Wenceslai maxillam non verebatur percutere, ita ut sanguis de naribus ipsius ad statim vehementer prorumperet. Et sic eo eadem nocte multipliciter cum sibi iunctis fatigatis sompnum capiunt et facto mane, scilicet die dominico, ipsum dominum Wenceslaum cum suo vicario et tribus inveteratis rusticis ac quatuor parvulis in veritate constantibus, uno de VII, alio de VIII, alio de X et extremo de XI annis, strui lignorum supra piscinam in predicta villa simul imponunt, quasi sederent. Quos hortati sunt circumstantes, ut si vivere velint, quod adhuc abiurent. Ad que verba dominus Wenceslaus velud fidelis pastor ovium: "Absit, ait, a nobis, quod suadetis, sed non unam, ymmo centum pocius mortes, si possibile esset, subire volumus, quam tam clarissimam evangelii veritatem abnegare". Et statim tortores submisso igne struem lignorum incendunt et parvuli velud tyrones novelli in sinu domini Wenceslai sedentes et per eum amplexati ympnum deo decantantes subito expirant, aliis tardius, sic quod ultimus dominus Wenceslaus spiritum deo tradidit martirio, ut pie creditur, cum sibi iunctis coronatus. Nos ergo miseri quid facimus? Insurgunt indocti, rustici et parvuli et rapiunt celum per martirii coronam, nos vero in deliciis viventes inferno cottidie appropinquamus, a quo dignetur nos eripere, qui vivit et regnat deus in secula benedictus.

Item eodem tempore Woytiech, plebanus in villa Chelczicz, que prope Wodnianam civitatem est sita, hic cum timeret deum nullis preter communionem calicis exorbitacionibus consenciens, combustiones et homicidia Thaboriensium horrens, a Hrzkone cliente de Turow eiusdem confinii propter solam calicis communionem capitur et in Budwais civitatem cum quodam altero presbitero deducuntur et civitati velut heretici ambo presentantur et in turrim statim immittuntur et completis forte tribus septimanis, cum abiurare nollent, foris civitatem comburuntur. Gloria tibi, domine, qui timentibus te prebes usque in finem in veritate persistere, nulla penarum genera horrentibus!

Item XIII die Julii, scilicet in die Margarethe, veniens de exercitu cumulus armatorum in campum Hospitalium civitatem attemptantes, ut probarent, qualiter se Pragenses ponerent ad defensam, et cum civitati appropinquarent, occurrerunt eisdem ad pulsum campane pretorii multitudo Pragensium. Qui nullo servato ordine nec se ipsos expectantes contra capitaneorum voluntatem, quamvis pauciores, multitudinem equestrium hostiliter invadunt. Et cum simul conflictum inirent, Pragenses videntes inimicorum fortitudinem fugierunt quibusdam interfectis et pluribus vulneratis. Et cum de civitate multitudo advenisset, tum hostes cedunt et per Multaviam redeunt, unde venerant, de quorum numero quatuor rustici unum militem occiderunt et, cum pro armis certarent, accurrentes festine quidam de ipsius societate et hos quatuor statim in eodem loco letaliter vulnerantes recesserunt.

Item in crastino, scilicet die dominico post Margarethe proximo, quasi hora vesperorum aptus fuit omnis regis exercitus, ut quidam ex eis in pluribus millibus ligneum in monte iuxta patibulum per Ziskam erectum propugnaculum expugnando invaderent, quo habito cetere turme secundum capitaneorum disposicionem in Pragensem in tribus locis irruerent civitatem, de castro scilicet Pragensi Bohemi domum ducis Saxonie cum XVI millibus, de Wyssegrado ad Novam, de campo autem Hospitalensi Antiquam applicarent civitates. Hec cum sic disponerentur, procedunt multa millia equitum in campum Hospitalensem rege ex altera parte Multavie in campo cum tribus magnis turmis expectante, ut finem rei cerneret. Misnenses vero cum suis et sibi VII vel VIII millibus iunctis equestresmontem ascendunt et cum impetu et tubicenis pretactum ligneum invadunt propugnaculum fossatam et turrim vinee obtinentes. Et cum murum ex terra et lapidibus factum vellent ascendere, due mulieres cum una virgine et forte cum XXVI viris, qui pro tunc in propugnaculo remanserant, viriliter lapidibus et cuspidibus resistentes defendebant, telis enim et pixidum pulvere carentes. Una itaque ex pretactis mulieribus, licet inermis, virorum vincebat animum nolens a loco suo pedem retrahere: "Antichristo, inquit, non licet fideli christiano cedere." Et sic animose pugnans interfecta spiritum exalavit. Ziska quoque veniens et ipse prostratus fuisset, nisi sui cum trituris eum de hostium manibus eruissent. Et cum iam tota quasi civitas de perdicione formidaret, oraciones et lacrimas cum parvulis fundens solum auxilium de celo prestolabatur, advenit interim presbiter cum corporis Christi sacramento et post eum quinquaginta forte sagittarii et ceteri rustici inermes cum trituris et inimici viso sacramento et audito campanule sono magnoque populi clamore vehementi timore prostrati terga vertunt cicius fugientes, alter alterum cupiens in cursu prevenire. Quo impetu se continere non valentes multi de rupe alta decidentes colla confringunt, plurimis per insequentes cesis, sic quod infra spacium unius hore CCC fere fuere interempti aliis letaliter vulneratis et abductis. Quo facto rex cum omni exercitu silenter ad tentoria rediit ira, tedio, planctu et dolore repletus. Pragenses vero flexis in campo Hospitalensi genibus grates deo persolvunt Te deum laudamus altis vocibus personantes, quia non robore eorum, sed miraculose in paucis eis de hostibus dedit victoriam. Et sic cum ympnis et canticis tripudiantes civitatem sunt ingressi et versa est cithara luctus mulierum, virginum ac parvulorum, quos omnes inimici veritatis proponebant sine misericordia velut pertinaces hereticos et hereticorum pueros trucidare ferociter, in gaudium exultacionis et leticie, laudantes dei misericordiam, qui eos de manibus crudelium hostium potentissime liberavit. Parvuli vero in crastino et deinceps in omnibus plateis novum carmen a presbitero Czapkone vulgariter dictatum discurrebant cantando. Cancio: Dietky, bohu zpievajme, jemu čest, chválu vzdavajme i s starými. Neb Němce, Mišněny, Uhry, Šváby, také Rakušeny, poběhlé Čechy. Repeticio. Zrmútil, zastrašil i rozehnal ot dietek malých. 2^a repeticio. Onoho sem, onoho tam k utěšení svých milých stálých. Milý otče, přijmi chválu ot Čechóv věrných!

Item feria II post celestem ab hostibus victoriam Coranda, proprie et insane mentis presbiter, coassumptis sororibus de Plzna presumptuose ecclesiam sancti Michaelis Antique civitatis equester et cum mulieribus Thaboriensium intravit, nec veritus sacramentum corporis Christi, quod in altari fuit expositum, mandavit omnes sedes tam presbiterorum quam communis populi confringere asserens valere pro tutela et municione novi propugnaculi in monte Witkonis erecti. Sed finis facti docuit, quod non pro muniendo castello, sed pro sua mala et perversa voluntate complenda et livore odii, quem ad pretactam ecclesiam et ministros eius in pectore gestabat, opus illud plenum scandalo perfecit, quia pauci valde asseres in montem sunt delati, sed omnes quasi ad sanctum Ambrosium a sororibus Thaboriensium sunt exusti.

Item facto supradicto miraculoso de hostium triumpho statim in crastino Ziska capitaneus convocata de Praga mulierum, virginum laicorumque multitudine propugnaculum sepius nominatum pluribus fossatis amplioribus et profundioribus ac muris et pluribus lignorum propugnaculis fortissime munivit, ut res visu cernitur. Huic itaque monti et loco quidam Ziska a nomine fundatoris, alii Bogisstie propter ibidem Theutonicorum stragem, sed tercii et verius Montem calicis seu Calicem appellarunt, eo quod ibi prostrati sunt inimici calicis ab hiis, qui auxilio divino fulti pro calice pugnabant; qui calicem rubeum aut album pro suorum noticia in suis vestibus et armis ac vexillo deferebant.

Item Theutonici et advene videntes se sic turpiter a rusticana gente prostratos imponunt crimen Boemis, qui cum ipsis erant, dicentes, se fore ab eisdem confusive traditos. Et nisi rex intervenisset, eodem die soli se prostravissent. Et in vindictam suorum interfectorum statim in crastino exurunt circumquaque villas et castella mulieres cum parvulis, quos rapere poterant, inhumane ad instar gentilium in ignem proicientes sibi in perpetuam, nisi penituerint, gehennam et exustis in magnum gaudium et premium sempiternum.

Item post predictam Theutonicorum factam inopinatam stragem quievit Praga civitas a frequenti hostium impulsu et non iam hus! hus! kacer! kacer! Theutonici proclamabant, sed pacifice cottidie revolvebant, quomodo terram Boemie exeundo ad propria remearent. Quod barones regni de parte regis perpendentes plures cum Pragensibus ex alia parte pontis habuere tractatus optantes, ut civitas treugas pacis cum rege suscipiat, ut gentes exteras, ne tota terra annulletur, possit cum honore evadere. Ad que civitatis tractatores aiunt, se non posse sine consensu aliarum civitatum, cum quibus sunt ligati, aliquam inire concordiam, sed supplicant, quatenus propter ipsorum et regni tocius honorem apud regem publicam magistris et presbiteris obtineant audienciam, ut quatuor linguis, boemico, theutonico, hungarico et latino, valeant aperte veritates quatuor articulorum, pro quibus se Pragenses cum sibi adherentibus regi opponunt, lucide et aperte scripturis toti exercitui declarare, innocenciam suam propalare ac tocius regni gravem et sinistram infamiam de cordibus hostium evellere et, si opus fuerit, doctoribus regis ad cuncta eorum obiecta respondere. Quam quidem, ut prefertur, audienciam licet a legato et baronibus literis et sigillis promissam poterat civitas obtinere, sed barones querentes subterfugia dixerunt, non esse consonum duces pro magistris castrum ascendentibus obsides in civitate proponere, sed sufficiat civitati pro eisdem barones et milites suscipere. Et cum ad hec communitas Pragensis consensum prebuisset, amplius nullum de audiencia prefati barones fecerunt tractatum. Quapropter magistri Pragenses conscriptis IV articulis cum eorum probacionibus in latino, theutonico et boemico, ad exercitum direxerunt sub hac, que sequitur, forma:

Nos magister civium, consules et scabini totaque communitas civitatis Pragensis capitalis regni Bohemie nostro et aliorum fidelium huiusmodi regni nomine instituimus etc. Notum sit universis Christi fidelibus, quod fideles in regno Boemie instant et domino iuvante instare proponunt sive per mortem, sive per vitam, quantum est eis possibile, pro articulis infrascriptis:

Primo, quod verbum dei per regnum Bohemie libere et sine impedimento ordinate a sacerdotibus domini predicetur et nuncietur iuxta sentenciam salvatoris Marci ultimo: euntes in mundum universum predicate evangelium omni creature; et Mathie ultimo. Nam secundum apostolum verbum domini non est alligatum, sed orandum est secundum eundem, ut sermo dei currat et clarificetur ubique, ut dicitur II^a ad Thessal. III^o. Et loqui linguis in ecclesia dei nemo debet prohiberi, ut dicitur prima ad Corinth. XIV^o

Secundo, quod sacramentum divinissime eukaristie sub utraque specie, scilicet panis et vini, omnibus Christi fidelibus nullo peccato mortali indispositis libere ministretur iuxta sentenciam et institucionem salvatoris, qui dixit: accipite et comedite, hoc est corpus meum, et bibite ex hoc omnes, hic est sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effundetur Mathie XXVI^o, Marci XIV^o, Luce XXII^o, ubi datur eciam preceptum apostolis, cum dicitur: hoc facite. Glossa interliniaris: accipite et aliis date in meam commemoracionem. Et Joh. VI^o salvator omnes fideles obligat ad sumpcionem huius sacramenti dicens: Amen, amen dico vobis, nisi manducaveritis carnem filii hominis et biberitis eius sanguinem, non habebitis vitam in vobis. Qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem, habet vitam eternam. Caro enim mea vere est cibus et sanguis meus vere est potus. Qui manducat meam carnem et bibit meum sanguinem, in me manet et ego in eo. Similiter apostolus I^a ad Corinth. XI^o: probet autem se ipsum homo et sic de pane illo edat et de calice bibat. Et ad idem est canon Gelasii pape de consecracione d. 2: Comperimus autem, quod quidam sumpta tantummodo corporis sacri porcione a calice sacri cruoris abstineant, qui procul dubio nescio qua supersticione doceantur asstricti, aut integra sacramenta percipiant, aut ab integris arceantur, quia divisio unius eiusdem misterii sine grandi sacrilegio non potest provenire. Et concilium Carthaginense et ponitur in canone XXVI^o q. 6 Is qui. Et canon beati Gregorii in omelia pascali et ponitur de consecracione d. II Quid sit. Et canon sancti Augustini eadem d. Dum frangitur. Et canone eiusdem Quia passus. Et canone beati Jeronimi super Sophoniam prophetam et ponitur parte I q. 1 Sacerdotes. Et idem docet beatus Dyonisius libro de ecclesiastica ierarchia capitulo de eukaristia. Et Ciprianus martir epistola XXXVII De lapsis. Et beatus Ambrosius libro de sacramentis. Et ponitur de consecracione d. II huius sacramenti. Et Origenes omelia XVI super Numer. Et Augustinus libro primo de simbolo et idem in sermone quadragesimali. Et Ambrosius in cantico suo: exultet iam angelica etc. Et libro Tripartite historie. Et Beda in omelia super Johannis I. Et Leo papa in sermone quadragesimali, qui incipit: predicaturus vobis. Et Fulgencius de divinis officiis in libro, cuius prologus sic: ea, que per anni circulum. Et Remigius super I^a Corinth. X^o: calix, cui benedicimus. Et Thomas super IV q. XLVIII. Et idem parte III q. LXXVI et q. LXXIII articulo II^o et q. LXXXII articulo III^o. Et Innocencius in suo libro de sacramentis. Et idem in summa sua capitulo XXXIX. Et Pascasius libro de sacramentis capitulo X et capitulo XVI et capitulo XX. Et Lira super I^o proverbiorum IX^o: venite, comedite panem meum; idem super I^a Corinth. XI^o. Et Guilhelmus de Monte Laudino in suo sacramentali. Et Albertus Magnus in suo tractatu de officio misse. Quorum scripta et testimonia lectori relinquimus propter brevitatem.

Tercio, quod dominium seculare super diviciis et bonis temporalibus, quod contra preceptum Christi clerus occupat in preiudicium sui officii et dampnum brachii secularis, ab ipso auferatur et tollatur et ipse clerus ad regulam evangelicam et vitam apostolicam, qua Christus vixit cum suis apostolis, reducatur iuxta sentenciam salvatoris Mathie X^o dicentis: et convocatis XII apostolis suis misit eos precipiens et dicens: nolite possidere aurum neque argentum neque pecuniam in zonis vestris. Et Mathie XX^o: principes gencium dominantur eorum et, qui maiores sunt, potestatem exercent in eos; non ita erit inter vos. Et Luce XX^o: reges gencium dominantur eorum et, qui potestatem habent super eos, benefici vocantur; vos autem non sic, sed si quis maior est in vobis, fiat sicut minor, et qui precessor est, sicut ministrator. Et idem habetur Marci X^o. Et ad idem I^a Petri V^o: non dominantes in clero, sed forma facti gregis ex animo. Similiter I^a Timoth. VI^o: habentes alimenta et quibus tegamur, hiis contenti simus. Et I^a Corinth. IV^o dicitur: imitatores mei estote, fratres, sicut et ego Christi. Et ad Philipp. III^o: imitatores mei estote, fratres, et observate eos, qui ita ambulant, sicut habetis formam nostram. Forma autem apostolorum hec est: aurum et argentum non est michi, ut dicitur Act. III^o. Ad idem Numeri XVIII^o: dixit dominus ad Aaron: in terra eorum nichil possidebitis nec habebitis partem inter eos, ego pars et hereditas tua in medio filiorum Israel. Numeri XXVI^o, Deuter. X^o et XII^o et XIV^o et XVIII^o, Josue XIII^o, I Paral. VI^o, Josue XIV^o et XVIII^o et XXI^o, Ezech. XLIV^o, ubi dicitur: non erit autem eis hereditas, ego hereditas eorum; et possessionem non dabitis eis in Israel, ego enim possessio eorum. Ad idem dicitur I^a Timoth. ultimo: tu autem, homo dei, hoc fuge, scilicet divitem fieri et questuosum esse; ubi glossa ordinaria dicit: nichil tam asperum tamque perniciosum, quam si vir ecclesiasticus, maxime qui sublimem tenet locum, diviciis huius seculi studeat, quia non solum sibi ipsi, sed et ceteris obest omnibus, quibus contrariam dat formam. Ideo dicitur: hec fuge. Et ad idem est Jeronimus, Augustinus, Ambrosius. Et ponitur in canone XII^o q. I^a capitulo Clerici et capitulis sequentibus. Et extrav. libro III^o titulo de vita et honestate clericorum, capitulo Fraternitatem. Et Bernhardus ad Eugenium necnon et alia plurima testimonia scripturarum.

Quarto, quod omnia peccata mortalia et specialiter publica alieque deordinaciones legi dei contrarie in quolibet statu rite et racionabiliter per eos, ad quos spectat, prohibeantur et destruantur. Que qui agunt, digni sunt morte, non solum qui ea faciunt, sed qui consenciunt facientibus, ut sunt in populo fornicaciones, comessaciones, furta, homicidia, mendacia, periuria, artes superflue, dolose et supersticiose, questus avari, usure et cetera hiis similia. In clero autem sunt simoniace hereses et exacciones pecuniarum a baptismo, a confirmacione, a confessione, pro eukaristie sacramento, pro sacro oleo, a matrimonio et a XXX missis taxatis vel ab aliis missis emptis aut forisatis aut a missis defunctorum, oracionibus et anniversariis et sic de aliis, a predicacionibus, a sepulturis et pulsacionibus, a consecracionibus ecclesiarum et altariorum et capellarum, pro prebendis et beneficiis, pro prelaciis, dignitatibus, personatibus, palliis et empcionibus et vendicionibus indulgenciarum et alie innumere hereses, que ex hiis oriuntur et polluunt ecclesiam Christi, moresque impii et iniusti, ut sunt impudici concubinatus cum augmento prophano filiorum et filiarum alieque fornicaciones, ire, rixe, contenciones, frivole citaciones et hominum simplicium pro libito vexaciones et spoliaciones, avare censuum exacciones, offertoriorum promociones et simplicium innumere per promissa falsa illusiones. Que omnia et singula quilibet fidelis Christi servus et filius verus matris sue ecclesie tenetur in se et in aliis persequi et ut ipsum dyabolum odire et detestari, servato tamen in omnibus ordine et statu sue vocacionis. Quod si aliquis ultra hanc nostram piam et sanctam intencionem aliqua nobis asscribat inpudica et enormia vicia, tamquam falsus et iniquus testis a Christi fidelibus habeatur, cum non sit aliud in corde nostro, quam totis viribus et toto posse placere domino Jesu Christo eiusque legem et precepta et hec puncta IV katholica fideliter exequi et implere. Et huic omni malo adverso et cuilibet nos ob hoc impugnanti et contra deum ab huiusmodi nostro proposito avertere volenti et persequenti in defendendo veritatem evangelicam, ad quam quilibet obligatur ex debito, iuxta vocacionem evangelicam potestate eciam nobis concessa brachii secularis eidem velut tyranno et antichristo crudelissimo usque ad ultimum resistere oportebit. Et si per quempiam multitudinis nostre aliquid sinistri aut scandalosi actum fuerit, cum mentis nostre est omne crimen extinguere, hoc preter intencionem nostram omnimode accidere protestamur. Si vero alicui persone vel basilice dampnum a nobis inferri rerum videatur vel corporum, aut inevitabilis in hoc necessitas aut oportuna legis et nostri tutela adversus violenciam tyrannicam nos excusat. Verumtamen protestamur, quod in hiis omnibus, si cuiquam in nobis quevis eciam species mali appareat, semper nos ad scripture sacre informacionem paratissimos exhibemus. Datum anno domini MCCCCXXI.

Item XIX die mensis Julii tentoria hostium fuere incensa et flante vento valido plurima cum rebus tentoria sunt citissime exusta.

Item in die Magdalene Thaborienses cum Pragensibus considerantes Boemorum a Theutonicis innocentem combustionem et crudelem irruunt in pretorium et postulant sibi captos ad comburendum presentari. Quibus consules resistere non valentes tradunt, licet invite, quia ad veritatem accesserant, captivos, de quorum numero XVI foris civitatem Theutonicis aspicientibus in doleis comburunt, unico monacho, qui communicare plebem fidelium sub utraque specie promiserat, reservato.

Item XXVIII die Julii, dominico die scilicet post Jacobi, hora XII rex Sigismundus in castro Pragensi presentibus non omnibus baronibus nec scabinis Pragensibus in regem Boemie coronatur, facitque ibidem multos novos milites nullum penitus actum militarem prius pro communi bono ostendentes. Et sic a vulgo non veri, sed depicti milites sunt nuncupati.

Item eodem die coronacionis sinistre et sequenti rex Sigismundus receptis ecclesie Pragensis et cenobii sancti Georgii capitibus, manibus, monstranciis, ceterisque de auro vel argento clenodiis concutere iubet et stipendia prebet promittens meliora facere, dum deus dederit regno pacem et quietem. Quorum igitur peccatum gravius, eorum scilicet, qui ligneas, aut eorum, qui argenteas ymagines destruxerunt?

Item XXX die Julii, qui fuit tercius dies post regis coronacionem, totalis exercitus combustis tentoriis de campo recedit, regi Sigismundo velud hereticorum fautori et deceptori turpiter maledicentes.

Item post totalem recessum exercitus regis de campis Pragenses sine timore castella vicina civitati obsident et rebelles ad tenendum cum eis compellunt, predas quoque vaccarum et scrofarum et aliarum rerum in civitatem sine offensa pro sustentacione inducunt. Rex vero Pragensi et Wyssegradensi castris dispositis pro defensa et expulsis inde mulieribus a Praga profugis, que ibidem sperabant se salvari et ad propria cum honore redire, ipse in Montes recessit et ibi moram faciens plures facit baronum convocaciones et pro defensa terre in omnibus regni Boemie partibus tenere pacem, que lantfrid dicitur, ordinat et disponit.

Item V die Augusti Thaborienses presbyteri cum eorum capitaneis XII infrascriptos articulos communitati Pragensi presentarunt optantes, ut prefata communitas ad eosdem consentiret, manuteneat et defendat, alias nollent ulterius cum eis in Praga permanere. Ad quos quidem articulos Nova civitas statim non habito cum magistris maturo consilio consensit, Antiqua vero civitas peciit cum magistris super materia articulorum deliberari, quod et factum est. Magister enim Petrus Anglicus in presencia consulum et seniorum de communitate singilatim quemlibet, qua via et modo admitti vel non admitti cum deo posset salvis conscienciis omnium de communitate.

Articuli vero sunt hii: Nos Thaboritarum et omnis advenarum communitas offerimus vobis communitati Pragensi articulos infrascriptos etc.

Inprimis quod proscripcio inter nos et vos proscripta in sua integritate ex utraque parte teneatur et observetur.

Item quod articuli, ad quos capitanei, consules et communitas consenserunt, qui iam dudum sunt per predicatores et predicaciones proclamati, teneantur et observentur sub penis promulgatis.

Item quod manifesti peccatores, adulteri et adultere, fornicatores et fornicatrices, conductores et conductrices, ruffiani et meretrices, manifesti vel occulti et ociosi seu ociose, latrones et omnes dei adversarii, blasphemi et detractores, cuiuscunque ordinis seu status existant, non tolerentur absque pena.

Item, quod potaciones tabernales cuiuscunque potus seu secundum exposiciones non fiant sub penis statutis.

Item quod vestes superbas non portent nec portare permittant, contra dominum deum preciosas nimis, sicut purpuratas, pretextas, pictas, deargentatas, czotatas, sectas, cingulos argenteos, fileos et omnes decores seu ornatum pro superbia dispositum.

Item quod in artificiis et foro provideatur, ne fiant illusiones, spolia, usure, iuramenta, inutilitates et vanitates, doli, fallacie ulle, et hoc sub aliqua pena condigna.

Item quod iura paganica et theutonica, que non concordant cum lege dei, tollantur et iure divino ut regatur, iudicetur et totum disponatur.

Item ut sacerdotes exemplares serventur secundum ordinem divinum et imitacionem propheticam et apostolicam.

Item ut magistri regulariter subiciantur iuri divino, sicut et alii fideles christiani et suas proscripciones ut ad voluntatem dei regulent et in pretorio reponant, ut examinentur iuxta legem dei.

Item ut omnes census sacerdotum ad bonum commune convertant et usurarios destruant in domibus, in institis aut alibi, ubicunque fuerint, et omnes alie usurarie proscripciones destruantur et sacerdotes ut ex fide serventur.

Item ut adversarios veritatis dei ex se eiciant et profugos et bannitos ne suscipiant, ex quo deo et sibimet fidem non tenuerunt, ut illis similiter non credatur ex ullo favore.

Item ut monasteria heretica destruant et erumpant, ecclesias non necessarias et altaria, ymagines patentes et occulte servatas, ornatos superbos et calices aureos et argenteos et omnem antichristianam plantacionem et ydololatricam et symoniacam pravitatem, que ex deo, patre celesti, non est.

Propterea, cari fratres, ad hoc nos exposuimus cum rebus et substanciis et corporibus nostris volentes voluntatem divinam implere, quia iam multi fratres nostri in subscriptis veritatibus sanguinem suum fuderunt et corpora sua exposuerunt et nos illas eciam nullo modo cum dei auxilio relinquere intendimus et idem vobis optamus et auxiliamur et intendimus auxiliari, quamdiu duramus aut supersumus, si vos ipsos non neglexeritis in prescriptis.

Item post hos itaque XII articulos per Thaborienses publicatos statim altera die Cruciferorum monasterium Zderaz et post IV die sancti Clementis monasterium ad rumpendum sunt aggressi. In die vero Laurencii Thaborienses cum Pragensibus Coranda duce et ceteris quibusdam presbiteris Aulam Regiam nullo defendente hostiliter invadunt et ablatis rebus incensoque claustro cum multis bladis redeunt cum tripudio psallentes, presbiteri cum suis armigeris et laicis quibusdam in cappis ferentes ymaginum et tabularum confractarum porciones. Et inebriati vino monasterii, circa primam horam noctis ad incitamentum presbiterorum tam in Antiqua quam in Nova civitate ad rumorem pulsatur et indiscrete Wyssegradum invadunt expugnandum, ubi incensa quadam gasula notabile dampnum sunt ab hostibus eadem hora perpessi et lapidibus repelluntur.

Item predictis omnibus non obstantibus, que omnia ad nutum fiebant Thaboriensium, iteratis vicibus se recedere fingunt. Quapropter XVIII die Augusti, scilicet die dominico post beate Virginis Assumpcionem, presbiteri in ambone ad instanciam aliquorum de communitate convocacionem eadem die post prandium ad pretorium insinuant ad tractandum ardua, de quibus tamen senioribus communitatis nichil constabat. Qua facta dominus Johannes, predicator in Arena, cum voluntate communitatis inducte recepto sigillo civitatis antiquis consulibus novo magistro civium et consulibus per eum et communitatem electis presentat. Et sic sine ordine deposito antiquo consilio novum per eum dispositum ad modicum perduravit. Facta fuit autem hec consulum mutacio, quia depositi consules in multis nolebant Thaboritis consentire. Et igitur presbiteri Thaboritis faventes pro depositis consulibus omnes quasi Thaboritis consencientes elegerunt in hunc finem, ut Thaborite habentes pro se consules a Praga non recederent, prout stantibus prioribus consulibus manere nolebant. Isto tamen non obstante V die post novorum de parte eorum consulum eleccionem, XXII scilicet die Augusti, Thaborienses a Praga recesserunt non habentes aliam causam recessus, nisi quia magistri eorum ritibus scripturis resistebant.

Item in vigilia Bartholomei quidam ex Thaboritarum societate montem Blanik prope Wlassim obsiderunt et, nisi cito fuissent repulsi, innumerabilia dampna in eodem confinio intulissent.

Et quia sepius habita est memoria Thaboritarum, utile erit pro posteris ritus, originem moresque eorundem describere, presertim cum se legis dei zelatores appellantes in plures quidam de eorum numero lapsi sunt errores. Unde origo ac occasionalis causa conventus ipsorum fuit utriusque speciei communio in confinio Bechinensi. Cum enim prefata communio in multis Boemie et Moravie partibus per fideles presbiteros publicaretur non obstante adversi cleri pertinacia, qui omnes taliter communicantes velut hereticos publicarent, nichilominus de die in diem sacratissima corporis et sanguinis communio in vulgo miro modo augebatur, scientes eandem fore evangelicam veritatem. Factum est itaque anno domini MCCCCXIX, quod presbiteri cum eorum vicariis prope castrum Bechinam durius sic communicantibus insultabant eosdem armata manu de ecclesiis eorum expellendo, tamquam erroneos et hereticos. Qua de re presbiteri cum sibi iuncto populo montem magnum magna planicie exornatum ascendunt et in eius summitate tentorium de lineis pannis ad modum capelle extendunt, in quo agentes divina populum ibidem confluentem sine illius communionis inpedimento venerabili eukaristie sacramento devotissime reficiunt. Qua peracta et depositis lineis pannis ad propria redeunt et monti nomen Thabor imponunt, ad quem venientes Thaborite sunt nuncupati. Hec cum ad aures adiacencium civitatum, opidorum et villarum devenirent, fratres presbiteri circumcirca vicini condicto certo festivitatis die populum eis iunctum cum venerabili corporis Christi sacramento ad Thabor sonoris vocibus deducunt pro veritatis ibidem, ut dicebant, confirmacione ac fratrum et sororum ibidem existencium confortacione ac consolacione. Quibus taliter venientibus occurrunt de Thabor cum venerabili altaris sacramento fratres et sorores pro alacri veniencium suscepcione. Venientes siquidem in montem totam diem non in lasciviis, sed in hiis, que salutem animarum concernunt, expendebant. Presbiteri nempe eorum terno functi sunt ibidem officio; docciores namque ac eloquenciores a summo mane populo per turmas diviso, seorsum viris ac seorsum mulieribus et pueris, verbum dei et presertim ea, que superbiam, avariciam statumque cleri concernebant, sine omni formidine populo alternatim predicabant, aliis pro tunc continue ad auricularem confessionem considentibus et tercii peractis divinis populum a diescente usque meridiem utraque specie, corporis scilicet et sanguinis Christi, communicabant, ita quod in die Marie Magdalene XLII millia cum aliquot et XX virorum, mulierum et parvulorum taliter communicancium fuerunt a presbiteris computati. Quibus omnibus taliter, ut premittitur, expeditis vadunt pro corporis refeccione ad loca ibidem in monte multipliciter preparata et simul in caritate fraterna convivantes non ad libidinem aut ebrietatem, non ad levitatem et dissolucionem, sed ad maiorem et forciorem dei servitutem. Ibique omnes sese fratres et sorores appellantes, dicior cum paupere victualia, que erant preparata, dividebant. Ibi nichil, quo inebriari posset, permissum fuerat propinari. Ibi eciam nulla chorea, nullus taxillorum, globorum aut alterius levitatis ludus non dico seniorum, sed et parvulorum habebat indulgencie locum. Ibi denique nulle contenciones, nulla furta, nulle sonancium fistule aut cithararum melodie, prout hactenus in ecclesiarum dedicacionibus fieri solebat, potuit reperiri, sed omnium more apostolorum fuit unum cor et una voluntas, nichil aliud tractantes, nisi que forent de animarum salute ac de cleri ad pristinum, primitive scilicet ecclesie, statum reduccione. Peracta itaque, ut dictum est, modica corporis refeccione surgunt cum populo presbiteri ad agendum deo graciarum acciones et cum venerabili eukaristia Thabor montem processionaliter circumeunt, virginibus sacramentum precedentibus et viris ac mulieribus in suis turmis sequentibus, vociferantes et psallentes in carticis, prout videbatur expedire. Hac processione finita vale sibi mutuo facientes cum suis presbiteris non declinantes ad dexteram nec sinistram, ne blada conculcarent, veniunt, unde exierunt. Factum est autem, cum supradicta in longiores partes vulgarentur, cepit numerus veniencium de die in diem notabiliter augmentari. Nam non solum iam de Pieska, Wodniana, de Netolicz, de Herzman, de Usk, de Janowicz, de Sedlczan, de Plzna sepius illuc venire solebant, sed de Praga, Domazlicz, de Grecz Regine necnon de multis locis Moravie pedestres et equestres in Thabor confluebant, quidam ex magno zelo devocionis, ut ibi audito verbo dei cum ceteris communicarent, alii ad videndum tante multitudinis populum, et quidam, ut consideratis ibidem factis detraherent et emulis veritatis propalarent. Quapropter cum ita ex singulis partibus in Thabor confluerent, rex Wenceslaus cum quibusdam inimicis veritatis baronibus ceperunt graviter ferre timentes, ne tanta populi multitudo regem et archiepiscopum, prout famabatur, pro defensa legis dei eligerent et sic eorum bona velut adversariorum per potenciam, cui resistere non valerent, invaderent ac depopularent. Quidam ea de causa ex nobilibus districcius subditis suis sub pena colli et bonorum perdicione precipiunt, ne per amplius ad montem Thabor audeant concurrere. Sed huiusmodi mandatum rustici cum suis uxoribus modicum aut nichil advertentes pocius dimissis omnibus, que possiderant, ad Thabor montem in certis festivitatibus venire nullatenus negligebant allecti et attracti, prout ferrum attrahit magnes. Cuius causam dicebant periti astrologi illius anni fore specialem celi et astrorum. Saturni cum ceteris, influenciam, que ad sic discurrendum et suis superioribus rebellandum mentes communis populi inclinabant. Cum hec talia, ut premittitur, agerentur et plurimi tam nobilium quam vulgarium sexus utriusque dimissis vanitatibus legis dei operam darent, dyabolus, saluti generis humani inimicus, per aliquos falsos fratres presbiteros mundo legis dei tritico varias errorum et heresium superseminavit zisanias, ita quod impleri videtur, quod scribitur I Timoth. 4^o: Spiritus manifeste dicit, quod in novissimis temporibus discedent quidam a fide attendentes spiritibus erroris et doctrinis demoniorum in ypocrisi loquencium mendacium. Nam cum eo tempore non esset rex et princeps in Israel, ad quem subditi haberent respectum, faciebat unusquisque, quod sibi rectum videbatur, et sic plurimi Thaboritarum presbiteri magnam habentes populi confluenciam et adherenciam dimissis doctorum sanctorum Ambrosi, Jeronimi, Augustini, Gregorii et ceterorum ab ecclesia approbatorum sentenciis suis de propriis ingeniis elaboratis glossulis antiquum et novum interpretati sunt testamentum multa falsa et erronea veris inmiscentes, per que facilius corda simplicium poterant ad eorum sentencias inclinari. Fundamentum autem omnium malorum sequencium fuit erroneus scripturarum intellectus. Dicebant namque eorundem directores et doctores, quod non oportet doctorum, qui fuerunt puri homines, uti glossarum sentenciis, cum Christus, deus et homo, sufficienter in novo testamento expressit omnia, que cuilibet homini vianti sunt necessaria ad salutem, et quomodo vetus novum et vice versa novum vetus exponit testamentum. Ex isto itaque fundamento non verebantur infrascriptos articulos populo publicare:

Primo quod nulla scripta aut dicta quorumcunque doctorum a fidelibus sunt tenenda aut catholice credenda, nisi que in canone biblie explicite continentur, quia omnes libri talium sunt astucie antichristi et sic abiciendi, destruendi aut comburendi.

Item omnis homo in eo, quod studet in artibus liberalibus aut gradus in eisdem accipit, est vanus et gentilis et sic peccat contra evangelium domini nostri Jesu Christi.

Item nulla decreta sanctorum patrum aut seniorum instituta, nullus aliquis ritus aut tradicio humanitus inventa sunt tenenda, sed omnia talia sunt abolenda et destruenda velud antichristi tradiciones, cum Christus et eius apostoli ea fieri nullibi in novo testamento expresserunt.

Item ex predictis concludebant sequencia, quod nullum chrisma aut sacrum oleum vel aqua baptismalis sunt conservanda vel sanctificanda. Similiter nullus calix, corporale, ornatus, et sic de aliis rebus in ecclesia fieri consuetis, sunt exorcisande, benedicende aut sanctificande. Similiter nulle hore canonice sunt dicende, nec ritus misse in ornatu et signis ac ordine ab ecclesia dudum constituto nec cantus ecclesiasticus sunt tenenda, sed pocius tamquam humane tradiciones et legis dei impeditiva abicienda et destruenda.

Item infantes non debent cum exorcismis et solitis in baptismate compatribus in aqua ad hoc benedicta et conservata baptisari, sed possunt in quacunque unda recenti et, ubicunque libuerit, baptisari.

Item omnes libri missales aut cantuales, similiter et viatici et libri horarum et omnes ornatus seu vestes missales aut alia specialia pro peragendis divinis indumenta, monstrancie et calices aut cinguli aurei vel argentei et omnis vestis polimita, conspersa aut quovis modo depicta: hec omnia sunt destruenda vel comburenda, magisque licet rusticis in dictis sacris vestibus incedere et ioppas et manicas ex eis facere, quam presbiteris in eis peragere divina.

Item confessiones auriculares non sunt curande aut observande, nec ad eas peccatores, eciam criminales, obligantur, sed soli deo sufficit mentetenus confiteri.

Item ieiunia quadragesimalia, quatuor temporum, in vigiliis ceteraque humanitus aut consuetudine introducta non sunt a fidelibus observanda, sed pro velle sui beneplaciti unusquisque illis diebus comedat, quidquid habet, aut quid sibi commodosius apparebit.

Item die dominico excepto nulla alia festivitas est ex aliquo debito a fidelibus celebranda.

Item omnis presbiter cum platta et in ornatu vel superpellicio divina peragens aut missam ritu consueto celebrans est sicut illa meretrix, de qua scribitur in Apokalipsi, a fidelibus contempnenda, sed missa est ad instar Christi et apostolorum cum barbis et sine platta in communi veste et sine altario, in quocunque loco contigerit, celebranda et sacramentum eukaristie alta voce propter asstantes est conficiendum et ipsum non est elevandum nec in crastinum conservandum.

Item sacerdotes evangelici domos eis racione elemosine pro perpetuo a laicis concessas aut deputatas non possunt licite inhabitare nec possunt habere bona temporalia iure civili ab eisdem subtracto penitus et ablato, nec a taliter habentibus accipienda sunt sacramenta, quamvis ius sic habendi eis esse illicitum notorie recognoscant.

Item post mortem corporalem animarum fidelium non est credendus locus purgatorius aut tenendus, stultumque et vacuum est pro fidelibus defunctis exorare aut alia pietatis opera exercere.

Item invocaciones aut postulaciones nostre tam mentales quam vocales ad sanctos, qui sunt in celesti patria, pro aliquibus suffragiis sapiunt heresim vel ydolatriam.

Item nulla ymago nec aliqua similitudo earum, que sunt in celo et terra, sub pena idolatrie est habenda, sed quelibet talis tamquam idolum est destruenda et comburenda, quia scriptum est Exodi XX^o: Non facies tibi sculptile nec omnem similitudinem.

Ex predictis articulis ad vulgum anno domini MCCCCXX scandalose et in tocius regni infamiam pertinaciter promulgatis, surrexit in clero et populo, qui se pro defensa legis dei caritative et bene univerant, nova et grandis contencio et scissura. Thaboritarum enim duces et presbiteri prefatorum articulorum sequentes sentenciam omnem eccleslasticum ritum ac sanctorum patrum pro peragendis divinis instituciones, prout Christus et eius apostoli non exemplarunt nec fieri preceperunt, ceperunt velut ad animarum salutem inutilem reicere et detestari, omnesque eorundem observatores confundere et eosdem multipliciter impedire allegantes, quod scribitur Apokalipsi ultimo: Si quis apposuerit ad hec, apponet deus super illum plagas scriptas in libro isto etc., eo quod Christus sufficienter tradidit in novo testamento omnia ea, que sufficiunt cuilibet fideli ad salutem. Ad quid ergo instituciones hominum et cerimonias in lege non expressas fidelibus observare, et presertim cum dixerit Christus scribis et phariseis: Irritum fecistis mandatum dei propter tradiciones vestras? Et sic hodie tenentes humanas tradiciones cum scribis et phariseis, irritum faciunt mandatum dei. Et plagas in Apokalipsi expressas eos oportere finaliter incurrere, nisi cessent ab eisdem et dimittant. Quapropter Thabori tarum presbiteri tradiciones humanas fugientes barbati et corona non rasi in griseis vestibus incedentes, non lectis horis canonicis, sine ornatu, corporali et calice sub divo vel in domibus divina non in sacrato altari, sed super mensam qualicunque linteo tectam peragebant, nec ritum misse in dicendo collectas cum canone observantes, sed statim unus ex omnibus presbiteris flexis cum fratribus genibus, capite ad terram prostratis, posteriora sursum levantes, dominicam orabant oracionem et post surgente eo, qui altaris sacramentum conficere debebat, non plus quam verba consecracionis super hostiis et vino alta et intelligibili voce vulgariter edicebat. Et sic corpus Christi in hostiis non secundum formam ecclesie rotundis, sed qualitercunque incisis vel manibus fractis et preciosum sanguinem domini de vino non in calice, sed in quocumque scifo stangneo, ferreo, luteo aut ligneo conficiebat. Quo peracto mox astantes presbiteros et vulgarem populum eukaristie sacramento reficiebat. Et hunc missandi modum in Praga et extra omnes Thaboritarum presbiteri vitantes ecclesias observabant dicentes, sic Christum et eius apostolos in primitiva ecclesia suas missas celebrasse. Igitur omnes alii, qui Christum non secuntur et aliter, quam ipse exemplavit, faciunt in preciosis ornatis officiando, sunt illa meretrix, de qua habetur in Apokalipsi. Alta autem voce et vulgari verba consecracionis dicebant, ut populus sciat, quia sacramentum confecit, et in sumendo esse verum corpus Christi et eius preciosum sanguinem non vacillent. Magistri vero cum presbiteris, qui pro tunc in Praga remanserant, de contrario Thaboritis facientes omnem abusum, superfluitatem et ornamentorum preciositatem deponentes ecclesiarum ritus in officiis ecclesiasticis observabant et non observantes publice arguere non desistebant, presertim eos ritus, qui non sunt contra sacram scripturam nec dei legem impediunt, sed pocius promovent et adiuvant. Et sic in simplicibus ornamentis et calicibus stangneis sacramentum altaris conficiendo populo ministrabant. Ex hac siquidem Pragensis cleri cum Thaboritis discordia et concertacione populus sibi in lege dei bene consenciens fuit nocive bipartitus, ita quod quidam Thaboriensium et alii Pragensium in missando laudabant modum et ab eis, quos laudabant, et non ab aliis eukaristie sacramentum exposcebant. Qua de re quedam nostre sorores Pragenses, que begute sunt vocate, nolebant a suis sacerdotibus in apparatu officiantibus communionis sacramentum sumere, nisi prius vestes, quas plastas nuncupabant, deponerent, alias officiantem vellent impedire, prout heu ad sanctum Petrum in Porziecz factum est, ubi in ornatu officiare mulieres presbiteros ad nutum virorum non sinebant, magistros vero et predicatores, qui observare ecclesiasticum ritum suadebant et scripturis sacris defendebant, confundentes ypocritas et seductores appellabant et interficere vel de civitate Pragensi expellere ut canes rabidi volebant. Ista igitur Thaboritarum presumptuosa prevaricacio fuit inicium omnis mali et in infamiam et scandalum tocius regni et christianitatis ac in magnam offensam omnium volencium secundum Christi preceptum dominicam cenam observare, ita quod multi ex nostris turpiter ob hoc a veritate agnita recesserunt. Primo enim communis per regnum et exteras terras volabat enormis fama, qualiter in regno Boemie sutores et sartores divina peragerent, eo quod non fuit differencia inter laycum et presbiterum, cum barbati et intonsi in propriis vestibus missarum solempnia celebrarent. Secundo, quia presbiteri Thaborienses omnia ecclesie clenodia et ornamenta suadebant destruere et comburere, ut sic ad eorum ritus observandos eis adversos velis nolis declinarent, quam ob rem Saturnina gens, eorum ritus laudantes, viaticos, missalia, cantualesque ecclesiarum libros una cum calicibus et monstranciis violenter de ecclesiis vel plebanorum dotibus rapientes libros secabant aut comburebant vel librum sex vel octo valentem sexagenas pro media sexagena aut pro XX grossis vel remissius dabant emere volenti, calices autem cum monstranciis aut aliis argenteis ecclesie clenodiis concucientes aurifabris lotonem pro V grossis vendebant, reliquias sanctorum de monstranciis et altaribus sumentes viliter ad angulos proiciebant. Item ex eadem pertinacia sacras pro cultu divino deputatas vestes tollebant, de casulis ornatibusque ioppas vel ioppularum manicas, de corporalibus et albis camisias vel aliud vilius indumentum ut braccas sibi fieri in magnum scandalum procurabant. Et sic rustici sub togis regio habitu fuerunt vestiti, in quo nec patres ausi fuissent incedere.

Item quia presbiteri prefati vitabant in ecclesiis et super altari consecrato sacramentum conficere asserentes non dei, sed pocius dyaboli et ydolorum esse ecclesias vel altaria, cum non gratis pro deo, sed pro mammona iniquitatis et non ad dei, sed ad honorem alicuius sancti sunt symoniace consecrata, igitur merito fore destruenda: et sic ecclesias, ubi poterant, rumpebant et comburebant vel aliter quovis modo violabant, altaria vero dotata pervertebant aut eorum cornua concucientes ad officium inutilia divinum reddebant.

Item similiter monachorum monasteria predicabant esse latronum speluncas et contra legem Christi male fundata, cum Christus mandavit suis discipulis et per eos omnibus presbiteris, quod se non recluderent, sed vadant in universum orbem predicantes et baptizantes in nomine patris et filii et spiritus sancti. Et igitur omnia monasteria sive dotata, sive mendicancium sunt a fidelibus funditus evertenda et destruenda, ut monachi et fratres eant in universum orbem evangelium predicantes. Ex qua perfida conclusione infrascripta monasteria infra unius anni spacium et deinceps sunt destructa et combusta, quorum nomina secundum ordinem describuntur:

Monasteria dotatorum monachorum: Cartusia, Strahowia, Brzewnowia, Pede pontis, Zderaz, Ambrosii, Aula Regia, Corona, Milewsko, Nepomuk, Insula, Porta Apostolorum, Zelew, Gredis Monachorum, Kladrub, Cedlicz, Opatowicz, Wilemow, Hradisst.

Monasteria mendicancium monachorum: Thome, Clementis, in Botiecz in Viridi, in Zacz duo, in Plzna duo, in Luna duo, in Grecz Regine duo, in Usk duo, in Pieska unum, Glatowie unum, in Turnowia unum, in Colonia unum, in Nymburg unum.

Claustra monialium: In Luniewicz, inter Lunam et Zacz, sancte Katherine in Praga, sancte Anne in Minori parte Pragensi, sancte Marie Magdalene, Chotiessow, Dogsan.

Hec igitur monasteria monachorum et monialium dotata et destructa. Rex Sigismundus omnia predia cum censitis eorundem suis castris in regno applicavit aut baronibus pro serviciis et eum contra Pragenses iuvantibus assignavit. Moniales vero omnes Pragenses in civitate eorum permanentes ad sanctam Annam Antique civitatis mutuo sibi in cibo et potu et ecclesiastico ritu commanere disposuerunt et ad communionem utriusque speciei sub pena eieccionis et monasteriorum rupcionis compulerunt. Que, quamvis primo rebelles, postea tamen non compulse nec coacte ad convivando cum Christo dominicam cenam sepius devote accesserunt, due tamen ex illis discole, quamvis velate, et inmemores iuramenti castitatis matrimonium, ymmo verius adulterium cum viris contraxerunt. Monasterium autem sancti Spiritus Theutonicis pro audiendo ibidem verbo dei in eorum linguagio donaverunt. In sancti vero Francisci et Jacobi monasteriis pixides et machinas cum armis bellicis et de ecclesiarum calicibus et monstranciis monetam pecuniarum cudendo laborabant, ut haberent, unde se contra legis dei adversarios possent cum effectu defensare. Verum eciam deficientibus pecuniis vestes fugitivorum ac ornatos preciosos stipendiariis pro eorum stipendio donaverunt.

Item sacrum crisma et infirmorum oleum ac baptisterii et aspersionis aquas velut inutiles hominum adinvenciones effuderunt, vasa autem predicta continencia confringentes vel in ea stercorisantes nullum post baptismum crismate, nec quenquam infirmorum extreme unccionis oleo perungebant, sed in aqua fluenti vel undecunque allata dimissis compatribus et ecclesiastico ritu baptisantes non plus dicendo nisi: Petre vel Johannes, ego te baptiso in nomine patris et filii et spiritus sancti, et statim baptisatum infantem, eciam qualitercunque indispositum, sine crismatis unccione sub utraque specie communicabant.

Item confessionem auricularem fiendam presbitero vituperabant dicentes de venialibus peccatis sufficere soli deo confiteri, de mortalibus vero publicam coram fratribus et sororibus debere fieri confessionem. Et si contra quemquam fratrum aut sororum quis peccasset, quod eidem coram omnibus veniam petendo reconciliaretur, et tunc flexis in terram genibus pro taliter confitente fratres et sorores instanter orare debebunt et demum accipiet secundum presbiterorum dictamen reatus sui dignam penam.

Item purgatorium animarum esse post hanc vitam cum Valdensibus negabant asserentes, solum duas, inferni videlicet et regni celestis, fore vias, eo quod in mortali peccato descendentes per viam inferni ad eternam deducantur dampnacionem, venialia autem habentibus, hos deus hic in via ante diem mortis tribulacionibus aut quibuscunque dolorum vexacionibus torquet et purgat sufficienter, ita quod post hanc vitam non habet, quid ulterius in eisdem debeat emendare, sed mox anime talium corpore soluti requiem ingrediuntur sempiternam. Igitur inutile est pro defunctis exorare, missare vel vigilias decantare, sed quod hec omnia avarus confinxit clerus, ut suis missis et oracionibus symoniacas pecunias venaretur.

Item in cottidianis suis ad populum sermonibus dure valde invehebant contra omnium tam Christi crucifixi quam sanctorum ymaginum statuas, quod easdem prout ydola surda et muta extra ecclesias eiciendo confringerent vel ignis voragine consumarent, eo quod scribitur Exodi XX^o: ego sum dominus deus tuus, qui deduxi te de terra Egipti, de domo servitutis; non habebis deos alienos, non facies tibi sculptile nec omnem similitudinem, que est in celo desuper, neque in terra deorsum etc. Quapropter non solum Thaborienses, sed cum eis et plurimi Pragenses omnium ecclesiarum ymagines, in quocunque poterant reperiri loco, concuciebant, secabant et comburebant aut erutis oculis et nasis abscisis velut turpia monstra in magnum dedecus et scandalum relinquebant blasfeme dicentes: si deus vel eius sanctus es, tunc te defende, et credimus tibi. Depictas vero in parietibus ymagines lanceis aut cultellis vulnerantes vel luto proicientes ignominiose deturpabant. Eo tempore preciosissime altarium tabule ante pretorium sunt concusse et ad sanctum Ambrosium per Thaboritas combuste. Nulla pro tunc in ecclesiis sculpta habebatur ymago, sed in omnibus ecclesiis super altari maiori fiebat de lapidibus archa, in qua corpus Christi et monstrancia pro adorando fidelibus locabatur.

Item ex eodem erronee intellecto fundamento suffragia sanctorum negabant dicentes: quid Petrus vel Paulus aut alter quicunque sanctorum? numquid non fuerunt homines, sicut et nos, et salvati sunt per solius dei auxilium et eius invocacionem sine sanctorum invocacione vel intercessione. Et sic nullius quantumcunque sancti preter Christi ieiunabant vigilias, nec aliquod festum preter diem dominicam celebrare voluerunt, cum omnia talia non deus, sed homines instituerunt. Qua de re sexta feria et in quatuor temporibus ac vigiliis sanctorum carnes in multorum scandalum et ruinam devorabant nullam diem ieiunantes, nisi quando presbiteri eorum eis ieiunare precipiebant, tunc omnino illo die nec comedere nec bibere licebat, quidam usque vesperum et quidam usque ad alteram diem abstinentes. Ex quibus quedam presumptuose mulieres bis in die, pro cena videlicet et prandio, eukaristie sacramento sunt refecte. Pueris eciam et infantulis non dabant edere nec mammas sugere pro corporis sustentacione ad instar ieiunii Nynivitarum, nisi prius effusis copiosis lacrimis ulularent.

Item quia suffragia sanctorum negabant, omnes ecclesias et altaria, que non soli deo, sed titulo alicuius sancti fuerunt dedicata, dixerunt esse maledicta et symoniaca et sic cum domibus plebanorum fore destruenda et comburenda, cum apostoli nec taliter ecclesias consecraverunt, nec splendidas et proprias habuerunt domos, decimas et templorum dotaciones, sed per mundum discurrentes elemosina contenti verbum dei fideliter predicaverunt. Quam ob rem sine numero ecclesias regni cum domibus plebanorum combusserunt aut alio quovis modo destruxerunt, ut plebani et eorum vicarii dimissis propriis ovibus cum eis vagarentur, prohibebantque a dotatis presbiteris sacramenta percipere. Et factum est, quod in multis milliaribus, ubi Thaborite habuerunt potenciam, nulla fuit ecclesia, que haberet rectorem ibidem residentem, sed omnes timentes fugierunt. Et sic multi sine viatico et baptismali fonte decesserunt.

Item doctores sanctos per ecclesiam approbatos, qui ritus ecclesiasticos suis scriptis approbaverunt, vilipendentes reprobabant dicentes: quid Augustinus et quid Jeronimus et ceteri profuerunt ecclesie, ymmo plus suis scriptis approbando cerimonias obfuerunt, quam dei ecclesie profuerunt. Et quod Jeronimus diminute bibliam transtulisset. Similiter magistros Pragenses ritus ecclesiasticos et observancias a sanctis patribus traditas defendentes in suis confundebant sermonibus dicentes: ad quid sunt nobis mistrzi fistrzi, cum in sola humana sapiencia dies suos confusive consumunt. Et ex hoc multorum corda in odium verterunt magistrorum.

Item hiis malis celebre quondam nomen regni Boemie defedantibus non contenti, ymmo pessima prioribus malis addiderunt, scripturas prophetarum et evangelia ad suum infatuatum sensum retorquentes reparari regnum Christi nunc in nostris diebus ad vulgum publicabant, ponentes multos et varios articulos, quosdam hereticos, alios erroneos et plures scandalosos. Quorum principalis auctor, publicator et defensor fuit quidam iuvenis presbiter de Moravia, elegantis ingenii et supra modum magne memorie. Martinus dictus Loquis a loquendo, quia non doctorum, sed que sua erant, intrepide loquebatur. Cuius principales adiutores fuerunt Magister Johannes Giczin, Marcoldus, baccalarius in artibus, Coranda et ceteri prius nominati Thaboritarum presbiteri. Et hii omnes respectum habebant ad quendam Wenceslaum in Praga pincernam, qui ultra omnes in biblia notus novum per antiquum et e converso exponebat testamentum. Fuerunt autem infrascripta, que publice docebant:

Primo quod iam in presentis seculi consummacione adveniet Christus occulte, sicut fur, novo adventu ad regnum suum reparandum, pro quo oramus: adveniat regnum tuum! Et in hoc adventu non erit tempus gracie, sed ulcionis et retribucionis in igne et gladio, ita quod omnes legis Christi adversarii debent perire septem plagis novissimis, ad quarum execucionem sunt fideles provocandi.

Item in isto tempore ulcionis Christus in sua mititate et miseracione non est imitandus ad ipsos peccatores, sed in zelo et furore et iusta retribucione.

Item in hoc tempore ulcionis quilibet fidelis, eciam presbiter, quantumcunque spiritualis, est maledictus, qui gladium suum corporalem prohibet a sanguine adversariorum legis Christi, sed debet manus suas lavare in eorum sanguine et sanctificare.

Item isto tempore ulcionis, quicunque audiverit predicari verbum Christi, quo dixit: tunc, qui in Judea sunt, fugiant ad montes; et non exiverit de civitatibus, villis et castellis ad montes corporales, ubi modo Thaborienses vel eorum fratres congregantur, ille peccat mortaliter contra Christi preceptum et in peccato suo peribit, quia nunc nemo salvari potest a plagis domini, nisi veniat ad fideles in montana.

Item hoc tempore ulcionis omnes civitates, ville et castella debent desolari, destrui et comburi, quia iam nec dominus deus nec aliquis in eas ingredietur.

Item quod fratres Thaborienses isto tempore ulcionis sunt angeli missi ad educendum fideles de omnibus civitatibus, villis et castellis ad montes sicut Loth de Sodomis et quod fratres cum suis adherentibus sunt illud corpus, ad quod, ubicunque fuerit, congregabuntur et aquile, de quibus eciam dictum est: omnis locus, quem calcaverit pes vester, vester est et erit. Sunt enim exercitus a deo per totum mundum missus ad tollendum omnia scandala de regno Christi, quod est ecclesia militans, et ad eiciendum malos de medio iustorum et ad faciendum vindictam et plagas in naciones adversariorum legis Christi et eorum civitates, villas et municiones.

Item quod in toto christianismo hoc tempore ulcionis quinque tantummodo civitates corporales remanebunt, ad quas fideles debent confugere et ibi salvari aliis omnibus ut Sodomis peremptis et subversis.

Item alter vel altera coniugum invito alio coniuge, tam ipso quam liberis et omnibus aliis relictis, potest et debet ad montes predictos confugere aut ad dictas quinque civitates.

Item quod adversariorum legis Christi omnia bona temporalia per fideles predictos debent tolli, aufferri et vastari, destrui vel comburi.

Item in fine istius consummacionis seculi Christus descendens de celo manifeste veniet in propria persona et videbitur oculis carnalibus, ut regnum in hoc mundo assumat, et faciet grande convivium et cenam agni veluti nupcias sponse sue ecclesie hic in montibus corporalibus. Et intrabit Christus rex videre discumbentes et omnes non habentes vestes nupciales mittet in tenebras exteriores. Et sicut tempore Noe omnes extra archam aqua diluvii sunt absorpti, sic tunc omnes mali, qui fuerint extra montes, uno momento absorbebuntur, et sic omnia scandala de regno suo eiciet.

Item in adventu Christi isto secundo ante diem iudicii cessabunt reges et principes ac omnes ecclesiarum prelati, nec erit in regno sic reparato tributum et exactor, quia filii dei calcabunt colla regum et omnia regna sub celo dabuntur eis Sapiencie VII^o. Et sic electi non ulterius pacientur persecucionem, sed reddent retribucionem.

Item in hoc regno reparato nullum erit peccatum, nullum scandalum, nulla abhominacio, nullum mendacium, sed omnes erunt electi filii dei, omnes passiones Christi et membrorum eius cessabunt.

Item in ecclesia seu in regno reparato parient mulieres infantulos suos sine dolore et sine peccato originali Ysaie LXVI^o: generabunt absque perturbacione. Et I Johannis V^o. Item parvuli in hoc regno nati, si erunt de hoc regno, nunquam morientur, quia mors ultra non erit Apokalipsi XXI^o.

Item gloria huius regni sic reparati in hac via ante mortuorum resurreccionem erit maior quam primitive ecclesie.

Item sol humane intelligencie non lucebit hominibus in regno reparato, quia non docebit unusquisque proximum suum, sed omnes erunt docibiles dei.

Item infidelissime dicebant, quod lex gracie perfectissima, postquam non erit alia hominis directiva, in hac via et regno reparato evacuabitur et cessabit quoad actum et execucionem.

Item institucio Pauli de conventu ad ecclesiam non implebitur post reformacionem nec debet exequi, quia iam templa non erunt Apokalipsi XXI^o: dominus enim omnipotens templum illius est. Sicut enim fides et spes destruentur, sic et templa.

Item in hoc manifesto adventu veniet Christus in nubibus celi et in magna maiestate cum angelis suis et omnes, qui mortui sunt in Christo, corporaliter resurgentes primi venient cum eo iudicaturi vivos et mortuos. Deinde omnes electi, qui pro tunc vivi relinquentur, ab extremis terre in corpore simul rapientur cum illis in nubibus obviam Christo in aera, ut dicit apostolus. Et dicebant hoc fieri cito infra paucos annos, in quibus adhuc aliqui ex nobis remanentes vivi videbunt sanctos dei resurgentes et inter eos Magistrum Johannem Hus, quia abbreviabit dominus hoc tempus ulcionis accelerando consummacionem seculi propter suos electos.

Item isti electi, qui sic vivi relinquentur, ad statum innocencie ipsius Ade in paradiso et ut Enoch et Elias reducentur et erunt absque omni fame et siti et omni alia pena tam spirituali quam corporali. Qui eciam sancto connubio et immaculato thoro generabunt carnaliter hic in terris et in montibus filios et nepotes absque omni dolore et perturbacione et absque omni peccato originali. Nec tunc erit opus baptismate fluminis, quia in spiritu sancto baptisabuntur, nec ibi erit sancte eukaristie sensibile sacramentum, quia novo modo angelico pascentur, non in memoriam passionis Christi, sed eius victorie.

Item pro veritate premissorum articulorum scripturas sacras ad sensum suum interpretantes adducebant, quarum parciunculam curavi pro posteris comportare, ut cunctis pateat, quomodo infatuata capita simplices homines seduxerunt.

Suppono primum, quod he auctoritates, quarum prima scribitur Apokalipsi X^o, videlicet ista, quod in diebus septimi angeli, cum ceperit tuba canere, consummabitur misterium dei, sicut evangelisavit per servos suos prophetas; et secunda Daniel. XXII^o: cum completa fuerit dispersio manus populi sancti, complebuntur universa hec: sunt vere.

Suppono secundo, postquam complete fuerint omnes passiones Christi a spiritu sancto per prophetas predicte, tunc in tota domo generaliter, et non ante, posteriores glorie prophetate apparebunt.

Tercio, quod verba legis veteris et nove et verba prophetarum et sanctorum apostolorum, quem ad modum sunt posita et velut sonant, sunt vera et pro veris allegari possunt.

Quarto, quod verbis divinis nihil est addendum nec ab eis diminuendum.

Quibus supposicionibus positis hoc modo formavi posicionem, que est fundamentum fere omnium mearum predicacionum. Jam nunc in consummacione seculi venit Christus, in die, que dies domini appellatur, ut debellata domo exasperante consummacionem in ea faciat et ut ecclesiam reparando ponat eam laudem in terra, venit regnum in hoc mundo assumere et omnia scandala de eo eicere et omnes, qui faciunt iniquitatem, nec quidquam coinquinatum ad illud admittere, nichil faciens mendacium aut abhominacionem.

Consummacionem illam intelligo, quam predixit Christus Matth. XXIV^o et de qua mencionem fecit Matth. XIII^o et de qua Ysaias X^o ita dicit: consummacionem enim et abbreviacionem dominus deus exercituum faciet; quam declarat Jeremias: faciam, inquit, consummacionem in cunctis gentibus, in quibus dispersi te, te autem non faciam in consummacionem, sed castigabo te in iudicio, ut non videaris tibi innoxius Jeremie XXXo. Quia reliquerunt deum, consumentur Ysaie I^o. Quorundam tamen peccata tantum consummabuntur et sancti efficientur ex gentibus; unde scriptum est: lingua eius ignis devorans Ysaie III^o. Conteret scelestos et peccatores Ysaie I^o. Ecce interficiam omnes, qui affligunt te Sophonie III^o.

Seculum capio, velut recipit apostolus Heb. IX^o ita dicens: nunc autem in consummacione seculorum; innuens pluralitatem esse seculorum dicit, iam quedam esse consummata. Et velut eciam capit Matth. XII^o dicens: peccatum in spiritum sanctum non remittetur in hoc seculo, cuius predicit consummacionem Matth. XII^o: sic, inquit, erit in consummacione seculi; et prenuncians, aliud futurum esse, superaddit: neque in futuro. Et iterum aliud, cum dicitur Luce XXo: illi autem, qui digni habentur illo seculo. Non dicit futuro, sed illo etc. Et sic eciam diffinientes secula ponunt plura habentes differenciam inter seculum et mundum. Quando enim valde notabilis fit in hominibus mutacio, tunc seculum consummatur. Consummacionem igitur seculi appello bonorum in melius commutacionem et malorum exterminacionem, quia scriptum est: quia faciam consummacionem in cunctis gentibus, te autem non faciam in consummacionem Jeremie XXX^o.

Diem domini appello diem ulcionis, de qua Ysaias LXIII^o: dies autem ulcionis in corde meo annus retribucionis mee venit. Et LXI^o: misit me spiritus sanctus annum placabilem et diem retribucionis annunciare; de quo scribitur eciam Luce IVo. Que dies ut fur in nocte, ita veniet I Thess. V^o et in igne apparebit I Corinth. III^o. Quomodo discessio quidem preveniet, apostolus predixit II Thessal. II^o, de qua et Zacharias XIV^o.

In qua die veniens Christus venit Abakuc II^o, et venit manducans et bibens et vorator atque bibens vinum appellatur Luce VII^o; quia venit in via inmaculata, psallunt sancti et exultaciones dei in gutture eorum psal. C^o, et canticum est eis psal. CL^o. Sicut vox sanctificate solempnitatis et leticia cordis, sicut qui prodit cum tibia Ysaie III^o et psal. C^o. Et intelligunt, quia in novissimis diebus intelligetis consilia domini Jeremie XXIII^o et XXX^o. Quia iam signatus est liber Ysaie XXIX^o et Danielis XII^o; in solucione sigillorum septem I Joh. est apertus. Jam enim veniens Christus in innocencia in medio sue domus deambulabit et misericordie opera facit. Nichilominus tamen et iusta operatur iudicia, non cognoscendo malignum, cuilibet pulsanti, quia malignis nesciens aperire ita dicit: nescio vos Matth. XXV^o. Jam sacerdotes, qui secreto proximo detraxerunt, persequitur. Jam cum superbo oculo magistrali incipit non manducare sapiencie panem, quem convertit retrorsum faciens eius scienciam stultam Ysaie XLIV^o, I Corinth I^o. Et cordi avarorum non saciato eciam recusat sua sacramenta. Inmaculati, hoc est sacerdotes, qui non sunt possessionati, et ab omni pulvere cupiditatis excussi sedentes cum deo ministrant iam nunc Christo. Jam facientem superbiam proponit de domo eicere. Jam, qui loquitur iniqua verba iniquitatis sue, auctoritatibus scripture non potest dirigere. Quia vas, quod confictum fuerit contra te, non dirigetur Ysaie LIV^o. Quid igitur iam restat, nisi ut in matutino interficiat peccatores et de civitate dei disperdat omnes iniquitatem operantes, et turbentur in vespere et in matutino non subsistant. Hec namque est pars eorum, qui vastaverunt nos et sors diripiencium nos Ysaie XVII^o; in psal. C^o, videlicet Misericordiam et iudicium tibi cantabo, domine! ponuntur signa huius adventus, ubi dicitur: psallam et intelligam, quando venies ad me, in via inmaculata. Jam et pueri psallunt et quidam intelligunt archana secretorum. Venit enim nomen domini de longinquo cum furore ardenti et ad portandum gravi, labia eius repleta sunt indignacione et lingua eius quasi ignis devorans, spiritus eius velut torrens inundans usque ad medium colli ad perdendas gentes in nichilum et frenum erroris i. e. heretica statuta, quod erat in maxillis populorum Ysaie XXXo. Indignacio namque est domino super omnes gentes et furor super omnem maliciam eorum interfecit eas et dedit eas in occisionem Ysaie XXXVIII^o. Quia nunc consurgam, dicit dominus, nunc exaltabor, nunc levabor. Concipietis ardorem, parietis stipulam; spiritus vester ut ignis vorabit vos et erunt populi quasi de incendio cinis, spine congregate igni comburentur. Et igitur contriti sunt in Syon peccatores, tremor possedit ypocritas Ysaie XXXIII^o, qui domus exasperans sunt Ezech. III^o. Venit namque durus debellator et in mediam exterminii terram prosiliens et in momento uno preclara nacio peribit i. e. celestis status sacerdotum cito destruetur et subito Sapiencie XVIII^o, et celum magno impetu transibit II Petr. III^o, et celi et terra movebuntur Joel. III^o.

Laudem ecclesie circa ista attendendo, primo quod congregabitur, secundo quod mundabitur, tercio multiplicabitur, quarto pacificabitur, quinto par in gloria primitivorum constituetur, sexto quod maioris glorie erit, quam fuit umquam. Ista ut exoptent ecclesie a domino deo omnes sancti in oracione, per Ysaiam sic hortatur: qui reminiscimini deum, ne taceatis; et ne detis silencium dei, donec stabiliat et donec ponet Jerusalem laudem in terra Ysaie LXII^o. In qua terra exponit Sophonias, cum dicit: ponam eos in laudem et honorem in omni terra confusionis eorum Sophon. III^o.

De colleccione ecclesie et unitate. Alias oves habeo, inquit Christus, que non sunt ex hoc ovili, et illas oportet me adducere et vocem meam audient Johannis Xo. Mittet enim angelos suos et colligent electos a quattuor ventis Matth. XXIVo. Quia ecce ego congregabo eos de universis terris, ad quas eos eieci in furore meo et in ira mea et in indignacione mea grandi, et reducam eos ad locum istum et habitare faciam eos confidenter, et erunt michi in populum et ego ero illis in deum et dabo eis cor unum et viam unam, ut timeant me universis diebus, et bene fiet eis et filiis eorum post eos et feriam eis pactum sempiternum. Hec legendo bene nota. Et non desinam eis benefacere et timorem meum dabo in corde eorum, ut non recedant a me, et letabor super eos, cum bene eis fecero et plantabo eos in terra ista in veritate Jerem. XXXII^o, et oculo ad oculum videbunt, cum converterit dominus captivitatem Syon Ysaie XXII^o, quia ecce dies venient, et non dicent: vivit dominus, qui eduxit de terra Egipti, sed vivit dominus, qui eduxit de terris Jerem. XVI^o et XXIII^o et XXXI^o. Quia cum sanctificatus fuero in vobis, tollam quippe vos de universis terris Ezech. XXXVI^o. Hec congregacio et colleccio certissime ventura est, quia eam eciam predixit Christus. In quibus collectis omnia ad sensum bonum spiritus sancti implebuntur, que tacta sunt in auctoritate Jeremie, que in veritate est implenda, que ostendit, quod decedentibus patribus adhuc filii subintrabunt, semper tamen iuxta intentum sancti spiritus capiendo. Congregabit deus suos eciam, si ad cardines celi fuerint dispersi Deuteron. XX^o.

De purgacione et mundacione ecclesie. Permundabit namque Christus aream suam Matth. III^o, et omnem palmitem in Christo fructum facientem, cum male tollentur palmites, purgabit pater, ut plus fructum afferat Johan. XV^o. Ecce meritum tangit adhuc, quia cum mali male perdentur domino veniente, vinea reddentibus fructum committetur. Effundetur quippe super electos aqua munda et purgabuntur ab omnibus inquinamentis Ezech. XXXVI^o. Et probati in fide, velut per ignem cum probatur aurum, apparebunt mundi in die revelacionis I Petri I^o. Purgabuntur enim filii Levi, et colabit eos velut aurum et argentum, et ideo mundi erunt offerentes sacrificium in iustitia et tunc placebit deo sacrificium Juda et Jerusalem sicut dies seculi et sicut dies antiqui. Et iterum meritoria opera ponit. Iterum dicitur: Convertam manum meam ad te et excoquam ad purum scoriam tuam et aufferam omne stagnum tuum et restituam iudices tuos, ut fuerunt prius, et consiliarios tuos, sicut antiquitus. Post hec vocaberis civitas iusta, urbs fidelis Syon. In iudicio redimetur et reducent eam in iusticia. Conteret scelestos et peccatores simul et qui dereliquerunt eum, dominum, consumentur Ysaie I^o. Et ecce interficiam omnes, qui afflixerunt te Sophonie III^o.

De multiplicacione ecclesie. Purgati enim plus fructum afferent Joh. XV^o. Et implebuntur nupcie discumbentibus Matth. XXII^o, quia claudi et surdi, qui in illa die vocem domini audient, congregabuntur. Unde Jerem. XXXI^o: ecce ego adducam eos de terra aquilonis et congregabo ab extremis terre, inter quos erit cecus et claudus et pregnans et pariens simul, cetus magnus revertencium huc, in fletu venient et in precibus reducam eos per torrentes aquarum in viam rectam Jerem. XXXI^o. Dicturi enim sunt filii sterilitatis: angustus est michi locus, fac spacium michi, ubi habitem. Quorum mater dicet in corde suo: quis genuit michi istos, ego sterilis et non pariens, transmigrata et captiva, istos quis enutriet? ego destituta et desolata? et isti ubi erunt? Ysaie XLIX^o et LX^o. Quia cum introducet filios in terram, quam patres eorum possiderunt, benedicens eos, maioris numeri faciet eos, quam fuerunt patres eorum Deuteronomii XXX^o.

De pace ecclesie. Surgens Jesus imperabit ventis et mari et erit tranquillitas magna in die illa Matth. VIII^o. Habebunt pacem electi cum deo, quia eis amplius non irascetur. Sicut scriptum est: in momento indignacionis abscondi faciem meam parumper a te et in misericordia sempiterna misertus sum tui, dixit redemptor tuus deus. Sicut in diebus Noe istud michi est, cui iuravi, ne inducerem aquas diluvii super terras, sic iuravi, ut non irascar et non increpem te. Et infra: misericordia mea non recedet a te, fedus pacis mee non movebitur, pacem cum hominibus habebunt. Reges enim ministrabunt eis et gens, que non servierit illis, peribit Ysaie LX^o. Exactor cessabit, quiescet tributum Ysaie XIV^o. Non inpedientur a sapientibus huius mundi sicut nunc, quia vasa fraudulenti pessima, qui cogitaciones concinnat ad perdendos mites in sermone mendacii, cum loquetur pauper iudicium, de quibus Ysaie XXXII^o, non erunt, iam denique omnem sibi linguam resistentem iudicabunt Ysaie LIV^o. Quia de medio eorum aufferentur magniloqui superbie et derelinquetur inter eos populus pauper Sophonie III^o. Ponam, inquit dominus, visitacionem tuam pacem Ysaie LX^o. Quia novissimi sancti sunt pedes, qui sunt in viam pacis dirigendi Luce I^o. Quorum fines deus posuit pacem psal. CXLVII^o. Hiis pedibus nulla ponentur in scabellum, qui induentur calciamento, quod prioribus est denegatum super Ydumeam extendendum, quo filius prodigus, cum venerit ad patrem, est calceatus. Quapropter dicitur: ponam multitudinem pacis filiis tuis Ysaie LIV^o.

De pari gloria cum primitivis. Dies namque sanctorum innovabuntur, sicut a principio Trenorum ultimo. Et hereditabunt sancti, sicut a principio Eccl. XXXVI^o. Et erunt, sicut fuerunt, quoniam non erant proiecti Zachar. X^o. Ad sua rura convertentur Jeremie XXIII^o. Serentur et crescent et habitabunt illi montes, sicut a principio Ezech. XXXVI^o. Rursum edificabuntur et ornabuntur in tympanis et egredientur in choro ludencium Jeremie XXXI^o et Zacharie X^o. Quia hii novissimi una hora fecerunt et pares effecti sunt portantibus pondus diei et estus Matth. XX^o.

De maiori gloria domus novissime. Eiectis de regno Christi omnibus scandalis et facientibus iniquitatem, postquam dies illucescet et lucifer in cordibus orietur, tunc iusti fulgebunt, sicut sol Matth. XIII^o. Non eis amplius lucebit sol humane intelligencie Ysaie LX^o, sed ipsi erunt in lucem gencium Ysaie XLIV^o. Jam letabuntur videntes vindictam, ymmo et vindictam facientes Luce XIX^o. Quoniam illi, qui calcaverunt ecclesiam mensibus XLII Apok. XI^o erunt pedibus, id est novissimis sanctis in scandalum. Quibus erant apostoli velud peripsema infames, tamquam morti destinati, horum filii venientes curvi adorabunt vestigia pedum Ysaie LX^o. Quia iam stabilientur et erunt in laudem in terra Ysaie LXII^o. Et hoc in terra confusionis sue Sophon. III^o. Jam tristicia eorum in gaudium vertetur Joh. XVI^o. Hec cum precedentibus iuncta ostendunt gloriam domus novissime maiorem plus quam prime Aggei II^o et notum faciunt, quod maioribus donis donabuntur, quam ab inicio habuerunt Ezech. XXXVI^o. Et hoc fiet in veritate, postquam omnes Christi passiones fuerint consummate. Hoc declarat apostolus in exemplo ita dicens I Corinth. XIII^o: non potest dicere caput pedibus etc. usque ibi: si gloriatur unum membrorum, congaudeant alia. Cuius similitudinis non nego hanc esse eciam sentenciam, quin intelligat de isto corpore, in quo sunt et statuum dignitates, in quo contemptibiliores sunt ad iudicium constituendi. Et cui in tali corpore debetur honor, detur honor. Tamen hoc eciam intelligit de istis novissimis sanctis pedes eos appellando, qui eciam hanc terram recipiant in hereditatem, unde scriptum est: daboque terram tibi et semini tuo peregrinacionis tue omnem terram Canaan in possessionem eternam, eroque dominus eorum Gen. XXVII^o et item Daniel. VII^o: regnum, quod subter omne celum est, detur populo sanctorum.

Premissis itaque erroneis hereticis atque scandalosis doctrinis multorum corda non solum Thaboriensium, sed et Pragensium fuerant infecta, et presertim plurium sororum, quas begutas nominare solemus. Hii sic infecti omni postergata iusticia, humilitate, misericordia et paciencia penitus quasi obliti, non ut homines usum racionis habentes, sed ut bestie insensate ac canes rabidi frementesque leones impetuose irruentes in omnes, qui supradictis sentenciis consentire noluerunt, spoliis, igne aut diversis penis et contumeliis affligentes, ita quod gloriosum quondam Boemie regnum datum fuit cunctis nacionibus in spectaculum et proverbium sempiternum. Nunquam enim ante ea oculus vidit nec auris audivit nec in cor hominis ascendit, que et qualia post prefatas pestiferas doctrinas facta sunt et acta per incolas Bohemie gentis, qui se dicebant pro libertate legis dei contra omnes antichristi ministros arma suscepisse. Et ita omnes non consencientes aut predictis phantasticis doctrinis contradicentes multiformiter sunt persecuti pauperes depredantes, subiectosque miserabiliter et inmisericorditer affligentes, non clericis, non monachis, non monialibus, non religiosis, non ecclesiis nec domibus parcentes, sed omnia timore dei postposito, que manus Thaboritarum apprehendere poterant, discerpebant, rumpebant, comburebant vel ad nichilum redigebant. Non est calamus, qui tot et tanta enormia facta valeat conscribere et quanta pro tunc malignatus est inimicus in sanctam Invaluerunt hostes ecclesie, confortati sunt facientes iniquitatem et christianos domini ac populum acquisicionis libera heu inhumanitatis licencia, igne, gladio, tritulis tamquam Neronis ministri cruciantes et persequentes. O quot civitates, opida, villas ac castella una cum inhabitantibus vorago ignis consumpsit! Rex eciam Sigismundus, apertus veritatis persecutor, ex una et Thaborienses crudelius ex altera parte incendendo ignes nobilem terram et fructuosam Boemie quasi ad nichilum redigerunt, non solum ecclesias aut monasteria, sed et homines tam laycales quam spirituales inhumaniter comburendo.

Prachaticz nempe civitate in metis Bavarie cum impetu obtenta, Thaboritarum cruenta manus CXXXV tritulis et ferro velut porcos per plateas crudeliter interemit et LXXXV in ecclesie zacristia recludentes vasis et stramine incensis sine omni misericordia combussit, non obstante, quod flexis in terra genibus, complosis elevatisque in celum manibus cordialiter supplicarent, ut dent miseris spacium penitendi et quod velint omnia facere, quecunque iuberent.

Idem factum est Theutonicis in Bistrzicz. Wodniana vero civitas vidit suos fideles presbiteros, qui eos sub utraque specie sacramentaliter refecerant, in ardentem cementorum fornacem quasi a tortoribus proici et comburi.

Rziczan qaoque castello obtento, undecim captis presbiteris, qui Thaboritarum promittebant fidem suscipere, eos in stuba unius villani includentes ignis combustione incineraverunt.

Similiter Przibenicz castro per Corande presbiteri disposicionem acquisito, capto ibidem Hermano monacho, Nycopolensi episcopo, qui fere omnes Thaboritarum in Lipnicz consecravit presbiteros, cum duobus aliis presbiteris in fluminis aqua submerserunt. Nec episcopum salvare poterat, quod effusis lacrimis flendo petebat, ut parcerent vite sue, quia vellet, quotquot optarent, in presbiteros consecrare et eorum se societati iungere tenendo omnes eorum doctrinas. Sed surdas Thaborite habuere aures. Tempus enim secundum pretactas hereticas conclusiones dicebant tantum esse tempus vindicte et sic non parcere nec misericordie opus impendere tam spiritualibus quam secularibus legis dei adversariis, sed omnes de reparato Christi regno velut hostes dei inhumaniter extirpare. Nec ab hoc inaudito scelere immunes fuerunt eorum presbiteri, quorum quidam ad innocentem mortem aliis suis fratribus annuebant, quidam vero loricati cum faretra et lancea velut milites equitantes ferro et igne eis non consencientes trucidabant dicentes, debere manus, secundum quod scriptum est, lavare in sanguine peccatoris, et igitur X vel XX si quis interficeret, lavando manus in interfectorum sanguine, ad sacram statim sine omni confessione posset accedere communionem, quia de quanto quis plures legis dei inimicos interficeret, de tanto maius apud deum expectare debeat premium cum corona. Quamobrem simplex et cecus populus cecos duces sequendo timere debent, ne in foveam dampnacionis eterne incidant nusquam emissuri. Ex prefatis enim exhortacionibus supra omnes silvarum bestias inauditam in eorum viis contrariis tyrannicam exercuerunt crudelitatem. Et sepe visi sunt cruentas adhuc habere manus et sacramentum altaris, utinam non ad iudicium, manducare et bibere. Ceciditque non modicus Thaboritarum timor in incolas regni, nescientes, quid facere aut cui parti adherere deberent. Et factum est, quod multi tam nobiles quam rustici dimissis omnibus se Thaboritis sociarunt, quidam zelantes legem eorum, quam false scripturas glossando appropriabant, quidam timore coacti et quidam, ut raperent et mammone iniquitatis fierent ministri. Quidam eciam vocatis vicinis dicebant: aufferte vestras domos hinc a meo habitaculo, quia illud statim volo comburere et ad montem Thabor vel ad quinque civitates, ut salvem animam meam, confugere. Incensaque propria domo tota quandoque villa ex prefato incendio fuit exusta. Et auditum est pauperum lamentum; mulieres quippe cum parvulis sedentes et flentes, non habentes quid bibere aut manducare et caput quietando reclinare. Quam miseriam qui vidisset, nullatenus, nisi cor haberet lapideum, se a lacrimis abstinere potuisset dicendo: non est hec lex dei, que nudum vestire, esurientem cibare et sicientem potare precepit, sed lex dyabolica, que vestitum spoliando denudat, esurienti et sicienti panem ac potum comburendo consumit. Fuit et alia Thaboritarum pessima consuetudo, quod eorum ne minueretur, sed augeretur numerus, omnes plebanos et presbiteros, qui circa suas parochiales ecclesias oves suas fideliter verbo et sacramento duplicis speciei pascebant, violenter de dotibus vel ecclesiis infra divina ornatos in eis laniantes captivabant et vinctos in Hradisst Thabor deducebant, ut sic populus carens fidelibus presbiteris ad eos cicius venire compelleretur. Apprehenditque timor omnes presbiteros in terra residentes, qui Thaboritarum erroribus noluerunt consentire. Itaque fideles plebani et presbiteri sub utraque specie populum communicantes Pragam, infideles vero et communioni supradicte contrarii ad Montes, Lithomierzicz, Gurzim, Nymburgam, Coloniam, Brodam, Budwais ceterasque munitas civitates, qui eorum blasphemiis non fuerunt consentanei, fugierunt. Itaque in Budwais tot fuerunt advene, quod, solum presbiteri et monachi per unum grossum communitati pro defensa civitatis tribuentes, X sexagenas grossorum et mediam perceperunt. De Praga quoque omnes communionis sacre adversarii, tam theologie, iuris vel medicine doctores ac arcium magistri quam eciam prelati, plebani, presbiteri et monachi similiter cum adversariis recesserunt, unico dumtaxat plebano sancti Michaelis magistro scilicet Cristano, et unico prelato, sancti Appolinaris canonico domino Petro, in Praga remanentibus, unde et advene in Praga presbiteri omnium plebanorum ecclesias possidebant. In terra vero per plura milliaria non fuit visus sacerdos, qui sacramenta populo ministraret. Thaborite siquidem equestres et pedestres cum eorum presbiteris per regnum girantes hinc inde adversarios eorum non consencientes sentenciis corpora cum rebus comburebant et castella ac municiones eorundem, quamvis quasi inexpugnabiles, cum impetu et brevi temporis spacio acquirebant, de quibus habetur pleniter inferius, precedente semper eos presbitero cum venerabili corporis Christi sacramento in monstrancia lignea supra baculo extenso. Qui quidem presbiteri cum ceteris sacerdotibus ad festivas pugnas clientes armatos et rusticos togatos incitabant dicentes, quia dominus tradet eis omnem locum, quem pes eorum calcaverit, nam scriptum est in psalmo: et adhuc pusillum, et non erit peccator; queres locum eius, et non invenies, mansueti autem hereditabunt terram et delectabuntur in multitudine pacis: notantes mansuetos fratres suos rusticos omni fera silvarum crudeliores, qui homines velut canes sine omni misericordia gaudenter interficiebant asserentes, se in horum de terra delecione dei exequi voluntatem et esse angelos dei et veri Christi milites missi ad Christi iniuriam et sanctorum martirum vindicantam. Et sic paleam a tritico cum triture ventilabro fore separandam et ab area, scilicet Christi ecclesia, abiciendam et delendam. Et si quispiam de eorum fratribus fuerat ab adversariis interemptus, mox cum gaudio ubicunque locorum eundem sepelierunt dicentes, eum in causa dei decessisse et sine omni post hanc vitam purgatorio, quod negabant, celos penetrasse et in brevi cum ceteris fratribus ad iudicandum legis dei inimicos et purgando suam aream cum Christo venturum.

Rex vero eo tempore gentibus carens veluti insensatus Montes Chuthnenses, Czaslaviam, Coloniam, Nymburg, Lithomierzicz ac ceteras civitates, que eum in regem acceperant, circuibat nunc ad hanc, nunc ad aliam equitando civitatem, ducens secum propriam et fratris sui Wenceslai defuncti reginas, querulans de Pragensibus, quod quietam, securam et pacificam audienciam, quam paratus esset disponere, nollent acceptare, sed quererent occasiones, ut alium in regem suscipiant, ipsum sua hereditate volentes spoliare. Quapropter ad papam et universos principes literas scripsit, ut auxilium sibi prestarent contra hereticos et regni sui occupatores et invasores, quia essent sibi fortes. Nichilominus tamen barones regni Boemie et Moravie incitavit ad scribendum Pragensibus literas, ut quietam et pacificam, quam rex vult concedere audienciam et eos securos reddere, non renuant acceptare et interim ex utraque parte pacis treugas firmare. Et quamvis magistri Pragenses semper fuissent parati ad audienciam prosequendam, quam hucusque rex dare denegabat, tamen Pragenses timentes regis dolum audienciam, pro qua prius instantissime laboraverant, nolebant acceptare, eo quod a fide dignis intellexerant, quod legatus pape regi suaserat, quod multa promitteret Pragensibus, sed nulla teneret, quia ad tenendum fidem hereticis nullus est obligatus, ut eciam habitis cum Pragensibus et eis adherentibus treugis pacis ad medium quadragesime poterit interim gentes congregare et sic omnes hostiliter invadere et de terra vivencium delere. Cum hec Pragenses non laterent, scribunt cum magistris et baronibus vice versa affectantes, quod se interponant, ut rex suis mandet prelatis, doctoribus ac magistris, ut dent loco audiencie magistris et communitati Pragensi solidas contra IV articulos scripturas, prout Pragenses magistri eis prefatos IV articulos racionibus et scripturis bene fulcitos assignassent, ymmo et toti regis exercitui palam direxissent. Horum responsum adhuc hodie expectamus.

Item eo tempore dyabolus non dormiens cernens inpunitatis licenciam, omnem, sicut voluerit quis, seminare poterat doctrinam, prodiit in publicum nocivior et dudum absconditus error, ut heresis palliata, christiane religionis totaliter destructiva, quod scilicet sub specie panis et vini per presbiterum legitime consecratis non sit verum corpus nec eius sanguis, sed sunt solum post presbiteri consecracionem panis et vinum benedictum, que in memoriam passionis Christi debent a fidelibus manducari et potari, eo quod in ultima cena Christus Jesus, dominus et deus noster, accepto pane gracias agens, benedicens et frangens dixit: hoc est corpus meum, quod pro vobis tradetur. Ibi per literam "hoc" non panem, nec corpus suum sub specie panis demonstravit, sed corpus suum coram discipulis stans, adhuc mortale, digito suo demonstrans dixit: hoc est corpus meum; quia illud tradi debuit pro omnium redempcione. Et cum subiunxit: accipite et dividite inter vos: dedit eis panem, quem benedixerat, ut quocienscunque panem similiter benedicerent et sumerent, in eius facerent commemoracionem. Eodem modo de calice sompniantes, quod per literam "hic" ostendit sanguinem in crucis ligno effundendum, et non vinum nec sanguinem sub specie vini, cum ibi, ut aiebant, non contineatur. Ex hac ceca, heretica et omni scripture contraria nequissima doctrina plurimi tam viri quam mulieres miserabiliter sunt infecti, presertim in Zacensi, Plznensi ac Pragensi confiniis, qui prius cum magna reverencia et devocione ac lacrimarum effusione quottidie quasi eukaristie sacramentum perceperunt. Post hanc autem pestiferam doctrinam sine omni reverencia et devocione ut ad temporalem cibum currentes dicebant presbitero: da michi sacramentum; intelligens sacrum panem et vinum et non corpus et sanguinem Christi. Et cum presbiter diceret: optas, ut dem tibi corpus Christi hic sub specie panis et sanguinem eius sub specie vini? tunc movendo caput dicebat: tamen audis, quid postulo, altaris scilicet sacramentum. Nec geniculaciones nec veneraciones aut adoraciones, prout prius coram sacramento et Christo et deo vero in sacramento veraciter contento facere consueverant, facere volebant. Et ob hoc quidam eorum, cum viderent in missa sacramentum panis et vini elevari vel in monstrancia in altaribus exponi aut processionaliter deportari, oculos in terram declinabant, faciem rugabant et aliqui expuebant murmurantes contra fideles homines, qui coram sacramento venerabili geniculabant et sic sub sacramento deum suum venerantes adorabant. Et quod deterius fuit omni eorum malicia, ubi et quando poterant, de monstranciis aut de pixidibus sacratas hostias, ne venerarentur, proiciebant. De quorum numero fuit Sigismundus, cliens prope Hradek de Rzepan mansione, cum pluribus tam clientibus quam utriusque sexus villanis, qui nullam magistrorum sanam volebant accipere doctrinam, sed infamantes et velut racione carentes insaniebant dicentes, omnes magistros et presbiteros, qui asserunt sub speciebus panis et vini esse verum corpus et sanguinem Christi, esse deceptores et seductores et quod ipsis nullus fidelis debet adhibere creditivam fidem. Origo autem et radix huius maledicte heresis pervenit ad Boemie regnum a quibusdam Picardis, qui anno MCCCCXVIII Pragam cum uxoribus et pueris, XL fere viri, venerunt dicentes, se fore per prelatos eorum expulsos propter legem dei. Et quoniam audissent, quod in regno Boemie maxima esset veritatis evangelice libertas, et ideo ad regnum venisse se dicebant. Quamobrem a Pragensibus gaudenter sunt recepti et in victualibus provisi. Quos et regina cum curiensibus regis sepius ad eorum habitacula pro consolacione visitabat et eorum necessitatibus misericorditer cum aliis divitibus subvenit. Raro tamen visitabant divina, nec visi sunt sub duplici specie sacramentaliter communicare, nec proprium secum habebant presbiterum, sed solum quemdam virum latinum, qui in eorum linguagio libellos eis legebat. Et sic sub pelle ovina latebant lupi rapaces. Dum enim deo largiente prefatus Sigismundus cliens et terrigena suum in publicum propalavit errorem et eum pertinaciter defenderet, inventum est, quod a prefatis Picardis fuisset in hunc errorem et heresim cum ceteris seductus. Et sic quibusdam Picardis in Praga mortuis, aliis timore concussis recedentibus, nescitur, quo devenerunt, nichilominus infectivum suum semen Boemis relinquendo, qui usque hodie pretacta heresi innodati inveniuntur, quos deus sua gracia dignetur cicius a nostris limitibus eradicare.

Item eodem anno, quo supra, scilicet MCCCCXX currente Thaboritis de Praga XXII die Augusti recedentibus et innumera dampna tam in bonis temporalibus quam in spiritualibus, presertim in dominio domini de Rosmberg inferentibus Pragenses pro tunc quasi orbati aliorum auxilio soli cum suis stipendiariis dominico die post sancte Crucis exaltacionem, que erat dies XV Septembris, castrum Wyssegradum vallaverunt ponentes se cum suis tentoriis et casulis vulgariter budis dictis circumcirca ecclesiam sancti Pancracii, impedientesque duci victualia in Wyssegradum, sed liberantes stratam ad Pragensem civitatem, quem quidem locum munientes securi dormiebant, ex altera parte scilicet civitatis duas machinas, praky, retro chorum beate Virginis in Botiecz erigentes, quas tamen subtilis Wyssegradensis magister de capella rotunda sancte Margarethe ad Botiecz sagittando corrupit; per pixidem vero magnam, quam in ecclesiola in Viridi muro rupto locaverant, multa dampna Wyssegradensibus intulerunt, hiis sic dispositis pro dominis Hynkone Crussina, Victorino dicto Boczkone et Thaboritis literas, ut in auxilium pro expugnando castro Wyssegradensi Pragam venire non negligant, mittentes. Et factum est, quod prefati barones Crussina cum fratre et Victorino Boczkone cum Orebitis venire Pragam non tardarunt, Thaboritis minime venientibus.

Item eodem tempore, quo Pragenses Wyssegradum obsiderant, feria VI ante Wenceslai de castro Pragensi de pixide magna unum virum et quinque mulieres uno ictu interfecerunt in circulo Antique civitatis, de quorum numero fuit una mulier pregnans, cuius puer de matrice evolutus adhuc vivus fuit baptisatus.

Quem quidem dominum predictum dominum Crussinam Pragenses in capitaneum elegerunt, qui cum domino Boczkone et suis clientibus se in valle vinearum ascendendo de Psarz versus sanctum Pancracium cum suis tentoriis locaverunt. Quos Pragenses utriusque sexus quottidie cum sacramento corporis Christi in monstrancia extenso super lignum visitantes fossatis a sancto Pangracio incipiendo et descendendo ad tentoria dominorum usque rivulum Psarz et dominum Zavissium, qui cum quibusdam Lunensibus et Zacensibus sub monte a sancto Karolo descendendo locum obsidebant, optime muniverunt. Et ita ex omni parte fuerunt Wyssegradenses vallati, quod per nullam stratam, nec per currus nec per pedites, victualia poterant eis per terram adduci. Pro quo non modicum territi direxerunt ad regem Sigismundum, ut provideret eis de victualibus, quia in eisdem cito deficerent et non essent bene provisi. Qui quidem rex alto suo spiritu eisdem dare in habundancia victualia et Pragenses de campo repellere promittebat, nichilominus in facto per quinque septimanas nichil penitus pro defensa faciendo, pro quo fere per tres septimanas equos comedere sunt compulsi. In die tamen Francisci XXIV villas cum pluribus mulieribus et pueris in confinio Boleslaviensi cum suis Ungaris ad terrendum inhumaniter combussit et demum X die Octobris quosdam Zacenses currus prope Zacz arrestavit et obtinuit, sed statim XIV^o die, cum ad Zacz appropinquaret, notabile dampnum iusto dei iudicio in suis turpiter recepit Hungaris. Et reversus cum dampno per Lunam et Slanam in Lithomierzicz, iterum et iterum multiplicibus nunciis fatigatus, quod non tardet cum victualibus suis stipendiariis in Wyssegradum subvenire, quia iam non aliud nisi equorum suorum carnes manducarent, quibus quidem equis fere tribus septimanis loco ferinarum plus regis favorem, quam proprii corporis sanitatem pensantes famelicum stomachum saciarunt ac iteratis vicibus instanter petunt, ut prebeat auxilium, alias oportet eos a castro cum confusione recedere; qui, ut prius, respondit, quod modicum adhuc sustineant, quia direxit pro gentibus et omnino in brevis temporis spacio vult sufficiencia victualia eis, placeat vel displiceat Pragensibus, per Multavie aquam circa insulam sub Wyssegrado in copia ministrare. Et sic receptis pluribus navibus in Lithomierzicz et eisdem in curribus locatis Veronam cum sua gente letanter pervenit disponens et ordinans plures currus victualibus oneratos, quod tamen minime Pragenses latebat, qui mox flumen Multavie ferratis trabibus et catenis supra insulam sub Wyssegrado taliter clauserunt, quod nulla navis libere descendere poterat sine apercione, nichilominus insule locum munientes duas in eadem erigendo stubas, que swruby vulgariter appellantur, facientes in utrisque finibus insule ex lignorum ligaturis pontis similitudinem, per quem quivis transire poterat a Slavorum claustro veniens usque in insulam et consequenter per aquam Multavie usque in Podol sub VVyssegrado, et abhinc usque sanctum Pangracium fodientes fossas, ita quod quasi retibus Wyssegradum circumdantes omnes ad eum aditus, vias et semitas obstruxerunt, quod nullus pateret ad eundem locum securus accessus vel recessus.

Item eodem tempore Nicolaus de Hus cum XXX vel XL equis ex parte Thaboritarum Pragensibus venit in auxilium, cui insulam predictam sub Wyssegrado in custodiam commiserunt.

Item similiter hiisdem temporibus Grecensis nobilium ac clientalium communitas mutuo convenientes concluserunt, ut se inter regem et Pragenses velut mediatores interponant, ne regnum sic turpiter desoletur, et eligentes ex se viros prudentes, militares et clientes, qui et regem et Pragenses diligenter laborando visitaverunt optantes a rege, ut det Pragensibus diu optatam super IV articulis audienciam securam et quietam. Quam quidem audienciam deificam ac toti regni proficuam dare renuit et negavit, nisi prius Pragenses a campis recederent, quibus Wyssegradum, castrum eius, vallaverunt. Cumque prefati ambasiatores seu Grecensium communitatis nuncii Pragam venissent et intencionem regis communitati exposuissent ac plenarie intellexissent, quod hec via et regis intencio nullatenus poterit habere progressum, deliberati ergo et cum consensu Pragensis communitatis nuncium proprium cum litera ad regem in Veronam expediunt, que litera hanc in materia continebat sentenciam, quod in hoc finaliter Pragenses permanserunt, ut ipse rex admittat securam et quietam audienciam et interim eis in persona communitatis Grecensis de Wyssegrado ad fideles manus cedere disponat; et si in hac audiencia, qua magistri Pragensis civitatis cum parte adversa fuerint scripturis solidis altricati, inventum fuerit per prudentes et homines sapientes, quibus fides credula debebit adhiberi, quod Pragenses magistri in suis IV articulis habent veritatem, ex tunc quod rex eorum practicam non impediat, sed iuvet et defendat et hoc ipsum ad tenendum bene firmando caucionem, Wyssegradumque in suam e converso recipiat possessionem; sin autem pars adversa clariorem contra prefatos IV articulos poterit adducere scripturam, ex tunc magistri cum Pragensibus cedere debebunt de suis articulorum doctrinis et tenere cum rege viam veritatis. Cum hec et plura alia pacis et concordie motiva nuncius in Veronam regi apportasset, qui perlecta litera furia repletus in maledicciones Grecensium prorupit et nuncium multipliciter confudit, et nisi asstantes intervenissent, capite forsitan fuisset truncatus, et dixit: "Stercorisabo prius ad eorum rostra, quam de Wyssegrado cedam; cedant ipsi rustici michi de Grecz civitate, quam per fraudem acquisiverunt"; et sic nuncius, prout exivit, sic et vacuus cum malediccione Pragam est reversus.

Item XX die Octobris intelligens rex, quod tam ex parte fluminis quam ex parte terre essent vie sibi undique ad porrigendum victualia in Wyssegradum penitus obstructe, dimissis navibus et cum victualibus de Karlstein in castrum Pragense per montana ex opposito castri Wyssegradensis equitans villas plures cum villa Zlechow et torcularia in vineis comburi ordinavit, ut Wyssegradenses stipendiarii videntes ignem, quem potencialiter incendit, consolentur expectantes in brevi suam ultimatam redempcionem. Eodem tempore Kniezewes et altera versus Veronam municione stipendiarii territi regi condescendunt, qui eosdem cum uno presbitero, quem in Kniezewes reperiit, incendio consumpsit et rusticos captivos usque in Veronam perducere mandavit. Ipse vero de castro Pragensi ad Mielnik et post Nymburgam et sic Montes et Czaslaviam equester pervenit, dirigens hinc inde pro armatorum gentibus congregacione.

Item eodem tempore intelligens Johannes Wssembera et ceteri Wyssegradensis castri capitanei, quod diucius prolongat eis rex victualia in Wyssegradum procurare et quod quam plures quasi ieiuniis macerati, non habentes eciam nec equorum carnes, pallidi velut mortui incedebant, alii moriebantur fame, in die Symonis et Jude cum domino Hynkone Crussina et ceteris baronibus et capitaneis Pragensis exercitus amicabilem in medio vie a Wyssegrado versus sanctum Pangracium faciunt tractatum, infra quem tractatum una mirabilis yridis apparuit impressio. Sedentibus enim quibusdam arcium liberalium magistris et baccalariis in vertice montis dicto Kawczie hora super Multavia spectantibus felicis tractatus bonum finem, cum sic mutuo de diversis materiebus loquerentur, apparuit in aere antea a nobis non visa yris, cuius conus unus seu principium fuit quasi sub nostris pedibus in Multavie flumine et arcus eius per civitatem Pragensem extensus pervenit cum altero cono usque ad exercitum circa ecclesiam sancti Pangracii finem tractatus prestolantem, ita quod solum hoc spacium, quod ab ecclesia usque predictum montem extenditur, circulum non concludebat, quod vix fuit quarta pars circuli a circulari yridis apparicione. Et cum diversi de hac yridis apparicione varia darent iudicia, in hoc iocose omnes resedimus, quod hec rotunda et mirabilis yridis apparicio est Wyssegradensis castri a Pragensibus in brevi acquisicio, prout et factum est, ut in sequentibus apparebit. Nam in hoc deo volente tractatu ex utraque parte fuit conclusum, quod si rex non dederit sufficiencia victualia ante XV horam ferie VI, que fuit dies Omnium Sanctorum, ex tunc possessores castri deberent sub fide et honore cedere Pragensibus de Wyssegradensi castro. Super qua concordia litera ipsorum fuit confecta, cuius tenor sequitur in hec verba:

My Jan Bozkovec seděním v Brandýse, haytman, A. B. C. D. etc. i všecka obec rytieřská i všelikterá jiná tudiež na Vyšehradě v této mieře obležená vyznáváme listem tiemto všem, ktož jej uzřie nebo čtúc uslyšie, že jsme takúto úmluvu učinili a mocí tohoto listu činíme s urozenými pány Hynkem řečeným Krušina z Lichtemburka, Victorinem z Kunstatu odjinud z Poděbrad, Hynkem z Kolštejna odjinud z Walštejna, Prokopem z Ústie, Janem z Lichtemburka a slovutným panoší Mikulášem z Husi a s opatrnými purgmistry, konšely i obcemi Velikého i Nového měst Pražských i se vší obcí rytieřskú i jinú všelikterú, kteráž ležala a leží tudiež před Vyšehradem a před námi neb kdežkolivěk okolo Vyšehradu, nás dobývajíc, že byloli by, že bychom my na Vyšehradě, jsúc tak obleženi, nebyli do čtvrtka nynie najprvé příštieho a ten den celý rytieřskú mocí zřietedlně a špíže podáním hojným retováni, toho za retunk nepočítajíc, ač by nám co málo do dvadcet nebo do XXX miech špíže bylo podáno: tehdy my Jan Bozkovec, A. B. C. etc. i jiní všichni svrchupsaní slíbili jsme a slibujem dobrú věrú křesťanskú pod ztracením cti i viery našie, beze všie zlé lsti i všech jiných výmluv a dóvtipuov ihned v pátek nazajtřie v hodinu patnádstú na počátku beze všie nesnáze a otpory všelikaké hradu svrchupsaného, jenž slove Vyšehrad, na kterémž jsme obleženi, panu Hynkovi Krušinovi a jiným pánóm a obcem svrchupsaným mocně postúpiti a jej v jich moc dáti se všemi puškami, prachem i vší střielbú kromě ručnic našich vlastních. A v té mieře křesťanské přiměřie s nimi se všemi slibujem naší dobrú věrú držeti z našich přiekopuov nevycházejíc do té hodiny patnádsté svrchupsané, leč by král Zigmund na ně svú mocí přitáhl, tehdy bychom jemu mienili s druhé strany pomocni býti. Pak-li bychom toho neučinili a jim toho hradu, na němž jsme obleženi v tu hodinu skutečně nepostúpili, tehdy tiemto listem sami se cti i viery našie odsuzujem a odvoláváme, a chcem, aby nám i každému z nás na věky od nižádného věřeno nebylo, než abychom jmieni byli za takové, kteříž cti ani viery nemají. Tomu na svědomie my svrchujmenovaní za se i za všecku obec rytieřskú i jinú s námi obleženú pečeti naše vlastnie s naším dobrým vědomím dobrovolně a bez přinucenie k tomuto listu jsme přivěsili. Jenž jest dán v obležení našem tudiež na Vyšehradě léta od narozenie syna božieho 1420, ten pondělí den svatých Šimona a Judy, apoštoluov pána Jezu Krysta.

Item quia Nicolao de Hus prefata concordia displicuit, que tamen fuit omnis boni inicium, ab insula cum suis Thaboritis in civitatem Pragensem recessit, qui tamen victus precibus se cum suis ad sanctum Pangracium transduxit, domino Hynkone de Kolsstein prefatam insulam custodiente.

Item anno domini MCCCCXX currente de mense (Septembri) Thaboritarum genus in Hradisst existens nolens esse acephalum et sine capite spirituali concorditer elegit Nicolaum de Pelrzim, presbyterum et baccalarium in artibus, in episcopum suum seu in seniorem, ut omnes eorum presbyteri ad eundem habeant respectum, nec aliquis verbum dei ad populum predicet nisi cum ipsius episcopi voluntate, communitatis(que) pecunias secundum cuiuslibet fratris indigenciam, prout sibi visum fuerit, cum ceteris presbyteris fideliter dispenset.

Item eodem anno Zizka cum Thaboritica gente Wodnanam quorundam de civitate auxilio obtinuit altera vice, que Thaboritarum deordinacionibus consentire nolebat, et captis duobus presbyteris cum XXVIII civibus, non obstante communione utriusque speciei, quam tenebant, omnes inhumaniter sunt combusti.

Item eodem anno exusta et civitas Sobieslaw per Thaboriensium invasionem, de quorum tamen numero multi a civibus fuerunt vulnerati et interfecti.

Item eodem anno potencia domini Ulrici de Rosis Camenicz per tradicionem civium obtinuit et fugientibus Thaboritis ad castrum civitatem incendit et combussit, quia ipse dominus de Rosis inestimabilia a Thaboritis per combustionem et villarum depredacionem pertulit damna.

Item quinta feria post Dionisii rex cum armatorum gentibus ad invadendum Zacz appropinquat et, cum suburbium civitatis invasisset, accepto in hominibus multiplici damno cum verecundia retrocessit.

Item sabbato post Dionisii gens domini Ulrici de Rosis, Sswamberger et ceteri de confinio Plznensi barones una cum preposito Chotiessowiensi habuerunt cum Zizka et suis Thaboritis circa castellum Bor prope Horazdiewicz hostilem conflictum; et ex utraque parte, plures tamen de parte dominorum, fuerunt interfecti, vulnerati et capti, Zizka campum obtinente.

Item eodem anno non obstante, quod estivo tempore Thaboritarum sacerdotes publice docuissent, quod per amplius rustici et censite non sunt obligati ad dandos suis dominis census vel alias quascunque exacciones, eo quod in hoc regno reparato cessabit omnis exactor, tamen circa festum Galli ab omnibus rusticis et qui se eis inscripserant, census omnes, quos dominis suis dare deberent, striccius exigebant.

Item rex in vigilia Omnium sanctorum ad Castrum Novum ad prandium cum suo exercitu veniens timuit eodem die in Pragenses irruere maiorem gentem baronum de Moravia expectando. Qui de vespere similiter ad Novum Castrum venientes in silva ibidem per noctem in armis quieverunt, ut sic omnes in crastino essent parati ad repellendum de campo Pragenses cum omnibus eis auxilium prestantibus. Mittitque rex eadem nocte cartulam ad Pragensis castri stipendiarios, ut in crastino mane sint in suis armis parati et de castro descendentes turrim seu domum Saxonie ducis inpugnent et, si poterint, et succendant, quia ipse eadem hora cum multitudine gencium, que sibi de vespere in auxilium venit, Pragenses velit de campo repellere. Deus autem, qui superbis resistit et humilibus dat graciam, tradidit nuncium cum carta in manus Pragensium, qui ex tenore cartule premuniti, totam mentem regis didicerunt. Qua de re capitanei Pragensium vigilanter omnem eorum populum ordinantes disposuerunt, in quo quivis loco cum sibi iunctis mane stare deberet et eumdem locum ab insultu hostium diligencius defensare. Et factum est, quod rex elapsa iam XV hora cum suo exercitu de XVI vel XX millibus bene armatorum de Castro Novo veniens ad locum Pragensis exercitus appropinquaret et stans in cacumine verticis, qui est in strata versus sanctum Pangracium descendendo, discedens modicum ad partem gladium suum de vaginis exemptum in aere vibrabat dans per hoc Wyssegradensibus signum, ut et ipsi a Wyssegrado exeuntes irruant hostiliter in Pragenses, eo quod ipse cum copiosa gente, quam videre de Wyssegrado poterant ad invadendum prefatos Pragenses esset paratus. Sed quia rex horam statutam, prout in litera scribitur, deo volente, neglexerat, zameškal: ideo capitanei Wyssegradensis castri obsidentes portas nullum de Wyssegrado ad invadendum Pragenses, quamvis multi presertim Theutonici voluissent, exire permiserunt. Videntesque nobiles de exercitu regis, quod Wyssegradenses iuvare regem non intendunt et quod Pragenses fossatis se optimis munierunt, suadebant regi, ut ad invadendum Pragenses quiesceret, si grave dampnum sui exercitus velit evitare. Quibus ille ait: "Absit, me enim omnino oportet hodie cum istis rusticis bellare." Quem dominus Henricus de Plumlow affabiliter alloquens ait: "Sciatis, quod magnum dampnum, domine rex, hodie recipietis et cum confusione recedetis. Ego enim, inquit, tritulas rusticorum valde timeo." Cui rex: "Scio, inquit, quod vos Moravi estis timidi et michi non fideles." Et ille, dominus scilicet Henricus prefatus, cum ceteris Moravie baronibus statim de equis descendentes dicunt: "Ecce iam sumus parati ire, ubi mandas, et ibi erimus, ubi tu, rex, non eris." Et mox eis rex locum periculosiorem omnibus ostendit, ut in parte inferiori, scilicet circa paludes et pisciunculas, accedant viriliter Pragenses inpugnando. Ungaris vero de parte superiori mandavit per stratam descendere et in parte illa Pragensium exercitum inpugnare. Et cum sic ordinati ex utraque parte Pragenses in fossatis viriliter invaderent, qui territi in fugam primo sunt conversi et circa ecclesiam sancti Pangracii spissim cumulati: quod cernens dominus Crussina voce valida clamando dixit: "O boni fratres, revertimini viceversa et sitis hodie fortes milites in bello Christi, quia non nostrum, sed dei agitur bellum; videbitis enim, quia dominus deus omnes nostros et dei inimicos tradet in manus nostras." Nondum bene finivit sermonem, alter vociferat: fugiunt inimici, fugiunt! Quo audito omnes cum impetu currunt et inimicos a fossatis propellunt et in fugam convertunt, quos Pragenses cum suis nobilibus insequentes quosdam in paludibus, quosdam in pisciunculis et plures per vineas et per campos hinc inde fugientes crudelissime ad interitum prosternunt, rustici tritulis, neminem captivantes, quamvis et captivitatem et dei legem usque mortem observare promitterent, nobiles vero armis militaribus fortissime pugnantes, quos poterant, captivarunt vel cum magno eorum periculo de fratrum tritulis eripiebant, ita quod dominus Henricus de Plumlow letaliter vulneratus et captivatus ad cimiterium sancti Pangracii deportatus et ibi confessus, sub utraque specie communicare desiderans, expiravit, Henricus vero Lefl similiter in tentorio iacens confessus et sub utraque specie communicatus vitam finivit, ita quod pauci de Moravie terre baronibus, qui communionem utriusque speciei inpugnabant, in vita remanserunt. Ibi dominus Henricus de Plumlow, pro tunc Moravie supremus capitaneus, qui pro sponsa sua cum duobus militibus suis ad regem venerat, ibi Jaroslaus de Wesele, Wok de Holssteyn, Hynko de Malenovic, Albrecht de Chotienow, Wilhelmus dictus Zagiecz de Zidlochowic, Petrus de Stemberg alias de Konopisst, Racko de Ryznberg, Wenceslaus de Cluczow, Henricus Lefl, dominus in Bechina, Aless Krk Sobiessin, Janko Secretarius, hii cum pluribus aliis terre Bohemie ac Moravie baronibus et militibus sunt velut porci crudeliter interempti et statim omnibus armis et vestibus usque femoralia denudati. Quis nisi gentili crudelior, qui transeundo per campos et vineas et mortuorum fortissima corpora cerneret, et non condoleret? quis nisi insane mentis Boemus, qui tam elegantes et robustos belli viros ac iuvenes crispos et decentes videre poterat sine gravi cordis lamento? presertim quod plures insepulti per vineas et campos iussu sacerdotum iacere sunt dimissi, ut sint lupis, canibus et avibus celi in cibum et videntibus in terrorem; quos tamen fideles et pii quidam nocturno tempore in fossatis sepelierunt. Fueruntque in numero de interfectis computati circa CCCC viros bene armatos demptis vulneratis, qui in Broda et in via sunt defuncti, ita quod communiter dicebatur circa quingentos de regis exercitu cecidisse, de Pragensi vero exercitu dicebatur vix triginta fore in eodem prelio interemptos, inter quos notabilior fuit Jessko, Jesskonis aurifabri filius, qui militarem cingulum cum Crussina et Boczkone et Nicolao Hus et pluribus aliis strenue pugnantibus meruerunt. Fuitque eodem die ventus validus et frigidissimus, qui plus armatis militibus quam togatis pedestribus nocebat; apparuit quoque columpna in aere ad modum yridis colorata, quam plurimi aspicientes mirabantur, quid significaret.

Item tempore belli stipendiarii de castro Pragensi descendentes domum Saxonie inpugnabant, sed cum viderent, quod nichil inpugnando proficerent, incensis quibusdam domibus de Parva parte sic redeunt ad castrum, a quo descenderunt.

Item rex, ut dictum est, tempore belli stans in cacumine verticis et videns lamentabilem suorum interitum, timore percussus et fugam cum suis arripiens lacrimando recessit et inpositis vulneratis curribus directa via, dimisso Novo castro, Brodam festinanter pervenit et ibi sepulto quodam nobili Hungaro ad Montes rediit cum lamento. Palliare tamen volens suorum multorum necem dixit, plures de Pragensibus quam de suo exercitu cecidisse. Quare die illa et altera ipse et eius regina suis capitibus crinale viride imposuerunt simulantes de interfectis hostibus gaudium, quod corde non habebant.

Item in die Omnium sanctorum regales cedunt Pragensibus secundum litere tenorem de Wyssegrado, quos Pragenses concessis curribus cum rebus eorum eos lete conducunt usque Gurzim, quosdam ad Novum castrum, graciarum acciones reddentes, quod fidem promissam servaverunt, et statim eodem die post prandium, populo communi violenter Wyssegradum ingrediente, in ecclesias irruunt, ymagines, altaria, organa, sedes et cetera ecclesie ornamenta cum magno strepitu concuciunt et disrumpunt.

Sabbato autem post Omnium sanctorum festum pauperes et divites Wyssegradum ascendunt et canonicorum domos cum ecclesiis et muro versus civitatem miserabiliter rumpunt portantesque tota die in civitatem, quis quid capere poterat, ita quod fuit multitudo portancium sicut tempore ostensionis reliquiarum fieri solebat, quando populus Wyssegradum ascendebat et descendebat; et sic successive plus et plus destruentes, quod nec castro regis ibidem facto pepercerunt, sed quasi totum destruxerunt.

Item dominico die post festum Omnium sanctorum tota quasi communitas Pragensis facit cum sacramento duplici corporis Christi solempnem processionem cum viris et mulieribus, viri enim in sua turba sequebantur presbiterum suum gestantem corpus Christi sub celo pro rege Sigismundo suscipiendo preparato, mulieres autem sequentes viros et suum presbiterum sub celo regine preparato, corpus Christi eciam gestantem. Et venientes ad locum, in quo victoriam de hostibus obtinuerunt, reddendo deo gracias et Te Deum laudamus precinentes redierunt.

Item rex feria III post festum Omnium sanctorum domino Victorino Boczkoni, qui fuit cum Pragensibus, at alteri fratri eius Hynkoni de Podiebrad, qui fuit regis, et Pussce militi incepit inhumaniter villas eorum comburere et pauperes spoliare, quod cernens Boczko iuvenis recepta a rege licencia Pragensibus se pro defensa veritatis sociavit et, qui ante fuerat communionis utriusque speciei persecutor, factus est eiusdem strenuus defensor et promotor, cui innumera dampna per combustionem villarum Hungari de Nymburg intulerunt, qui non solum spoliantes, sed virgines et mulieres violantes et demum corrumpentes interfecerunt.

Item rex timens, ne castrum Pragense, sicut et Wyssegradense, carens victualibus a Pragensibus obsideretur, sabbato ante Martini copiosa predando villas et opida victualia adduci procurat, pro quo non benediccionem, sed pauperum suscepit malediccionem et infamem inproperacionem.

Item anno domini, quo supra, videlicet MCCCCXX currente feria III post Martini, que fuit XII dies Novembris, Thaborite pro tunc Pieskam possidentes Prachaticensium vicinorum suorum dolebant insultus, quos in tenentes legem dei faciebant. Nam post combustionem et muri civitatis in parte rupturam prius a Thaboritis ibidem venientibus factam, inde recedentibus, redierunt quidam de adversariis in civitatem, qui tunc agitati a facie Thaboritarum fugerant, et hii aliqualiter reformatis domibus et muro totaliter reparato inceperunt crudeliter persequi omnes sub utraque specie communicantes, quosdam captivantes et ad periurandum compellentes et quosdam receptis eorum rebus a civitate expellentes et, quod deterius fuit, duos vel tres legis dei zelatores innocenter combusserunt, de quorum numero fuit quidam clericus Andreas de Wirow, quondam ecclesie Prachaticensis campanarius, quem de agricultura tollentes inhumaniter propter fraccionem ymaginum voragine ignis consumpserunt. Qua de re Zizka, Thaboritarum capitaneus, die supradicta cum fratribus et sororibus sacramento corporis Christi precedente iter arripit ad invadendum Prachaticz civitatem, quod prescientes cives clausis portis muros pro defensa ascendunt. Quos Zizka veniens primo pacifice alloquitur dicens: "Aperite portam et permittite nos cum venerabili corporis Christi sacramento et presbiteris pacifice civitatem ingredi et promittimus nulla vobis inferre dampna nec in corpore nec in rebus." Illi vero quasi blasfemantes dixerunt: "Non indigemus vestro corpore Christi nec vestris presbiteris, quia habemus et corpus Christi et presbiteros pro nobis valentes." Quo audito Zizka elevata voce dixit: "Iuro hodie deo, si vos violenter acquiram, quod nullum permittam vivere, sed omnes, quotquot eritis, trucidare mandabo." Et statim annuit fratribus, ut ex omni parte in civitatem irruerent. Qui mox in pluribus locis scalas muro applicantes violenter supra muros introeunt, eo quod sagittarii et fundibularii Thaboritarum ex omni parte prohibebant cives murum pixidibus, pice et lapidibus defendentes extra menia respicere. Thaboritis ergo ascendentibus in aliquot locis murum, quosdam in muro tritulis prosternunt, alios fugientes insecuntur et velut vitulos in omni platea prosternunt. Et aperta porta civitatis corpus Christi cum fratribus residuis et sororibus cum cantu introducunt, qui per omnes domos divisi tollunt res et viros hinc inde absconsos reperientes, parcendo mulieribus et parvulis, crudeliter occidunt vel captos ad Ziskam deducunt, quos omnes demptis forte VII veritatis fautoribus in sacristia ecclesie Ziska includere iubet et, cum prefata sacristia LXXXV viris fuisset repleta, stantibus nimium compresse omnes prefatus Ziska comburere iussit non obstante, quod complosas in celum levantes manus ob amorem dei peterent, ut vite eorum parceret, quatenus sua peccata penitere possent et eos sequi et facere secundum omnem voluntatem. Ad has lacrimosas virorum preces Thaborite quasi surdi effecti piceata vasa straminibus incensis proiciunt super capita in sacristia inclusorum et sic fumo et igne omnes extinguunt, quos postea rupta desuper sacristie testudine lapidibus quasi in monumento cooperiunt ad ibidem putrefiendum, de interfectis fere ducentis XXX per plateas iacentibus quosdam sepelientes et quosdam in fontem unius civis proicientes. Et expulsis omnibus mulieribus cum parvulis civitatem soli obsiderunt munientes se fossatis per manus eorum diligenter elaboratis.

Pragenses post victoriam circa Wyssegradum hanc scribunt et dirigunt ad barones Boemie literam, que sequitur in hac forma:

Žádost všeho dobrého vám, přietelé milí! Žalujemť vám na Zigmunda Uherského, ač hodné jest řéci, krále, kterýžto zapomněv sě nad urozením svým, příklad dobroty a milostivosti svých všech předkuov od sebe zapudiv, i oddal sě jest na ukrutnost neslýchanú, jižto této koruně královstvie Českého ukazuje pálením, panen i paní ohavným násilím, lidí i dietek mordováním i všelikakú jinú bezprávností, a to konečně a lstivě pod hájením kostela římského ukládaje, kříž krvavý v řádu křesťanském nikdy nezaložený sobě od papeže bezprávně na nás vydaný ku pomoci bera, kudyž by jazyk český od něho najohavnější putupú a kacieřstvím po všem světu nevinně zhaněním shladiti mohl a cizozemce v této zemi zvelebiti a miesta Čechuov vyhnaných jimi osaditi, jakož jest to znamenitě den Všech svatých před Vyšehradem ukázal, pány, rytieře a panoše jazyka českého, jim zrádcí nadávav, i napřed jest šikoval a jich retovati nechtě aneb nesměje, a mnoha, viece než do pěti set najčelnějších o hrdla jest připravil, jichžto zavedenie s pravú věrú litujíce želéme, jakožto Čechuov nám přirozených a k umdlení našeho jazyka českého jeho navedením poražených. Němcóv a Uhruov, našeho jazyka naukrutnějších nepřátel lituje a je mimo Čechy předkládaje, vždy k tomu konci jednaje, aby Čechové sami sě s obú stranú zmordujíce, umdleni byli a tudy snáze jím s pomocí Němcóv a Uhruov umdlením shlazeni byli; jakož jest to nad hlas z úst prokletých toho krále slýcháno, když jest řekl, že by za to uherskú zemi dáti chtěl, by v české zemi Čecha nebylo ižádného. Protož, milí přietelé, vás ještě z lásky a slitovánie napomínáme, abyšte sě sami nad sebú slitujíc a nad jazykem svým přirozeným, kterýžť ten ukrutník v hanebném narčení ostaviti miení a shladiti, i k tomu se vedle nás přičinili, jemu dále jeho ukrutnosti k vašemu velikému pohanění a k shlazení konečnému nepomáhajíce, ať by zákon boží ve všech pravdách spasitedlných a písmem svatým duovodných svobodu měl bez utlačovánie, o kteréž ten král s svými pomocníky se zasazuje, nás od spasenie našeho chtě otraziti a k své vieře kacieřské v Konstancí ohlášené přivésti a k zatracení připraviti, ižádné zprávy ani kterého slyšenie častokrát na něm žádaného nám dáti nechtěl. A jestliže byšte vždy jemu nákladni býti chtěli, jeho očitá ukrutenstvie a záhubu vidúce přielišnú a bezprávnú této země, tehdy bychom za to měli, že byšte i vy o shlazenie jazyka stáli českého, i musili bychom sě proti vám tak opatřiti s pomocí boží, jako proti božím a jazyka našeho zjevným nepřátelóm. Dán v úterý po Všech svatých.

Item eodem anno feria IV post Martini Coranda presbiter, Thaboritarum capitaneus, ymo capitosus, qui sub salvo conductu Henrici dicti Lefl, domini castri in Bechina, a familiaribus domini de Rozmberg post festum Nativitatis sancte Marie cum aliquot de Thabor fratribus in Bechinam equitans fuit captus et detentus, in Przibenicz, castrum prefati domini de Rosis, adductus et in turrim eiusdem castri proiectus, de qua turri fracto trunco applicatisque muro asseribus usque ad custodum pavimentum die quadam ipse cum aliquot ex suis pervenit; qui ligatis custodibus omnes captivos fratres de turri extrahit et custodes in loca eorum inmittit, uno tamen petente se dimitti, quia vellet omnia facere, que iuberet. Et cum iuraret, quod tacite nulli penitus de eorum exitu revelaret, sed statim iret in Hradisst et facta, prout viderat, enarraret, ut sine mora eis in auxilium venire festinent, quod castrum poterint sine fallo obtinere: et factum est, quod Thaborite capto nuncio, ut pro veritate premiaretur vel pro falsitate puniretur, surgunt omnes et cito ad castrum Przibenicz perveniunt. Quos cum de turri venire Coranda et sui conspiciunt, clamant alta voce: "Thabor, hr Thabor!" Castellanus autem et sui territi ad arma currunt, turrimque festine ascendere volunt, sed minime possunt, nec ad portam defendendam lapidibus de turri proiectis pervenire permittuntur. Qua de re Thaborite audacter ad sepes accedunt et defendentes repellunt et portam castri obtinent et castrum introeunt cum tumultu. Quod videntes clientes territi et quasi stupefacti dimissis defendiculis per muros quidam ex eis exiliunt, aliis captivatis. Quod videntes isti, qui ex altera parte fluminis castellum secundum domini de Rosis custodiebant, dimissis omnibus in castello fugierunt currentes, quo quis currere poterat, sine mora. Et sic eodem die miro modo duo domini de Rozmberg quasi inexpugnabilia castra Thaborite acquisierunt, Kuncz nomine interfecto. In quibus quidem castris innumera bona de clenodiis, ciphis, cingulis aureis et argenteis, monilibus, perlis alias margaritis, calicibus, monstranciis, infulaque cum baculo episcopali de Milewska, libros et ornatos ac multa preciosorum vestimentorum pellicia zobolina et mardurina reperiunt, que omnia vicini tam spirituales quam seculares ibidem conservanda adduxerant, et ubi credebant predictas res fore bene tutas, omnes perdiderunt. Dominum vero Hermanum monachum, Nicopolensis ecclesie titularem episcopum, in castro maiori cum duobus presbiteris captum, qui quidem episcopus fuerat plebanus in Miliczin, per dominum de Rosis ad instanciam domini Czenkonis presentatus, eo quod dominus Czenko eundem in Lipnicz diu tenuit pro presbyteris consecrandis de anno domini MCCCCXVII, quos archiepiscopus consecrare nolebat, flumine sub castro fluente inhumaniter submerserunt non obstante, quod multorum presbiterorum Thaboritis adherencium fuisset ordinum sacrorum collator et instanter peteret, ut eum in vita conservarent, quia vellet adhuc plures, quotquot vellent, in presbiteros consecrare et omnia puncta eorum tenere informatus. Et cum episcopus natando diu submergi non posset et ad litus veniens quiesceret, accedunt Thaborite, sanguinem innocentem sicientes a litore detrudunt, lapidibusque in caput offendunt, et ita spiritum exalando fundum petit et peccata innumera Thaboritis derelinquit.

Item feria V post Martini congregata communitate Pragensi cum Crussina, Boczkone et Hynkone, dominis ac regni baronibus, concludunt, ut legacio solempnior, quam ante missa fuerat, ad regem Polonie pro acceptando regno et legis dei defensa expediatur, quam quidem legacionem Nicolaus de Hus inpedire volens dixit, nunquam fuisse voluntatis Thaboritarum, ut alium quam regnicolam in regem eligant. Et cum per sigillum Thaboritarum, quod Zizka cum Pragensibus et aliis communitatibus unanimi assensu litere super hoc confecte inpresserat, pro mittenda legacione ad regem Polonie fuit per dominum Hynkonem deductum, Nicolaus Hus per amplius predictam legacionem inpedire non valuit, sed tacens remurmuravit, fuitque in eadem communitate propter Thaboritas, qui frequenter nova novis addiderant, concorditer conclusum, quod nullus per amplius attemptet aliquas novitates in populo seminare, nisi prius bene sciverit has novitates in scripturis fundare vel racione infallibili evidenter demonstrare, nec eandem novitatem publicet, nisi prius IV magistris a communitate deputatis illam proponat, qui si sibi consensum ad publicandum eam populo prebuerint, ex tunc populo, alias non, eandem publicaret. Item secundo concluserunt, quod ritum hucusque in missando servatum, scilicet cum ornato et calice, solum superfluitate et preciositate deposita omnes Pragenses observent sacerdotes. Hiis et aliis pluribus Nicolao Hus et Thaboritis disciplicentibus conclusionibus prefatus Nicolaus, Thaboritarum capitaneus, die dominico post Martini a Praga ad fratres suos, qui castellum Popowicz vallaverant, recessit. Quo acquisito ad municionem Lesstnam domini Wenceslai, regis Sigismundi super ceteros sibi dilecti consiliarii, applicant et eandem obtinere contendunt. Sed quia statim in die Elizabeth post recessum pretacti Nicolai Hus de Praga communitas Antique civitatis Pragensis congregata depositis consulibus faventibus Thaboritis novos eligunt et quosdam de depositis ad consulatus apicem restituunt, pro qua consulum deposicione fremebant quidam Pragenses tacite, qui de consorcio fuere Thaboritarum, quod factum Nova civitas cernens convocata similiter communitate et depositis suis consulibus alios concorditer eligunt in priorum loca: hec novitas cum ad aures Thaboritarum Lesstna castellum expugnancium pervenisset, turbati cogitabant, qualiter suorum consulum sic subito depositorum possint restituere honorem. Pro quo et treugas pacis cum illis de Lesstna ad certum tempus suscipiunt et abinde properant ad Rziczan castellum prope Pragam et satis firmum expugnandum, de quo quidem castello nedum strata Pragensis inpediebatur, sed et spolia plurima committebantur, diriguntque suos legatos nuncios ad Pragenses, ut se preparent et cum gente eorum pro expugnando prefato castello Rziczan venire non negligant, agentes hec, ut presumitur, cautulose et ut mutuo convenientes occasionem recipiant Pragam veniendi ad reformandum ea, que eis de Pragensibus displicebant. Cum ergo dominus Krussina, pro tunc Pragensis communitatis capitaneus, intellexisset, quod oportet Pragenses salvo sub honore armorum gentes in auxilium Thaboritarum dirigere, officium capitaneatus Pragensibus resignavit et in die Elizabeth ad propria rediit, accepta occasione, quod inimici vellent bona sua invadere, cum tamen, ut creditur, causa sui recessus fuit, quia campum cum Thaboritis nobilis dominus occupare noluit, ne eorum incendia, homicidia et ceteras deordinaciones videretur approbare. Pragenses vero volentes satisfacere suis promissis et Thaboritarum instigacionibus die dominico, que fuit vigilia sancte Katherine, cum suis quibusdam stipendiariis de Praga versus Rziczan cum populo equestri, pedestri et curribus necnon cum aliquot presbiteris sacramentum corporis Christi deferentibus iter arripiunt. Et cum ad locum deputatum pervenissent et presbiteri Pragensium in ornato officiare cepissent, accurrunt quidam de numero Thaboritarum, fratres et sorores, et in presbiterum irruunt: "Ad quid, inquiunt, tibi sunt hee plaste, depone et te Christo et eius apostolis in missando conforma, alias distrahemus tibi tua omnia ornamenta". Intervenientibus tamen ex utraque parte senioribus, partes pacificant et quod nec Thaborite Pragenses nec vice versa Pragenses Thaboritas in ritibus misse inpediant vel confundant, quia de hiis omnibus, cum Pragam venerint, velint cum voluntate parcium bona media pro inter eos quieta pace invenire. Pacificatis igitur partibus Nicolaus Hus, omnium Thaboritarum in agendis astucior, audiens, dominum Krussinam scilicet et Boczkonem a Pragensibus recessisse, Pragam ab exerrcitu cum aliquot de eorum societate presbiteris equester pervenit consulibus et communitati proponens, quod fratres Thaboritarum optant, ut Pragenses teneant et eis proscripcionem, qua se obligarunt, quod pro pretorii et turrium custodia deberent fore tot de Thaboritis, quot sunt de Pragensibus deputati, alias fratres Thaborite penas exigent et a campis forsitan recedent, intendens cautulose per hoc partem Thaboritis faventem fortificare, et hoc ad induccionem, ut presumitur, quorundam consulum depositorum. Sed quia homo cogitat, deus autem ad nutum voluntatis sue omnia disponit, consules habito sano communitatis consilio respondent Nicolao Hus in hec vel similia verba: "Frater Nicolae, scis bene, quod pro hac vice deo largiente non sentimus fortitudinem nostrorum inimicorum in propinquo, pro quo esset necessarium nobis una cum fratribus de tutela turrium murorum providere. Quapropter non est necessarium nobis de tanta custodia, quam cum fratribus affectatis, sed si opus fuerit, nedum de turribus, sed et de propriis domibus condescendere fratribus sumus parati. Quare petit communitas, inquiunt, ut pro nunc ista non attemptetis, quia tenor litere non videtur ad hoc consonare". Hiis pacificis verbis astutam vicerunt vulpeculam, que fraudata intencione ad exercitum revertitur non minus cogitans, qualiter sue perverse voluntatis intencio effectum sorciatur.

Item eodem tempore, in vigilia scilicet sancti Andree, Ulricus dictus Wawak de Nova domo et de Janowicz Petrus et Purkardus, regni Boemie barones, Pragam veniunt cum Petro dicto Zmrzlik, quondam regis Wenceslai monetarum magistro, et se cum Pragensibus uniunt pro IV articulorum sepius dictorum defensione dolentes de discordia que inter Thaborienses et Pragenses versabatur propter varias presbiterorum exorbitaciones. Magistri enim ex una et Thaborite ex altera parte suas eis proposuerunt intenciones, que tenent et tenere intenderent, nisi melius informati. Qua de re prefati nobiles ad audiendum et componendum partes diligenter instarunt. Et quia eodem tempore castellum Rziczan videns, se non posse subsistere, Pragensibus se subdidit, sub tali tamen condicione, ut omnes, qui sunt in castello persone tam viri quam mulieres salventur in vita et quod pacifice cum rebus levibus, scilicet cottidianis suis vestibus, valeant recedere sine inpedimento: et hac de causa prolongata est audiencia usque ad Thaboritarum de Rziczan in Pragam adventum. Cum ergo, ut premittitur, capitanei exercitus duo castello promitterent, velle eis tenere, quod optant, in die Barbare aperto castro introeunt a communitate deputati, cum quibus quidam Thaborite ad hoc non electi violenter propter sua spolia, ut presumitur, intraverunt. Et cum seniores ex cuneo deputati mulieribus dicerent, quod induerent se suis omnibus vestibus et de castello recederent non timentes vestium spoliacionem, cum ergo pluribus se induissent tunicis et de castello descenderent, sorores Thaboritarum eas expectantes omnes arripientes vestibus melioribus exuunt viliora dimittendo, omniaque earum secreciora loca manibus percurrentes thesauros inquirunt et reperiunt, nedum in auro et argento pecunias, verum et in capitibus crinalia et cingulos argenteos sub vestibus in cinctura, que omnia sorores tollunt hortantes easdem ablatis rebus, se ut eorum iungant societati legem dei tenendo. Zizka vero eodem tempore novem de castello educere precepit presbiteros ibidem inventos, quos fundibulariis suis ad comburendum tradidit, qui omnes non obstante promisso, quod Pragenses pro personis salvandis fecerant, in unius villani stuba combusserunt, clamantibus et petentibus, ut spacium penitentibus indulgeant et eos in suis ritibus informent, quia velint omnia facere, que eis per Thaboritarum presbiteros sint iniuncta. Sic ergo undecim presbiteri, hii scilicet novem cum prioribus duobus, de quorum numero fuit plebanus de Maleticz Propheta dictus, circa castellum Rziczan sunt a Thaboritis inhumaniter concremati, dominum vero castelli Divissium nomine cum filio captivos in pretorium Pragense in die Nicolai toto exercitu Pragam veniente secum adduxerunt, prefato castello nondum rupto, sed bene custodito.

Item statim tercio die post adventum Thaboritarum, dominico scilicet die post Nicolai, convocatur post prandium ad sanctum Ambrosium utriusque tam Nove quam Antique civitatis communitas, ut ibi cum Thaboritis convenientes nobiles et barones prius nominati audiant, quid sit, quod discordare facit partes. Et quia Nicolaus Hus cum ceteris sperabat in eodem termino maiorem sibi partem communitatis Pragensis adherere, quod consules prescientes mandant publice, quod seorsum stantes cum suis senioribus ad sanctum Ambrosium nullus se iungat alteri quam sue communitati: et ita seorsum Antique, seorsum et Nove civitatis et seorsum Thaboritarum stabat communitas. Fuit eciam sub pena adiectum, quod huic termino nulla mulier, nullus cuiuscunque partis intersit sacerdos, nec se cum ceteris intermisceat, et hoc ne presbiterorum suasionibus et mulierum clamoribus maiores inter partes fierent contenciones. Deo ergo volente frustrati fuerunt Thaborite sua intencione non potentes facere scissuram in communitate, quam sperabant, et igitur modicis propositis et auditis ad hospicia propria pacifice redierunt.

Item feria III post Nicolai nobilis dominus Ulricus de Nova domo cum sibi iunctis nobilibus ac utriusque partis consensu disposuit cum consulibus, ut omnes presbiteri Pragenses cum Thaboritis sacerdotibus hora determinata post prandium conveniant ad collegium Karoli ad proponendum et audiendum partem magistrorum cum sacerdotibus Thaboritis. Et ob hoc eciam consules ad pretactum diem Niaolaum Hus et Zizkam cum aliquot senioribus ad prandium faciendum cum magistro civium in pretorio invitaverunt pro ulteriori amicicia contrahenda et servanda. Ad quod quidem prandium Nicolaus Hus venire renuit suspicans sibi mortem in pretorio fore preparatam et ideo eodem die ascenso equo cum quibusdam Thaboritis sibi iunctis de Praga cum amaro animo equitavit cogitans Pragensibus velle, ubi poterit, nocere. Et cum ad rivulum Psarz pervenisset, equus eius curribus cedere nolens in quandam foveam cecidit et sic ascensori, Nicolao scilicet Hus, pedem per medium confregit. Qui quamvis iurasset, ut fuit famatum, Pragam ulterius nolle venire, Pragam vice versa reducitur, pro cura scilicet medicinali, et fractura pedis aliqualiter reformata asma pectoris gravissimum incidit, pro quo in vespere Natalis Christi in domo domini de Rosis, quam sibi racione Przibenicz usurpaverat, diem clausit extremum. Cuius mortem quidam ex Pragensibus naturam Thaboritarum induti dolendo deflebant, aliis gaudentibus, inmensas graciarum acciones deo personabant, quod eos dignatus est misericorditer liberare ab homine doloso, qui non pacem caritativam, sed pocius sue prudencie innitens discordiam, odium et scissuram inter partes preparare non cessabat. Zizka vero cum aliquot de suis pretacta feria III post Nicolai prandere in pretorio cum magistro civium non timuerunt. Et facto prandio, magistris et presbiteris Pragensibus in collegio Karoli expectantibus Thaboritarum sacerdotes venire ad collegium nullatenus volebant, sed ad alium locum, ubicunque consulibus fuisset visum. Ne ergo terminus prefixus propter eorum pravam voluntatem dissolveretur, dominus Ulricus Wawak cum Zizka et ceteris tractatoribus mandaverunt, ut, ex quo convenire ad collegium non intendunt, conveniant tamen ad statim ad domum Petri dicti Zmrzliconis, quondam magistri monete, que domus est ex opposito chori monasterii sancti Jacobi. Ibi igitur et nobiles et Thaboritarum capitanei cum magistris et presbiteris ex utraque parte congregatis, ut auditis partibus aliqualem secundum deum possint invenire concordiam, ne tam bonum inceptum propter sacerdotum altricaciones scisso populo inpediatur, ibi ergo in estuario magno clero et secularibus repleto volebant barones, ut de officio misse in ornato fieret tractatus, quibus rector respondit: "Habemus hic certos articulos toti regno nocivos. Igitur placeat illos primo audire et post de materiis currentibus tractare." Et statim magister Procopius, pro tunc universitatis rector, dedit quandam cartam ultra LXX articulos continentem magistro Petro de Mladonowicz, pro tunc predicatori sancti Michaelis, ut eandem alta et intelligibili voce audientibus legeret et distincte pronunciaret. Quam quidem cartam magister Petrus accipiens, supra scamnum stans infrascriptos in latino et post in vulgari cepit secundum ordinem usque ad finem legere articulos, nullo inpediente. Quorum articulorum copia sequitur sub tali forma.

Primo quod iam nunc in presenti anno, qui est MCCCCXX, fiet et est consummacio seculi, id est malorum omnium exterminacio. Est error.

2. Item quod iam nunc sunt dies ulcionis et annus retribucionis, in quo omnes mundi peccatores et adversarii legis dei, ita ut nullus relinquatur, peribunt et perire debent igne et gladio et septem plagis novissimis Eccl. XXXIX^o dictis, scilicet igne, gladio, fame, bestiarum dentibus, scorpionibus et serpentibus, grandine et morte. Est error intolerabilis fidei christiane.

3. Item quod iam in presenti tempore ulcionis non est tempus gracie et miseracionis quoad deum et ideo hominibus malis et adversariis legis Christi nulla sunt miseracionis opera exhibenda. Est heresis data pertinacia.

4. Item quod iam in presenti tempore ulcionis Christus in sua mititate, mansuetudine et miseracione adversariis legis Christi exhibenda non est imitandus et sequendus, sed solum in zelo, furore, crudelitate et iusta retribucione. Est heresis data pertinacia.

5. Item quod in hoc tempore ulcionis quilibet fidelis est maledictus, qui gladium suum prohibet a sanguine adversariorum legis Christi in propria persona corporaliter fundendo, sed quod debet quilibet fidelis manus suas lavare in sanguine inimicorum Christi pro eo, quod beatus est omnis, qui misere filie retribuet retribucionem, sicut ipsa retribuit nobis. Est heresis et crudelitas tirannica.

6. Item quod omnis Christi sacerdos licite potest et debet in tempore huius ulcionis de lege communi per se pugnare, percutere, peccatores vulnerare et occidere gladio materiali aut alio armorum instrumento. Est heresis.

7. Item quod durante adhuc ecclesia militante iam in tempore huius ulcionis longe ante diem iudicii finalis omnes civitates, ville, castra et omnia edificia ut Sodoma debent destrui et comburi pro eo, quia dominus in eas non intrabit nec aliquis bonus. Est error crudelitatis invise et inaudite.

8. Item quod in isto christianismo, adhuc durante ecclesia militante, in predicta plaga tantummodo quinque civitates materiales remanebunt, ad quas fideles tempore ulcionis tenentur confugere, quia extra illas quinque salutem minime poterint obtinere. Est error et mendacium pseudoprophetarum.

9. Item quod iam nunc in hoc anno ulcionis Pragensis civitas velut Babilon debet destrui et comburi per fideles. Est iniusticia inportabilis plena iustorum oppressionibus et fidelium detrimentum.

10. Item quod iam isto tempore ulcionis nemo salvari possit et a plagis domini conservari, nisi in congregacione moncium corporalium et cavernis petrarum, ubi fideles sunt modo congregati. Est error.

11. Item quod iam isto tempore ulcionis quicunque legerit vel audiverit verbum Christi predicari, quo dixit: "tunc, qui in Judea sunt, fugiant ad montes!", et non exiverit de civitatibus, villis vel castellis ad montes corporales, ubi fratres fideles sunt modo congregati, ille peccat mortaliter contra preceptum Christi et cum huiusmodi civitatibus, villis vel castellis a plaga domini punietur et peribit. Est error.

12. Item quod solum illi fideles in predictis montibus congregati sunt illud corpus, ad quod, ubicunque fuerit, congregabuntur et aquile, et sunt exercitus a deo per totum mundum missi ad exequendum omnes plagas supradicte ulcionis et ad faciendum vindictam in nacionibus et eorum civitates, villas et municiones, qui omnem linguam sibi resistentem in iudicio iudicabunt.

13. Item quod quicunque dominus, cliens, civis vel villanus monitus fuerit a fidelibus supradictis in istis quatuor per eosdem decretis, scilicet in libertacione cuiuslibet veritatis, secundo in promocione legis dei, tercio in procuracione salutis humane, quarto in peccatorum destruccione iuxta ipsorum modum, eis non adheserit sua presencia corporali, omnis talis ut sathanas et draco ab eis conteratur aut occidatur et bona eius diripiantur. Est error.

14. Item quod omnia bona temporalia adversariorum legis Christi in tempore presentis ulcionis sunt qualitercunqae a predictis fidelibus invadenda et vastanda ablacione, combustione aut destruccione corporali. Est error.

15. Item quod omnes villani et subditi eciam compulsive censuantes census annuos adversariis legis Christi destrui et dampnari debent et ut inimici in bonis suis devastari. Est error et occasio ad furta et rapinas.

16. Item quod iam nunc ecclesia militans longe ante adventum Christi novissimum ad finale iudicium duratura per alium adventum Christi, qui iam factus est, in regnum dei pro statu viacionis reparabitur et reparatur, sic videlicet quod in ea nullum erit peccatum, nullum scandalum, nulla abhominacio, nullum mendacium nec aliquid coinquinatum. Est heresis data pertinacia.

17. Item fundare supradictas sentencias in illo textu Math. XXIII^o et XXIV^o de consummacione seculi et intelligere per consummacionem seculi finem et terminum presentis temporis seu anni presentis, post quod erit aliud seculum, id est tempus et evum hominum viancium et fulgencium ut sol ab omni prorsus macula in regno patris supradicto sic usque ad finem mundi duraturo, et non consummacionem seculi, id est mundi, est error indoctus.

18. Item quod in predicto regno reparato hominum viancium nullus malus poterit corporaliter permisceri bonis, nisi prius deponat suam maliciam. Est error.

19. Item quod iam in reparacione regni electi de proximo surgent in corporibus suis resurreccione prima, que longe precedet resurreccionem secundam, que erit generalis, cum quibus Christus descendendo de celis conversabitur corporaliter in terris, quem omnis oculus videbit, et faciet grande convivium et cenam in montibus corporalibus et intrando, ut videat discumbentes, eiciet malos in tenebras exteriores et omnes, qui extra montes fuerint, velut olim extra archam Noe diluvio, ignis uno momento consumet. Est error.

20. Item quod infra resurreccionem primam hii, qui vivi rapientur cum Christo in aera, non morientur corporaliter, sed vivent cum Christo sensibiliter in vita animali in terris et implebuntur in eis omnia ad literam, que dicit dominus Ysaie LXV^o: ecce ego creo celos novos etc. usque finem capituli, et apok. XXI^o: et vidi celum novum et terram novam, usque finem capituli. Est error.

21. Item quod in supradicto regno Christi, sicut premittitur, per predictas plagas reparato nulla erit omnino in hominibus viantibus persecucio, quia omnis Christi passio et membrorum cessabit. Est heresis.

22. Item quod in supradicto regno hominum viancium usque ad resurreccionem generalem duraturo longe ante cessabit omnis exactor et quiescet tributum et omnis principatus et secularis dominacio cessabit. Est heresis et simplicium decepcio.

23. Item quod modo non licet fidelibus regni regem sibi fidelem ad vindictam malorum, ad laudem vero bonorum eligere pro eo, quia solus dominus regnabit et regnum tradetur populo terre. Est error.

24. Item quod gloria huius regni reparati in hac via usque ad resurreccionem generalem erit maior, quam fuit ecclesie primitive. Est error.

25. Item quod hoc regnum ecclesie militantis, quod est domus novissima ante resurreccionem generalem, maioribus donis dotabitur quam domus prima, id est ecclesia primitiva. Est error.

26. Item quod in regno reparato ecclesie militantis sol humane intelligencie non lucebit hominibus, hoc est, quod non docebit unusquisque proximum suum, sed omnes erunt docibiles dei. Est heresis.

27. Item quod lex dei scripta in regno reparato ecclesie militantis cessabit et biblie scripte destruentur, quia lex Christi omnibus superscribetur in cordibus eorum, et non opus erit doctore. Est error.

28. Item quod lex gracie, quoad sensus suos scriptos in multis passibus in contrarium predictis opinionibus sonantibus, ut est de persecucionibus, iniuriis fidelium, fraudibus, rixis, mendaciis, scandalis, explebitur, evacuabitur et cessabit, hoc est in regno sic reparato ecclesie militantis. Est heresis.

29. Item quod mulieres in regno reparato ecclesie viantis carnaliter parient filios et filias sine corporali perturbacione et dolore. Est heresis.

30. Item quod adhuc post generalem resurreccionem homines parient filios et filias usque ad nepotes. Est heresis.

31. Item quod in regno ecclesie viantis mulieres non debent reddere debitum maritis suis nec e contra. Est heresis.

32. Item quod mulieres in regno reparato parient absque semine corporali. Est heresis.

33. Item quod mulieres tempore huius ulcionis licite possunt iam divorciari et recedere a maritis suis eciam fidelibus, quantumcunque invitis, et a pueris suis et hospitalitatibus suis ad montes corporales vel quinque civitates. Est error.

34. Item quod in reparacione regni ecclesie viantis omnes ecclesie, altaria, basilice ad honorem dei dedicate et nomine alicuius sancti citra Christum titulate velut sacrilege aut symoniace usque ad primi lapidis fundamentum sunt rumpende, comburende aut aliter destruende. Est error sapiens scandalum in totum mundum sine fructu.

35. Item quod omnes domus sacerdotum velut heretice et infecte sunt a fidelibus sacerdotibus non inhabitande nec visitande, sed destruende. Est error.

36. Item quod sacerdotes evangelici non possunt habere bona temporalia pro victu et amictu ipsis necessaria more evangelico, licet iure civili ab eis penitus subtracto et ablato, nec ab eis sunt sacramenta accipienda. Est error insipidus.

37. Item quod vestes ornate ad sacras missas a primitiva ecclesia circumscripto peccato introducte et deputate sunt vestes et plaste heretice et propter hoc in ioppas laycorum aliosque usus inpertinentes expendende. Est error insipidus et insulsus.

38. Item quod omnes celebrantes missas in ornatis, licet circumscripta ab eis superfluitate et superbia, et cum plattis sunt meretrices ornate. Est error.

39. Item quod omnes celebrantes sacras missas circumscripto peccato ritu et vestitu ab ecclesia primitiva consueto non sunt sacerdotes, sed ypocrite et quod vane orant et misse eorum non sunt audiende. Est heresis.

40. Item quod celebrare missas sub divo et per domos et tentoria et mutare ritum primitive ecclesie absque extrema necessitate et ecclesias, quas pro tunc adire possunt, contumaciter contempnere: est error supersticiosus.

41. Item quod nullus sacerdos in quocunque peccato mortali existens habet auctoritatem a deo conficiendi aut baptisandi. Est heresis.

42. Item quod Judas non communicavit sacramento eukaristie corporis et sanguinis Christi in cena ultima, nec sumpsit potestatem conficiendi. Est heresis.

43. Item quod venerabile sacramentum eukaristie sic conficiencium in peccato mortali eicere infideliter vel dispergere ad terram et vasa auferre vel sacramentum cum suis vasis contemptibiliter in pusmum laycos ponere: est heresis impia et scandalosa.

44. Item quod in sacramento eukaristie panis et vini non sit verus deus et homo contentive, sacramentaliter et presencialiter. Est heresis.

45. Item quod in sacramento eukaristie non sit adorandus verus deus et homo cultu latrie. Est heresis.

46. Item quod ante sacramentum eukaristie non sunt flectenda genua, nec alia signa latrie deo exhibenda. Est heresis.

47. Item credere, quod nec in sacramento corporis Christi sub specie panis nec sub specie vini est totus Christus habens in se corpus suum et sanguinem: est heresis.

48. Item quod sacramentum eukaristie non licet nec expedit pro usu fidelium aut cultu divino frequentando in crastinum reservari. Est error.

49. Item quod sacramentum eukaristie in sacra missa non licet umquam ritu ecclesie primitive elevari. Est error.

50. Item quod in quolibet cibo sumitur corpus et sanguis Christi sacramentaliter ita bene sicut in sacramento, dummodo homo est in gracia. Est error.

51. Item quod in nulla parochia quocunque uno die liceat vel expediat umquam celebrare plures missas quam unam. Est error.

52. Item quod sacramentum eukaristie uni et eidem homini layco liceat sibi, quociens libuerit in die uno, sumere. Est error contra statutum.

53. Item quod nulla sunt a fidelibus tenenda et credenda, nisi que in canone biblie expresse et explicite continentur. Est heresis.

54. Item credere vel tenere quod sacramentum eukaristie aut baptismi una cum aliis sacramentis non debent durare in ecclesia viante, donec finaliter veniat Christus: est error.

55. Item quod omnes tradiciones humane et observaciones ecclesiastice, quantumcunque laudabiles et utiles, velut palee a tritico sunt simpliciter tollende et destruende. Est heresis.

56. Item quod decreta universalis ecclesie et sanctorum patrum a spiritu sancto constituciones, quomodocunque legitime, non sunt observande, quia in observacionibus evangelii expressis est contentandum. Est error.

57. Item quod scripta, doctrine et postillaciones sanctorum doctorum in sciencia et vita ab ecclesia primitiva approbatorum, ut Dyonisii, Origenis, Cipriani, Crisostomi, Jeronimi, Augustini et Gregorii et aliorum non sunt a fidelibus legende et discende nec in confirmacionem sensuum scripture allegande. Est error cecus, indoctus et ignarus.

58. Item quod omnes veritates in philosophia et in artibus, quamvis sint legis Christi promotive, nullo umquam modo sunt amplectende sive studende. Est error.

59. Item quod aquam baptismatis non liceat umquam sanctificare sive benedicere et in ecclesia sanctificatam conservare. Est error.

60. Item quod infantes non debent cum compatribus et solitis a primitiva ecclesia interrogacionibus et responsionibus baptisari, dum commodose potest fieri. Est error.

61. Item dicere, quod confessiones auriculares non sunt a fidelibus ullo umquam modo pensande nec observande: est error.

62. Item quod penitentibus et confitentibus non sunt umquam ieiunia corporalia et castigacio corporis et alia opera satisfactoria ut oraciones, elemosine et lacrime iniungenda, sed tantummodo: vade, et amplius noli peccare. Est error.

63. Item quod sacrum crisma ad ungendum infirmos et baptisatos in ecclesia dei non sit aliquando habendum et observandum. Est error.

64. Item quod licet quibuscunque sacerdotibus, non episcopis, pro eorum proprio nutu et libito episcopum sibi per se ordinare. Est error insipidus.

65. Item quod nullus sanctus existens in celesti patria est a nobis viantibus pro aliquo suffragio ullo umquam modo sibi debito affectandus vel inplorandus. Est error.

66. Item quod sancti, qui sunt in celo, non suffragantur hominibus viantibus suis oracionibus aut aliis auxiliis. Est error insulsus.

67. Item quod ieiunia quadragesimalia primitive ecclesie, quatuor temporum, ferie VI etc. non sunt a fidelibus observanda, sed quod pro velle suo unusquisque illis diebus comedat, quidquid placet et quociens placet. Est error.

68. Item quod die dominico excepto nulla alia festivitas est ex aliquo debito ecclesie primitive a fidelibus celebranda. Est error.

69. Item quod ignis purgatorius post hanc vitam animarum exeuncium a corpore non sit tenendus aut ponendus quovis modo. Est error.

70. Item quod suffragia, oraciones et elemosine pro nullis mortuis fidelibus tamquam illicite non sunt quovis modo faciende. Est error.

71. Item quod ympni, laudes et cantus a primitiva ecclesia emanati in ecclesiis circa cultum divinum non sunt a fidelibus exequendi. Est error.

72. Item nulli christiano licet quovismodo comedere carnes suffocatas aut cibos cum sanguine alicuius animalis. Est error.

Finitis itaque prefatis articulis subiunxit magister Petrus, articulorum lector, hec verba: "Noveritis omnes, quod hiis articulis nullum nominatim, qui hos teneret, inculpamus, sed quod fugiant omnem fratrem vel presbiterum, qui eosdem vellet dogmatisare et pertinaciter defendere, cum quilibet eorum aut sit hereticus aut erroneus aut scandalosus. "Tunc frater Chwal cliens dixit: "Ego omnes teneo illos articulos." Rohacz vero cliens prorupit in hec verba: "In Constancia imposuerunt nobis XL hereticos articulos et vos imponitis nobis plures quam LXX." Ad que respondens subiunxit magister Petrus, ut supra, frater vero Martinus presbiter dictus Loquis dixit: "Depositis paucis, que ibi sunt venenosa, nos illos omnes articulos tenemus." Hoc ipsum dixit et eorum episcopus et frater Marcoldus. Sed magistri inquiunt: "Parati sumus, quando placebit, falsitatem articulorum nunc lectorum racionibus et sacris scripturis in scolis publice demonstrare, si quis se voluerit opponere ad eosdem defendendum". Tunc Martinus Loquis omnium nomine Thaboritarum peciit copiam articulorum, quibus est responsum, quod copia dabitur sibi, si quis eosdem tenere et defendere cupit. Habitis hiis collacionibus stans supra scamnum Nicolaus, arcium baccalarius ac Thaboritarum presbiter et ab eisdem electus episcopus, tenens in manu quendam parvum sexternum dixit hec vel similia verba: "Iam magistros audivistis, audiatis et nos eciam. Nos venimus ad hunc terminum habentes pro illo, quod solum de ritu misse, an melius sit in ornato vel sine ornato dominicam cenam conficere et populo ministrare; et magistri multos contra nos dederunt articulos, quos speramus esse veros solum deposito, quod est in eis venenosum. Sed dimissis hiis pro presenti dicimus et tenemus, quod Thaboritarum presbiteri melius faciunt dominicam cenam sine vestibus ecclesie conficiendo et populo porrigendo, quam Pragenses hoc idem in ornatis faciendo. Et ad probandum hoc suppono primo, inquit, quod salvator noster in hiis, que pertinent ad regulam christianam, est sufficientissima et tutissima ac minime periculosa regula ad se imitandum, et in proposito voco ritum humanum, non ritum Christi et apostolorum, sed ritum et tradicionem paparum longe a vita Christi declinancium, in quibus caritate refrigescente iniquitas superhabundavit; quod Christus et sui apostoli in vestibus, in quibus communiter incedebant, sine ritu et apparatu nunc a sacerdotibus observato cenam sanctam salubriter observarunt longe melius, quam nunc a sacerdotibus observatur, qui ritus post multa centena annorum est primo introductus. Concludendo dicimus ergo, quod ritus, quem observamus circa cenam dominicam, est exemplatus a Christo et suis apostolis, ut patet Math. XXVI^o. Et illum nobis est securissimum observare, quem Christus exemplavit et tenuit et quem apostoli eius non mutarunt. Item dicimus, quod ritus, quem circa dominicam cenam observant Pragenses sacerdotes, est ritus secundum tradicionem hominum introductus, a Christo et a suis apostolis non exemplatus nec in tota lege nova nec veteri positus, quem ritum sicut evangelium observantes et supra legem magnificantes timere debent, ne sint de numero scribarum et Phariseorum in vanum colencium deum, de quibus Mathei XV^o et XXIII^o."

"Item sancti doctores" etc. hunc punctum Martinus Loquis cum ceteris presbiteris non permiserunt ad finem legere, sed dixerunt: "Dimittatis pro nunc!"

"Item dicimus, quod adhuc valde culpabile est in sacerdotibus Pragensibus, quod murmurant contra transgressores humanarum tradicionum plus quam transgressores legis dei. Item sacerdotes Pragenses nondum renunciaverunt in toto Constantine et cesaree dotacioni in manus secularium dominorum."

Hiis, sicut predictum est, pronunciatis dixit: "Hee, sicut audivistis, sunt scripture solide et raciones inviolabiles, contra quas magistri, quamvis dudum affectavimus, nullam adhuc dederunt scripturam." Et statim Jacobellus, theologie baccalarius et in Bethleem predicator, supra scamnum surgens, in manu sexternum tenens, de quo legebat longam materiam, quam breviter similibus verbis constringam, posuit itaque primo distinccionem, quod quedam sunt in ecclesia dei, que sunt substancialia et essencialia fidei et ad salutem, sicut verba consecracionis rite super pane et vino dicere, et quedam sunt accidentalia, sicut in ornato missare. Prima nullus hominum debet, sicut nec potest ea mutare, secunda vero, scilicet accidentalia, possunt pro loco et tempore necessitate ultima occurente dimitti, sicut in ornato officiare etc., non tamen debent dimitti, cum loco et tempore haberi possunt, sed observari. Et sic eodem modo intelligendum est de omnibus humanis sanctorum patrum institucionibus, que non sunt contra legem dei, nec eam inpediunt, sed pocius promovent aliqua mistice significando. Si ergo fratres Thaborite volunt Christum in suo ritu circa consecracionem dominice cene imitari, tunc faciant hoc de vespere post cenam et lavent prius pedes eorum, quos communicare intendunt. Et postquam talia et plura alia coram multitudine congregata disseruisset, tradidit sexternum domino Ulrico de Nova domo, ut servet et recipiat similiter a Thaboritis, si habent contraria scripta, certo termino eis deputato, ut et ex hiis scripturis agnoscere valeant in materia currente veritatem. Et hiis completis collacionis terminus est dissolutus.

Item anno domini MCCCCXX currente XVII die Decembris Pragenses ad peticionem iuvenis domini Boczkonis suam de Praga diriguut gentem equestrem, pedestrem et in curribus se vehentem, ut cum fratribus Orebitis in confinio Grecensi conveniant ad resistendum regi, qui Boczkoni et Pusskoni, nobilibus terre, gravia per combustionem et rerum ablacionem intulit dampna; nec hiis contenti Ungari, sed et virgines et mulieres inpudice violarunt. Et cum Pragenses usque Brandis pervenissent et se Brandis cum aliquot municionibus eis subdidisset, frigus intensum valde invaluit. Itaque pro tunc cum fratribus Orebitis convenire non poterant. Qua de re reversi sunt II feria post Thome in Pragensem civitatem.

Item in die Nativitatis Christi anno eodem hora quasi III noctis dominus Hynko de Kolssteyn, Hlas miles, Symon, consul Antique civitatis, ab Albo leone et ceteri cum eisdem seculares ac Johannes dictus Cardinalis necnon Petrus Anglicus, spirituales, arcium magistri, de Praga iter ad regem Polonie ex parte omnium legem dei defendencium arripiunt pro defensa legis dei ac pro acceptanda corona regni Boemie accessuri.

Item quia de Castro novo strata pro adducendis Pragam victualibus inpediebatur, igitur penultima die Decembris Pragenses suam equestrem, pedestrem et in curribus dirigunt gentem Novum castrum expugnaturi. Et mox in vertice montis, qui Hrzeben in vulgari dicitur, prope fossata castri tuguria et tentoria erigunt et disponunt et se ex omni parte circumfodiunt pro inimicorum defensa, de pixidibus et tribus machinis quottidie innumeros ad castrum lapides proiciunt, ita quod omnia tecta lapidibus machinarum concusserunt, et propinquius super fossata appropinquantes parvam erigunt machinam, de qua praczate propugnacula defendencium concusserunt. Quod Fulsteyn miles, capitaneus, videns, se non posse subsistere, in die Conversionis Pauli anno domini MCCCCXXI facit cum Pragensibus concordie tractatum, in quo quidem tractatu fuit finaliter per utrasque partes consensum et conclusum, quod predictus Fulssteyn cum omnibus personis secum in castro existentibus, suis tantum receptis rebus et non regalibus, de castro sine omni inpedimento usque Gurzim sub Pragensium conductu et in eorum curribus recedere deberent, et statim sequenti die, scilicet dominico post Conversionem Pauli, XX electi de exercitu Pragensium fuerunt in Novum castrum intromissi et in crastino feria II adductis ante castrum curribus pro deducendis inimicorum rebus et ipsis et cum Fulssteyn multos libros cum aliis rebus non propriis sed regalibus currui sibi concesso imposuisset, communis foris castrum populus irruit cum impetu in currum omnia superposita, que quis capere potuit, rapiendo. Qua de causa et castrum pro tollendis rebus communis et avarus populus voluit introire et, cum non fuissent intromissi, fodiendo murum penetrarunt et ad testudinem librorum veniunt, quos rapiunt, et omnia deinde circumeunt commoda tollentes, que non posuerunt, que in Praga pro levi precio venumdabant. Et post sequenti die Castrum novum succendunt et deinde appreciatis laboratoribus usque fundamentum deiciunt et corrumpunt.

Item anno domini MCCCCXXI Coranda, unus et principalis Thaboritarum presbiter, ductor et director, Pragam feria VI post Circumcisionem barbatus cum legacione a fratribus pervenit et, cum coram communitate non poterat obtinere publicam legacionis audienciam, intimat, se in Arena velle predicare et ibi referre fratrum intencionem. Cum et ibi fuisset per magistrum Martinum de Wolina ad cathedram predicantis preventus, expectare oportebat, donec prefatus magister sui sermonis faceret finem. Et ascendens ambonem sua narravit inpedimenta. Quem begute velut angelum dei recipiebant magistris improperando, quod prefatum Corandum in sua predicacione inpediverunt. Cum tamen intimaret secundo, quod vellet dicere intencionem fratrum, quid senciant de vestibus sacerdotum circa confeccionem dominice cene, venit magnus populus ad Arenam ad eundem audiendum, qui hec vel similia verba proposuit, Magistro Petro de Mladenovicz replicante, primo quod hec est intencio fratrum Thaboritarum de vestimentis et ornatis circa consecracionem, quod omnibus istis periculosis temporibus libertari volentibus necesse est permanere in limitibus vie, vite et veritatis Christi; secundo proposuit, quod fratres Thaborite contra homines altos pro ornatis scripturas inpertinentes adducentes et fratrum scripturas adulterantes, quod contra illos vellent agere sicut contra quoscunque alios infideles scripturas adulterantes, sicuti antea pro ymaginibus et consecracione aquarum fecerunt. Item dicunt, quod Christus, verus deus et homo, sine consuetudine nunc currente et sine vestibus, quibus nunc utuntur, corpus suum et sanguinem ministravit, cuius ritum apostoli non mutaverunt; patet Math. XXVI^o, Marci XIV^o, Luce XXII^o, Actorum II^o.

Item dicunt, quod certissimum est et minime periculosum, sacerdotes Christi, de quanto propinquius possunt, Christum et eius apostolos in distribucione cene dominice imitari, nec alium ritum assumere interim, quod hec causa non fuerit terminata.

Item constituciones apostolorum et Christi non dicimus esse constituciones humanas; patet de Christo deo patre sibi testimonium perhibente Math. III^o: hic est filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui, ipsum audite! Et matre ministris suadente: quecunque dixerit vobis, facite! Et apostolus ad Romanos: tantum digne evangelico conversemini. Et iterum: omnia, quecunque facitis in verbo aut in opere, omnia in nomine domini nostri Jesu Christi facite! Item Actorum XVI^o apostoli tradiderunt suas et seniorum tradiciones servari. Ideo ad Romanos dicit apostolus: observate eos, qui dissensiones et offendicula faciunt. Item Math. XV^o: sine causa colunt me docentes doctrinas et statuta hominum.

Item dicimus, quod ritus iste, quem servant moderni sacerdotes in distribucione cene dominice et misse, nec est in lege antiqua nec in nova fundatus. Et caucius esse servare ritum vestium sacerdotum legis veteris vitulos offerencium, quam ritum noviter adinventum et infundabilem, et quod ad hoc dicit propheta: sicut exaltantur celi a terra, sic exaltate sunt vie mee a viis vestris.

Item dicunt, quod tales illi appreciantes in eo confunduntur, quod minus puniunt transgressores mandatorum dei et confundunt, quam tradicionum transgressores noviter adinventarum.

Item dicunt, quod tales magistri ad excusandum suos ritus infundabiles dicunt, aliqua esse mandata maiora, aliqua minora, adicientes: si quis scandalisaverit unum de pussillis istis. Hoc nobis in recompensam laboris retribuunt; et licet dicant, quod multi propter eorum ornatos et propter violacionem seniorum institucionum a veritate recedunt et specialiter domini, respondetur, quod tempore apostolorum plures propter communionem et propter predicacionem accesserunt ad vitam, quam propter ornatos; sic et nunc fit.

Item si allegatur, quare ergo destituentes ornatos non lavant pedes et non manducant post cenam corpus et sanguinem Christi, sicut Christus fecit, respondetur, quod illi ritus sunt per apostolum misticati Cor. V^o: epulemur in azimis sinceritatis et veritatis et non in fermento malicie et nequicie. Induantur igitur sacerdotes dominum Jesum et viscera misericordie, scilicet benignitatem, mansuetudinem etc., quibus induti offerant corpus et sanguinem Christi. Si autem dicunt: destituentes ritum iudicamur ab aliis, respondet apostolus: nemo vos iudicet in cibo et potu. Item si dicitur, quod vestimenta ista sunt figura multorum, que tamen ex scriptura minime probari possunt, respondebimus eis: si omnia figurativa debent applicari et quia spine significant divicias, lupi falsos prophetas, vituli Christum ymmolatum, alligent ergo illa omnia collo, quando missare volunt. Vel aliter dicimus, quod non contradicimus, quod in distinccionem habeatur vel teneatur aliquod signum moderatum, non ab antichristo institutum, in quo offerentes Christum a laycis distinguantur: in hoc volens, ut in superpelliciis divina ab omnibus peragerentur. Predictas igitur materias dedit in uno libello conscriptas et sic de Praga recessit.

Item eodem anno mense Januario Ziska cum Thaboritarum gente ad confinium pervenit Plznense et Chotiessow, virginum monialium, ac Kladrub, monachorum monasteria, obtinuit. Deinde ad civitatem Misam alias Strziebro properat et audito, quod Sswamberg, magnus Thaboritarum persecutor, cum pauca gente in Kraslikow, castrum venisset, statim a civitate Misa recedunt et ad Kraslikow castrum firmissimum, applicant et uno tantum die verticem montis, vulgariter Hrzeben nuncupatum, violenter obtinent et altero die turrim una cum ponte acquirunt. Quod cernens Bohuslaus Sswamberg, castri dominus, quod non valeret subsistere, timens et sciens, si per potenciam Tbaborite prefatum castrum introierint, tunc nullatenus eum cum suis omnibus vivere permittent, rogat igitur, ut dirigatur pro domino Petro dicto Zmrzlik, quondam magistro monete, qui pro tunc claustrum Kladrub, quod acquisierant, possidebat, quia sibi et non alteri vult de castro condescendere et in manus ipsius se cum suis tradere. Et ita factum est, quod veniente prefato domino Petro de castro Sswamberg sibi condescendit et cum suis clientibus captivitatem eidem domino Petro promiserunt. Qui quidem dominus Petrus difficulter a Thaboritis obtinuit, ut in vita vivi remanerent. Et dimissis clientibus super caucione dominum Bohuslaum in castro sub custodiis ibidem reliquerunt.

Item eodem tempore in diebus Januarii magister moncium et dominus Johannes Miesteczsky cum Montanis et ceteris civitatibus ac clientibus in Przelucz in quosdam Thaboritas ibidem pro tunc existentes irruunt et percussis pluribus centum XXV captivos cum Valentino presbitero ad Montes deducunt et, si quis in via pro sui vulneracione ambulare non poterat, illum ferro perimentes in via mortuum reliquerunt.

Item eodem anno Nativitatis et mense Januario Hromadka de Gistebnicz congregata rusticorum multitudine sectam Thaboritarum sequencium Chotiborz, munitum opidum, obtinent et ad ultimum spoliant. Et cum aliquanta eorum pars pro apportandis expensis opidum exivisset, magister moncium, dominus Flasska, dominus Johannes Miesteczsky, dominus Potha de Czastalowicz cum Montanis et ceteris civitatibus ac nobilibus in Chotiborz in Purificacione Marie irruunt et, quia civibus opidi magnum Thaborite intulerunt dampnum, igitur se cum eis defendere nolebant. Quod videntes Thaborite, quod soli non possent subsistere, se in graciam dominis eos inpugnantibus tradiderunt. Sed Montani avidi sanguinis ultra mille cum tribus sacerdotibus trucidarunt, Hromada autem cum duobus presbiteris ductus in Chrudim in medio circuli sunt combusti.

Item eodem tempore ante Agnetis feria II in Sobieslaw, civitate domini de Rosis, publice a Thaboritis est proclamatum, quod quemcunque presbiterum reperirent in ornato missantem, quod eum volunt una cum ornato comburere. Hiis sic publicatis, fideles presbiteri sub utraque specie communicantes et Thaboritis in eorum ritibus non consencientes dimissis ovibus et ecclesia ad loca eis tuciora confugiunt et sic pauperes villani carentes suis presbiteris ad Thabor pro sacra communione currere oportebant.

Item eodem tempore feria IV post Conversionem Pauli frater Martinus presbiter dictus Loquis, seminator omnium errorum Thaboritarum principalis, a domino Ulrico de Nova domo capitur et in turrim proicitur, quia non contentus de multis erroribus, quibus plebem infecerat, novum quendam de venerabili sacramento evomuit errorem et heresim, ut hostias per presbiteros consecratas communis populus per se recipiat et inter se dividat, quia Christus dixit: accipite et dividite inter vos.

Item eodem tempore Zacenses exeuntes de civitate pro raptura dampnum magnum in suis receperunt. Nicolaus enim dictus Chudy cum civibus Pontensibus et Chomutow ac toto illo districtu ad generalem pacem se obligantes congregati irruunt hostiliter in Zacenses et vulneratis multis plures capiunt, quibusdam ex utraque parte interfectis.

Item eodem anno Nativitatis Ziska cum multitudine Thaboritarum post Purificacionem Marie suburbium Thachowie civitatis obtinuit hostiliter invadendo. Rex vero Sigismundus per cives Thachowie monitus literatorie, ut, si civitatem nolit perdere, cicius eis in auxilium venire festinet, qua de re rex ex omni parte gentes armorum congregat et se ad defendendum civitatem predictam preparat et disponit; sed quia Ziska dispersos habuit pro tunc fratres et suburbium Thachowie, in quo cum suis permanebat, fuerat a quibusdam incensum et per ignem aliquot sibi equi cum curribus exusti, quamobrem Ziska ad consilium aliorum pro acquirendo maiori numero fratrum Kladrub, Chotiessow monasteria ac Kraslikow castrum cum aliquot millibus fratrum muniendo versus Hradisst Thabor recedit. Rex vero senciens, Ziskam de confinio Plznensi recessise, monasterium Kladrub cum gente sua circumvallat et cum machinis et pixidibus hostiliter invadit. Qui tamen maiora dampna ab inclusis in claustro perpessus est quam ipsi inclusi viceversa. Clamabant denique quottidie ad regis exercitum: "ubi est antichristus, rex hereticus? faciatis eum transire cum impetu ad monasterium acquirendum!" Cum ergo prefatus rex taliter campum cum civitatibus et nobilibus sibi adherentibus teneret, Ziska dirigit ad Pragenses, ut suam aliqualem sibi dirigant gentem, quia sue intencionis esset, quod velit regem, sicut antichristum, de campis repellere. Et Pragenses libenti animo statim in die Dorothee, scilicet prima V^ta feria in quadragesima, dirigunt equestres et pedestres cum CCC et XX curribus, ut cum Zizka conveniant regem de campis repulsuri. Et cum Dobrziss convenissent, simul properant versus Mendicum et Horzowicz et Rokyczanam una cum quodam castello matris domini de Rosis, Wilsteyn nuncupatum, quod obtinent. Et cum adhuc per quinque miliaria a rege distarent, dissolvit rex suum exercitum et non audens hostes expectare fugit de campis, versus Lithomierzicz equitando pervenit et abinde feria IV ante Salus populi cum reginis Montes intravit et ibi moram trahens Brunnam se cum prefatis reginis transduxit. Thaborite vero cum in Rokyczanam fuissent pacifice recepti, monasterium cum altaribus turpiter concuciunt et in rebus inhabitantes crudeliter spoliarunt ac unum ex presbiteris captum inhumaniter in eodem loco comburunt et plurima dampna civitati inferentes transferunt se omnes versus Plznam et in die Valentini Pragenses cum Thaboritis et nobilibus adherentibus civitatem Plznensem ex omni parte circumvallarunt et in primo aggressu suburbium cum molendinis obtinuerunt. Fueruntque pro tunc in civitate plures nobiles cum suis clientibus et multis presbiteris, qui fortiter civitatis muros defendebant. Et elapsis IV septimanis, postquam propugnacula muri fuissent eis per pixides aliqualiter destructa, timentes exercitus impetum, utrisque partibus consencientibus, scilicet Pragensibus et Thaboritis cum nobilibus eis adherentibus ex una et Plznensibus cum nobilibus et civitatibus Misa, Domazlicz et Thachow et ceteris eis in lantfrid adherentibus parte ex altera, treugas pacis usque ad novum annum venturum, videlicet cum scriberetur anno domini MCCCCXXII, inierunt literis et sigillis suis ex utraque parte muniendo, talibus condicionibus adiectis, quod Plznenses cum sibi adherentibus sine mora suos expediant ad regem Sigismundum legales nuncios, qui pro tunc de Montibus Brunnam se transtulerat carens gentibus pro Pragensium de campis repulsione. Hii quidem nuncii ore et scripto petere debebant regiam maiestatem, quatenus velit ad IV articulos per Pragenses datos accedere et eosdem in practica non inpedire et presertim ipsis Plznensibus cum sibi adherentibus graciosius indulgere, ut ad predictos IV articulos Pragensibus consenciant. Et adiectum fuit, sive regia maiestas accesserit vel accedendum indulserit, sive non, tunc elapso unius mensis spacio a facta pretacta concordia tenebuntur Plznenses cum omnibus supradictis adherentibus pretactos IV articulos in suis civitatibus, opidis et villis non inpedire, sed dare presbiteris de parte Pragensium venientibus libertatem verbum dei predicandi et si qui velint sub utraque specie communicare, nec quemquam prohibere aut quicquam molestie alicui debent inferre, et hoc ad terminum prefixum, novum scilicet annum, sub penis in litera expressatis. Hac sic parcium facta concordia dissolvitur exercitus et movet castra versus Chomutow. Plznenses vero missis nunciis ad regem, civitatem et muros cum fossatis quottidie emendantes, concordiam factam non servantes nullum presbiterum de parte veritatis pro evangelisando populo verbo dei et sacramentum eukaristie ministrando manere in civitate permiserunt.

Item eodem anno, scilicet MCCCCXXI currente, in mense Februario in Moravia novum Thabor in quadam insula fluminis Morava in villa dicta Nedakunicz prope Straznicz inchoatur. Et hii Thaborite, rustici scilicet cum quibusdam presbiteris simulque clientibus, monasterium Welhrad obsidentes abbatem metseptimum cum monasterio et libris plurimis combusserunt. Timentes igitur episcopus Olomucensis et barones cum civitatibus Moravie, ne fortificatis Thaboritis dampna intolerabilia prout in regno Bohemie susciperent, campum omnes cum Australibus pro expugnanda insula rapuerunt et, cum impetum in insulam facerent, prostrati sunt multi de Australium parte et civium Olomucensium. Qua de re simul contendentes incensis budis a campis recesserunt. Hanc eciam et Ungari insulam attemptaverunt acquirere, sed offensi dimiserunt. Fueruntque in eadem insula sanguinolenti presbiteri, qui ad instar laycorum barbati sine tonsura arma capiebant et missando ritum ecclesie non servabant, sed in vestibus propriis, dicto Paternoster, conficiebant, quorum supremi duo erant, Bedrzich et Thomas de Wizowicz complices.

Item eodem anno et tempore, ubi supra, ultima die Februarii allata est litera Pragam a Nicolao, electo episcopo Thaboritarum, et Giczin, arcium liberalium magistro, continens flebilia et religioni christiane prius inaudita, qualiter in monte eorum Thabor ex perversa quorundam presbiterorum doctrina et presertim cuiusdam Martini, presbiteri de Moravia, ultra quam quadringenti utriusque sexus heresi picardica, de qua superius facta est mencio, essent infecti, qui pertinaciter tenent, quod in sacramento altaris non sit verum corpus Christi et eius sanguis, sed solum panis, qui est signum solum, cum sumitur, corporis et sanguinis Christi. Et sic nec coram sacramento debere genuculari, neque aliquam inpendere veneracionem, nec in crastinum reservari. Qua de re omnes monstrancias, in quibus corpus Christi populo exponebatur, confringebant et velut gentiles et perfidissimi Judei sacramentum corporis Christi eicientes de monstranciis comburebant et pedibus conculcabant. Hoc idem de pixidibus, in quibus sacramentum corporis Christi, et calicibus, in quibus sanguis Christi servabatur, faciebant, calices argenteos et monstrancias concucientes vendebant et, si quos videbant sacram eukaristie communionem frequentare, illudentes dicebant: adhuc noc dimittitis illum papilionem! Petunt igitur prefati Nicolaus episcopus et Giczin presbiter, ut Jacobellus et Johannes Przibram, arcium liberalium magistri, darent eis informacionem, qualiter talibus erroneis sit obviandum ac resistendum, et exhortantur, ut diligenter invigilent, ne eodem errore Pragensis populus inficiatur. Quapropter dominica die, qua canitur Letare, que fuit secunda dies Marcii, ex mandato magistrorum et consulum omnes predicatores in suis sermonibus predicarunt et publicarunt pretactam enormem heresim fidei catholice plurimum destructivam precipientes ex parte consulum, ut nullus hospes tales in suas suscipiat domos, sed si qui venerint, quod eos consulibus deferant et in Praga manere non paciantur. Sed non obstante Pragensium consulum licito mandato multi in Praga de utroque sexu fuerunt infecti, de quorum numero quidam Wenceslaus sutor, civis Pragensis, post festum Marie Magdalene propter eius pertinaciam eodem anno est combustus, ut de post patebit.

Item propter pretactam heu heresim fratres in Hradisst seu Thabor commanentes in duas partes, picardicam scilicet et Thaboriticam, fuerunt divisi, ita quod Thaboritica fidelior pars ultra ducentos utriusque sexus picardica heresi infectos de monte Thabor repulerunt, qui per silvas et montes divagantes in tantam quidam ex eis devenerunt vesaniam, quod tam viri quam mulieres abiectis vestibus nudi penitus incedebant dicentes, se fore in innocencie statu, et quod propter primorum parentum transgressionem vestes assumpte fuissent. Et ex eadem frenesi opinati sunt, se non peccare, si frater cum sorore carnaliter miscebatur. Et si qua conceperat, de spiritu sancto se dicebat concepisse, et multo plura proh dolor ab eis fiebant, quod non est dignum posteris relinquere exarata.

Item post aliquantulum tempus, ante scilicet Georgii, Ziska in Hradisst a Verona veniens et in Klokot villa quinquaginta utriusque sexus de predicta Picardorum secta combussit, de quorum numero duo fuere presbiteri, quorum unus vocabatur Petrus Kaniss. Qui omnes ad exortacionem predicti Zisce cedere a suis erroribus nolebant, sed letanter cum risu ad ignis voraginem accesserunt dicentes, se hodie cum Christo in celis regnaturos. Et post recessum Zisce fratres ibidem existentes XXV de eadem secta picardica combusserunt.

Item eodem tempore quidam de Picardorum heresi predicavit in partibus plures erroneos et hereticos articulos, inter quos sequentes fuerunt ab eo publice predicati, primo quod heresis est flectere genua coram altaris sacramento, cum ibi non sit verum corpus Christi, sed tantum panis et manna, quia Christus cum toto corpore ascendit in celum et non remansit hic aliud, nisi panis et vinum confectum seu benedictum, quod sumendum est pro confortacione contra hostes spirituales. Item uxor debet esse parata viro suo, quandocunque et ubicunque vir postulaverit, eciam in ecclesia tenetur uxor debitum viro reddere et post statim communicare. Item vir potens prolificare et si sua uxor est antiqua vel sterilis, dimissa ea potest iuvenem superducere. Item populus potest se ipsum cum illo pane benedicto communicare, dummodo per sacerdotem benedicitur at ad altare deportatur, quia manus sacerdotis non est dignior quam cuiuscunque boni layci. Et sic de pluribus aliis erroneis articulis.

Item anno eodem, scilicet MCCCCXXI, currente facta cum Plznensibus aliquali concordia, ut supra tactum est, totus exercitus movetur versus Chomutow civitatem, quam XV die Marcii, scilicet sabbato ante Domine ne longe potencialiter circumvallant. Et cum Theutonici per menia murorum exercitum advenientem blasphemarent et eum eo die cum inpetu repellerent, statim in crastino, hoc est dominico die, quo cantatur in ecclesia dei Domine ne longe, exercitus inpetum fecit in civitatem ex omni parte fossata et muros invadendo. Et non obstante, quod incole civitatis liquatam picem ac ferventis aque liquorem funderent, Pragenses tamen ex una et Thaborite parte ex altera una cum castro acquirunt civitatem, quam ingredientes magnum committunt spolium, ita quod simile in diviciis numquam invenerunt, omnesque civitatis viros gladio et igne interimentes vix XXX in vita salvarunt, ut cadavera mortuorum sepelirent. Fueruntque ab hiis sepulti ultra duo millia et quindecim centena demptis plurimis combustis clientibus, civibus, presbiteris et Judeis. Thaboritarum vero inique mulieres horrendum ibidem scelus commiserunt, mulieres enim et virgines viros suos et parentes deflentes extra civitatem deduxerunt promittentes eis salvas abire, que cum extra civitatem devenirent, eas vestibus spoliant et pecuniis aliisque rebus ablatis in quodam tugurio vinee includentes ignis voragine consumunt, nec pregnantibus parcunt, ut livorem sue iniquitatis augmentent. Obsessa itaque per Pragenses civitate totalis exercitus versus Zatecz properat. Multa castella et municiones timore percussi se eisdem subdiderunt. Timentes quoque Lunenses in Zacz legatos suos dirigunt et se cum civitate dicioni Pragensium subdunt, quam Pragenses in possessionem recipientes locatis eis ibidem, qui propter legem dei fuerant expulsi, ad Slanam applicant et, cum in civitatem inpetum facere vellent, incole civitatis se subdunt, apertaque civitate exercitum intromittunt et facta ibidem civitatis obsessione redit exercitus habito de hostibus triumpho in vigilia Pasce Pragam Makotrzas et Okorz, municiones bonas, in via acquirendo.

Item eodem anno ut supra, feria IV proxima post Pasca Antoch, presbiter Thaboritarum, ut presumitur, vesanus, predicavit in circulo Pragensi de duobus cornubus bestie asserens, quod unum ex hiis cornubus sunt consules Antique civitatis et aliud magistri Pragenses, qui hiis cornubus inpediunt sanctam veritatem non permittentes sine ornatis sive plastis divinum peragere officium, sed volunt, quod in ornatis presbiteri officient, quod est expressa heresis, sicut scrofa volat. Hortatus est igitur fratres suos, ut in Praga non maneant, nec Pragensibus sint coadiutores. Qua de re divisi sunt Thaborite pro tunc in Praga existentes, ita quod quidam cum Ziska capitaneo in Praga permanserunt, alii cum presbiteris corpus Christi gestantibus recesserunt, quos prefatus Ziska insequens presbiteros plurimis affecit plagis et eodem die cum Pragensibus equitat Veronam circumvallare, quam prima die Aprilis, que fuit feria III ante Ambrosii, cum inpetu obtinent et Koblich militem cum aliis suis complicibus de turri proiciunt, quos statim tritulatores seve concuciunt; plebanosque cum XXXVII aliis presbiteris et monachis ac tribus magistris collegiatis collegii Karoli et quodam milite et quibusdam Pragensibus civibus, qui de Praga fugerant, Ziska cum sua comitiva comburit non obstante quorumdam clamore et presertim militis dicti Dupowecz, quod vellent penitere et veritati usque mortem adherere. Infra illud tempus Mielnicenses sub salvo conductu se ad IV articulos tenendos proscribunt; Smirziczsky eisdem capitaneus preficitur.

Item eodem tempore Conradus archiepiscopus sub salvo conductu Pragensium Pragam veniens se cum eisdem pro defensa IV articulorum proscripsit, quibus peractis Te deum laudamus per ecclesias cantatur pulsatis campanis, de quo Thaborite sunt male contenti et precipue ipsorum sacerdotes dicentes: iam Pragenses iterum bestiam antichristianam medentur.

Item eodem anno, ut supra, sabbato ante Tiburcii, que fuit dies XII Aprilis, Pragenses movent suum exercitum versus Brodam et primo ad castellum Thussen dictum domini Michalczonis prope Antiquam Boleslaviam applicarunt, quod infra triduum se subdidit, sic tamen, quod in eo existentes salvis corporibus recedere pacifice dimittantur. Munitaque eadem municione progrediuntur Brodam, quam feria IV post Tiburcii circumvallant et die sequenti facientes sine omni ordinacione inpetum, licet fossatis et defendentibus esset bene munita, infra tamen spacium aliquot horarum fossatis acquisitis muros ascendunt et civitatem introeunt, multis tamen de parte Pragensium vulneratis et percussis, paucis vero interfectis. Theutonici vero regis Ungarie ibidem stipendiarii ad ecclesiam fugientes turrim eius obtinent et se pro posse defendunt, sed minime resistere valebant. Pragenses enim cum suis ecclesiam incendentes circa CC combusserunt et plures tritulis et ferro in plateis civitatis interemerunt, inter quos fuerunt XVIII presbiteri cum plebano, qui ignis voragine et ferro ceciderunt cum Nicolao dicto Navara vel Czber, scriptore cathedrali egregio regis Wenceslai, in vase combusto.

Item eodem tempore, dominico scilicet die post Tiburcii, que fuit XX Aprilis, quidam laycus picardicus infra prandium ecclesiam sancti Galli intrando et recepto cum monstrancia corporis Christi sacramento in terram proiecit, sacramentumque corporis Christi contrivit et sanguinem preciosissimum effudit de calice. Qui statim est captus et tortus, demum foris civitatem in vase celeriter combustus.

Item eodem tempore audientes Gurinenses tam subitam Brode civitatis acquisicionem et multorum ibidem civium et clientum interfeccionem, nimium perterriti suam mittunt ad Brodam ambasiam cum plena potencia incolarum, seque deo et Pragensibus subdunt et petunt, ne eis noceant, quia cum eis et lege dei rebus et corpore assistere usque mortem intendunt. Factaque pretacta Gurinensium cum Pragensibus concordia Pragenses dominico in Gurim venientes eius suscipiunt possessionem et statim abinde versus Coloniam XXII die Aprilis properant et cives civitatis regis non sencientes auxilium Pragenses in civitatem suscipiunt et eis se subiciunt promittentes cum lege dei et veritate evangelica cum Pragensibus permanere. Quidam tamen ex Pragensibus monasterium Mendicancium confringunt et sex presbiteros cum plebano ibidem ignis incendio comburunt. Audientes itaque pretacta Czaslawienses et Nymburgenses, qualiter Pragenses Coloniam obsedissent, suos ibidem dirigunt concives et se Pragensibus confederant promittentes regi Hungarie non obedire et legem dei, pro qua bellum agitur, cordialiter confiteri ac presbiteros eandem predicantes tenere et defensare. Montani vero eodem die cum suo magistro moncium ac multitudine armatorum versus Coloniam ad invadendum Pragenses suum expediunt exercitum, videntesque Pragensis exercitus multitudinem ac civitatum circaiacencium subieccionem nec non murorum in parte rupturam Montes revertuntur et suos ad Pragenses dirigunt concives, ut petant, quatenus hoc clenodium regni non destruant, sed cum hiisdem inhabitantibus graciose agant et dent libertatem, si qui nollent cum lege dei et Pragensibus stare, quod libere salvis rebus et corpore recedere possint. Et facta est ibidem V feria post Georgii sub certis condicionibus cum Montanis concordia, ut usque festum Assumpcionis habeant libertatem manendi et ad legem dei, pro qua Pragenses pugnant, accedendi; et, si qui accedere nollent, recedere poterunt rebus salvis et corporibus, sic tamen, quod Pragensi exercitui viri cum mulieribus, virginibus ac parvulis processionaliter cum venerabili sacramento corporis Christi occurrant et veniam petant, quia multos legem dei fatentes decollarunt et ad ssachtas sine causa criminali proiecerunt. Hiis itaque peractis in die Marci evangeliste, que fuit VI feria, occurrunt Montani Pragensibus prope Sedlecz monasterium cum clero et multitudine populi utriusque sexus venerabili sacramento corporis Christi precedente et, cum Pragensibus appropinquarent, flectunt genua et unus pro omnibus veniam eis a deo et Pragensibus poscit. Et dominus Johannes presbiter facta exhortacione seriatim mala, que commiserant, eis replicando commemorat et, ut amplius non committant, exorat et pacem et graciam factam eis a deo et Pragensibus pronunciat, prout erat condictum. Factoque magno fletu utriusque partis mox in celum voces elevant Te Deum laudamus alternatim, videlicet Montani unum et Pragenses alterum versum, concinantes, et sic cum tripudio cum Pragensibus quibusdam revertuntur, qui possessionem recipiant et ordinem moncium disponant. Exercitus vero Pragensium acquisito castro Zleby, de quo Zmrzliko, et Lichtemburg, de quo postea Krussina se intromisit, iter petit ad Chrudim civitatem obtinendam, Montani autem totis viribus instant pro domino Petro de Swoyssin, Zmrzlik dicto, in Orlik residente, quondam regis Wenceslai dive memorie moncium magistro, ut eundem Pragenses ad illud officium velut virum pium et valentem instituant, eo quod montani sibi affecti diligencius laborando montana a montibus non recedant. Annuerunt itaque peticionibus Montanorum et pro predicto domino Petro nuncios miserunt, qui precibus victus ascenso equo cum suis equitat usque Chrudim et officio assumpto Montes revertitur et sic pie et favorabiliter eosdem gubernat. Hiis tamen non obstantibus montani plurimi cum fossoribus nullatenus legi dei et communioni utriusque speciei consentire volentes oneratis curribus recedunt. Qui fere omnibus in viis depredati rebus et quidam cum abscissis nasis viceversa fuere reversi. Quia vero pestis ignivaria vigebat in Montibus, prefatus dominus Petrus, fautor cleri et legis dei zelator, Pragam veniens eodem anno, ut supra, sequenti die post Assumpcionem Marie per apostema factum in collo diem clausit extremum et in ecclesia sancti Michaelis Antique civitatis sepultus, cuius anima cum fidelibus in sinu Abrahe feliciter requiescat!

Item eodem anno, ut supra, possessione in Montibus habita vadunt Pragenses versum Chrudim Ziskam cum Thaboritis in campis expectantes, qui combustis Picardis sequenti die post diem Marci veniens plures ecclesias in suo itinere combussit. Tercio vero die post Marci, scilicet dominico ante Vitalis, tractaverunt cum domino Johanne Miesteczky, capitaneo in Chrudim, ut sine sanguinis effusione daret in manus Pragensium civitatem, et, cum sine fine secederent, in crastino, scilicet in die Vitalis, exercitus Pragensis cum Thaboritis circulariter civitatem circumvallant usque fossata properantes, quod advertens prefatus dominus Johannes, quod subsistere non valeret, concordiam iniit et se deo coram venerabili sacramento corporis Christi humiliavit suppliciter deprecans, ut parcatur sibi, quod fuit contrarius veritati. Et in eodem confinio monasteria Pardidub, Chotiessicz et Sezemicze et alias plures ecclesias Thaboritarum genus excussit aut in parte corrupit. Item obtenta Chrudim obtinent et Mutam et Policzkam, Trutnow, Dwuor civitates cum pluribus castellis, similiter Lithomyssl episcopo dante fugam obsident sine hominum strage. Et hiis omnibus obtentis movent exercitum versus Jaromirz civitatem ab hostibus bene tutam et armorum gentibus optime provisam. Ad quam siquidem civitatem venientes circumvallantes feria III in diebus Penthecostes in eam impetum fecerunt et statim ipso die fossata usque muros obtinuerunt, non tamen sine suorum notabili dampno; considerantesque incole civitatis, quod subsistere non valerent, cordialiter supplicant, quod salvis solum corporibus vivi recedere quieti permittantur. Et facta promissione feria V intrare permittuntur, omnesque cives cum mulieribus usque camisias exuunt et eductis de civitate plures submerserunt et alios in campis vulgus latronum combussit. Sacerdotes siquidem sequenti die XXI, qui noluerunt IV articulis consentire, combusserunt, tribus in vita salvis, qui ad predictos articulos consensum prebuerunt. Capitaneus autem civitatis dominus Czrwenohorsky ibidem captus et Pragam adductus in pretorio captivitate est inclusus. Circa huius civitatis acquisicionem fuere plures regni Boemie barones, videlicet Crussina, Boczkones Hynko et Johannes, Miesteczsky et dominus Czenko de Wesele, qui cum pluribus venit centenis equorum et pedestrium. Et ibidem in campis circa Jaromirz flexis genubus, ceteris ex utraque parte flectentibus in prospectu venerabilis altaris sacramenti, facientesque brevem humilitatis oracionem surgunt. Dominus itaque presbiter Johannes, director exercitus, inquit ad dominum Czenkonem: "Domine Czenko, cognoscis hic, quod contra deum et communitatem Pragensem istam peccasti recedens a castro Pragensi et in manus regis resignans?" Qui ait: "cognosco." Et dominus Joannes ait: "Petis, ut dominus deus et communitas ista tibi parcant?" Qui inquit: "peto". Et statim dominus Johannes finalem conclusit concordiam inter dominum Czenkonem et barones sibi iunctos Pragensemque communitatem, sic tamen, quod Pragam veniat, ibique finaliter sibi finem inponant. Et factum est, quod dominus Czenko in festo Corporis Christi Pragam venit et ibi totaliter se communitati reconciliavit, vexillumque suum, quod fuerat mediastino inpositum, est depositum.

Item Pragenses de Jaromirz Pragam revertuntur, Ziska vero, Thaboritarum capitaneus, cum suo genere versus Lithomierzicz tendit et acquisita in alto monte quadam de lignis municione, cui nomen Calix inponit, Lithomierzicz circumvallat. Qua de re Lithomierzicenses Pragam sub salvo conductu veniunt, seque Pragensibus subdunt et petunt, ut Ziskam cum suis ab urbe eorum recedere disponant. Ad quem Pragenses suos mox mittunt concives, ut ab inpedicione civitatis desistat, quia se subdidit Pragensibus. Ipse vero minime advertens inpetum fecit non sine suorum dampno et tandem victus recessit. Deinde Rudnicz pertransivit et non obstante, quod turba eius ab archiepiscopo fuisset in necessitatibus provisa, monasterium in parte rupit et domum prepositi combussit imaginibus non parcendo, calices cum ornatis inde aufferendo. Pragenses vero XXIX die Magii se de civitate Lithomierzicz intromiserunt et dominum Hynkonem de Kolsteyn in eadem capitaneum prefecerunt.

Item eodem tempore infra octavas Penthecostes Domazlicenses expugnata quadam municione XVI clientes in ea captos combusserunt soli Bohuslao de Ryzmberg parcentes, eo quod ante ea erat Pragensis communitatis captivus.

Item sabbato ante Urbani eodem anno, ut supra, que erat XXIV dies Magii, facta est concordia Pragensis civitatis cum nobilibus et clientibus castrum Pragense obsidentibus sub tali forma, quod a die dominico, scilicet die Urbani, usque ad duas septimanas serventur ex utraque parte treuge pacis et pars partem non inpediat, sic tamen, quod nullus Pragensium castrum sine castrensium admissione audeat intrare, nec ipsi regem aut eius potenciam intromittere debebunt, nisi habeat ultra tria millia secum; tunc, si Pragenses non poterint eius ingressum in castrum impedire, salvum erit eis in castro manentibus ipsum regem cum suis intromittere nulla in hoc violata concordia; sin autem rex cum tali potencia, ut premissum est, non venerit, tunc elapsis duabus septimanis de castro cedere debebunt salvis eorum rebus et corpore. Et si qui voluerint cum Pragensibus permanere IV articulos inplentes, facere poterint et securi permanere. Et fuit adiectum, quod municiones, quas Pragenses eis obsiderant, de eis viceversa cedant. Et factum est, quod elapsis duabus septimanis, nulla visa regis potencia, VII die Junii Pragenses se de castro intromiserunt et positis de Antiqua civitate centum et de Nova centum custodibus ipsum muniverunt. Et die sequenti pulsatis in castro et in Praga omnibus campanis Te Deum laudamus personabant. Tercia autem feria post ymagines magistrales et tabule altarium plurimum subtiles et preciose ad Johannis presbiteri induccionem cum blasphemia sunt combuste et inter cetera, ut eorum plus patens foret vesania, ymaginem Christi asello insidentem in cimboriis exponunt ecclesie et versa ad Misnam facie blasphemando dicunt: "Tu, si es Christus, benedicas Misnam." Et statim trudentes de cimboriis ipsam in pecias confringunt. Et hec blasphemia et eorum vesania magne ruine Pragensium a Misnensibus fuit concausa circa Pontem civitatem, ut de post patebit. Et nisi plurimi barones cum aliis probis viris institissent, castrum latrona communitas rumpere intendebat cum ecclesia patronorum. In quo quidem castro due magne sunt recepte bombarde cum pluribus minoribus ac ceteris apparatis. Monialibus vero sancti Georgii cum abbatissa date sunt ad aliquod tempus inducie, ut deliberent, que volunt ad quatuor Pragensium articulos accedere et eis commanere et, que nollent, salve possunt recedere. Et ita factum est; abbatissa namque cum plurimis ad predictos articulos accessit. Illo tamen non obstante sabbato ante Johannis Baptiste de sancti Georgii monasterio sunt deducte et ad sanctam Annam Antique civitatis cum ceteris collocate. Abbatissa vero instabilis cum aliis aliquot manere nolens ad amicos a Praga discessit.

Item in die Urbani dominus Petrus de Chlum, purggravius regine in castro Lichtemburg, secundum condiciones prius habitas de castro domino Crussine condescendit et idem purggravius per Giczin ad castrum Bradlec equitando a domino Czenkone fuit captus et ad idem castrum ductus. Cum eo itaque hoc castrum dominus Czenko cepit expugnare, quod et obtinuit. De Zleb vero castro Pragensibus eo tempore condescenderunt, quod domino Zmrzlikoni, magistro moncium, resignarunt.

Item eodem anno, ubi supra, ad primam diem Junii facta est universalis omnium baronum et militarium ac communitatum tam Bohemie quam Moravie in Czaslawia congregacio, ut tam amici quam inimici veniant et de pace, iusticia ac bono regni pertractent, et presertim eorum, que legis dei sunt promotiva. Factumque est, altera namque die post Marcelli barones regni Bohemie cum multis militaribus ac Pragensibus ceterarumque civitatum communitatibus in ecclesia parochiali Czaslawiensi convenerunt. Et omnes pariter ad exhortacionem presbiterorum flexis humiliter genubus donum spiritus sancti orantes postularunt. Sed quia nondum barones Moravie venerant aliquibus deordinacionibus propositis, usque ad predictorum dominorum adventum tractatum finiendum suspendunt. In hac itaque congregacione notabiliores domini fuere infrascripti: Conradus, archiepiscopus Pragensis, Ulricus de Rosis, Czenko de Wesele, Ulricus Wawak de Nova domo, Henricus de Walssteyn, Chudoba, Sskopko de Duba, Henricus Berka de Duba, Hynek Krussina, Flasska, plures eciam alii cum eorum filiis, quorum nomina ignorantur. Post alterum itaque diem et barones Moravie venere, capitaneus scilicet eorum Perssteynsky, Petrus de Straznic, Johannes de Lompnicz cum pluribus aliis, quorum eciam nomina ignorantur. Hii omnes cum baronibus Boemie ac communitate regni eiusdem sepius congregati tractarunt, que essent pacis, que iusticie et que legis dei libertatis. Itaque die septima Junii unanimem omnes ad IV articulos sepius superius repetitos prebuere consensum eosdem in bonis eorum libertare et defendere promittentes. De quinto vero articulo, qui pro tunc proponebatur, videlicet ut regem Sigismundum Hungarie pro rege non habeant Bohemie nec sibi subiciantur, aliqualis fuit dissensio. Primo itaque barones Moravie cum militaribus ad hunc articulum consentire noluerunt, sed pecierunt inducias, ut velut probi provideant suo honori a rege Sigismundo licenciam captando, quod eis concessum est. Barones vero regni Bohemie ad hunc articulum addiderunt, quod regem Sigismundum pro rege habere nolunt, nisi deus voluerit, et in hoc communitas Boemorum ibi congregata resedit, quod regem Sigismundum pro rege habere nolunt, nisi deus voluerit ipsum pro rege haberi, tunc enim se dei voluntati opponere non intendunt. Similiter barones regni Bohemie expresserunt, quod ea, que in hac aguntur congregacione, legacioni pro rege Polonis ac Vitoldo facte in preiudicium esse non debent. Et sic hiis omnibus completis XX eliguntur, de baronibus videlicet, militaribus et civitatibus, qui sede vacante regni regia negocia prout rex potestatem habeant pertractare. Et mox Te Deum laudamus concinantes ad hospicia revertuntur. Et que mutuo concluserant, literis firmaverunt. Litera baronum in vulgari in hec sonat verba, que sequitur:

My Oldřich Rozmberský etc. vyznáváme tiemto listem etc., že znamenavše mnohé, rozličné a veliké nesnáze, búře, záhuby, pálenie, násilé i jiné rozbrojené neřády v království našem Českém vzniklé pro nesvornost vuole, rozumu a žádosti ku pravdám světle písmem svatým ohlášeným, žádajíce vší naší pilností a jakožto dlužni jsme, ty neřády v řád a ty búře v klid a v svornost uvésti a tady obecné dobré téhož královstvie napraviti a upevniti, učinivše a svolavše sněm obecný České země všichni vespolek za jeden člověk na tom sněmu sě ustanovivše, v takúto smlúvu a v jednotu vnikli jsme a vstúpili a mocí tohoto listu vnikujem a vstupujem: Najprvé abychme těchto pravd božských v dole psaných svornú myslí a vší snažností hájili a bránili proti każdému člověku, jenž by nám na nich anebo na které z nich kterýmkolivěk obyčejem překážeti a škoditi mienil, ot nich nás mocí tisknúti chtěl, a je sami osobně s svými poddanými držeti a skutečně vésti, leč bychom lépe písmem svatým zpraveni byli, kterémuž by písmu mistři pražští a kněžie odolati písmem svatým nikoli nemohli, kterýchžto pravd rozom těmito slovy takto položen jest a oznámen:

Najprvé aby slovo božie po království Českém a markrabství Moravském svobodně bez přiekážky všudy ot kněží křesťanských bylo zvěstováno a kázáno.

Druhé aby velebná svátost těla a krve pána našeho Jezu Krista pod dvěma zpósoboma chleba a vína všem věrným křesťanóm, starým i mladým, svobodně byla rozdávána podlé jeho ustavenie a přikázanie.

Třetie že mnozí kněžie a mnišie světským řádem panují nad velikým zbožím tělesným proti Kristovu přikázaní, na přiekazu svému kněžskému úřadu a k veliké škodě stavu světského, aby takovým kněžím to neřádné panovánie otjato a staveno bylo, a aby podlé čtenie nám příkladně živi byli a navedeni byli k stavu Kristovu a apoštolskému.

Čtvrté aby všichni hřiechové zjevní, smrtedlní a jiní neřádové zákonu božiemu odporní řádem a rozumně ot těch, kteřížto úřad k tomu mají, v každém stavu byli stavováni a kaženi a zlá i křivá pověst o těchto zemiech, České i Moravské, aby očištěna byla, tak aby se obecné dobré království i markrabství i jazyku jich dálo.

Páté abychom krále Sigmunda uherského, jímž sme a jeho pomocníky najviece zavedeni i všecko královstvie České jeho bezravím a ukrutenstvím k škodlivosti došli veliké, za krále ani za pána dědičného koruny České, jíž sě jest svú nehodností sám znehodnil, nikoli nepřijímali ani jměli, dokud nás a jeho živosti najdéle stávati bude, leč by pán buoh ráčil a vuole i hlas najprvé k tomu byly slavného města Pražského, pánóv českých, obce Táborské, rytieřuov, panoší, měst i jiných obcí českých, kteříž a které jsú již přistúpili a ještě přistúpie ku pravdám artikuluov svrchupsaných; neb jest ten král zjevný tupitel těch pravd svatých častopsaných písmem svatým jasně dolíčených a vrah cti i osob jazyku českého. Pak-li by kteři páni, zemané, města nebo obce kterékoli ot jiných sě pánóv nebo zemanóv odtrhnúce ku pravdám božím příchylných tomu králi nákladni a příchylni byli buďto radú nebo skutkem bez svolenie obce Pražské, pánóv, zemanóv i jiných obcí svrchupsaných, a to na ně dovedeno bylo dobrým svědomím, a jsúce napomenuti listy nebo posly jistými, toho ihned skutečně neotpadli, tehdy nebo aby ten anebo ti v pokutu dolepsanú upadli.

Šesté jsme se společně i jednostajně svolili a vyvolili z sebe mužuov múdrých, stálých, věrných dvadceti Jana z Kněževsi, Lidéře z Radkovic, Pavlíka, Jana Charváta, měštěnína velikého města Starého a Nového měst Pražských, Oldřicha z Rozmberka, Čeňka z Wartmberka odjinud z Veselé, Oldřicha z Hradce, Hynka Krušinu z Lichtemburka a Jindřicha Berku z Dubé, pány; Jana Žižku, Zbyňka z Buchova, Jana z Smilkova, Mikuláše z Barchova, Mylotu z Bohdánče, Onše z Měkovic, Jindřicha z Bohařině, zemany; France z Rožmitála, Váchu z Žatce, Matěje Pražáka z Hradce na Labi, Matěje z Hostic z Kúříma k zprávě, k zřiezení a k všelikaké zpósobě koruny královstvie Českého, kterýmžto úředníkóm, zprávcóm a vládařóm všem vespolek dali sme a mocí tohoto listu dáváme plnú moc i právo k zřiezení, ku poklidu a všelikému České země upokojení, i ukrocení všech puotek i nesvorností i neřáduov všelikakých k stavování mezi obcemi i osobami v království Českém vzniklých anebo vznikajících, slibujíce naší dobrú věrú beze všie zlé lsti, což by koli ti napředpsaní vládaři a zprávce společně a jednostajně, anebo k čemužby s obú stranú větší diel z nich obapolně svolili, přistúpili, zjednali a vyřkli anebo komu z nás co přikáží, to my všechno věrně bez meškánie přijieti, učiniti, splniti a poslušni býti máme, a zvláště v tom, když bychme všichni aneb někteří z nás ot těch úředníkuov aneb zprávcí napomenuti byli ku pomoci a obraně země anebo jiné krajiny, tehdy jim slibujem osobně se vší svú mocí vzhuoru býti a tu, kdež nám se káží postaviti, jich rozkázanie naplniti. A tiem každý z nás povinen jest, leč by která, hodná příčina překážela, kteráž by ot těch vladařuov přijata byla; ale vždy moc naše, kteráž moc má ot nás jmiena býti, aby vyslána a vypravena byla. Také jest znamenitě svoleno, že, ač by kto nechtěl k této úmluvě a artikulóm spasitedlným svrchu psaným přistúpiti, ten k tomu má připraven býti podlé nálezu svrchupsaných vládařuov. Anebo že by některý z nich se obci nelíbil, tehdy táž obec, kteréž jest ten vládař, bude moci na jeho miesto jiného hodného voliti a postaviti. Také ti úředníci svrchupsaní mají v všech nesnadných věcech, kterých by sami rozděliti a uhoditi nemohli podlé zákona božieho aneb neuměli, dva duchovní, totiž mistra Jana Příbrama, mezi sě povolati a jich dobrú a řádnú zprávu slyšeti a každému řád a spravedlnost učiniti. Dále jest to přičiněno, aby vládaří a zprávce moc svrchupsanú ot nás jim společně danú, toliko do svatého Vácslava nynie najblíž příchodného jměli, a nic dále, leč bychom v tom času s pánem bohem krále došli. Tehdy každý stav svrchu psaný při svých řádiech a svobodách má ostati, tak aby čtyřie artikulové svrchupsaní spasitedlní v tom byli od každého stavu zachováni a leč by na tom znova všech nás zvláštnie a jednostajné svolenie bylo ot obcí svrchupsaných. Slibujíce všechny kusy v úmluvě svrchupsané položené i každý z nich vésti i držeti a skutečně zachovati vplně a docela pod ztracením cti a viery našie, kteréž se tiemto listem beze všeho nás vyznánie odsuzujem, aby zbožie i statkové naši na obecné dobré připadli, jako by v zemských deskách byli zapsáni a pod věčným vypověděním z královstvie Českého, jestli že bychom na čem, jehož bože nedaj, který kus přestúpili svrchupsaný a toho opraviti vedlé nálezuov svrchupsaných nechtěli a to na nás očitě hodným a řádným nálezem anebo svědomím bylo dokázáno a světle dolíčeno. Tomu všemu etc.

Item ad eandem iam dictam baronum et civitatum congregacionem venerunt Alsso Holiczsky et Puota de Czastalowicz, barones regni Bohemie, regis Sigismundi ambasiatores, qui cum difficultate audienciam impetraverunt et premissa arenga literam, cuius copia sequitur in hec verba, protulerunt:

My Sigmund z božie milostí římský král, po vše časy rozmnožitel říše a uherský, český, dalmatský, charvatský etc. král, vzkazujem všem pánóm, rytieřóm, panošiem, městóm i všie obci královstvie našeho Českého náš úmysl a dávajíce vám věděti, že sme srozuměli, že by měl sněm panský a obecný nynie v Čechách býti, a protož sme urozené Alše z Štermberka alias z Holic a Puotu z Častolovic, raddu naši a věrné milé, k vám vyjednali, aby naše poselství tu k vám dáli, žádajíce na vás, jakož jsme to dřieve často ot vás žádali, abyšte k tomu radili a pomohli, aby ta země při řádu spravedlivém a u pokoji mohla zuostati a z nepoctivého nařčenie vyjíti a zvláště proti těm, kteřížby nás chtěli od našeho dědictvie tisknúti, nebo ste nám toho povinni, jakožto pánu svému, neb to buoh vie, že nám té zahuby žel, která se děje v této zemi. A protož jsme vždy prodlili a ještě prodléváme, nechtiece rádi viděti, aby ta koruna dokonce od cizozemcuov zahubena byla. Pak o ty čtyři kusy, jako ste s námi častokrát mluvili a vzkazovali, žádajíce ot nás, abychom vám toho pomocni byli, abyšte o to mohli řádné slyšenie mieti, jenž sme k tomu vám vždycky svolovali, ne[b] i sami sme vám toho často podávali a ještë vám toho podáváme a, což spravedlivé jest podlé pána boha, při tom každý má ostaven býti, a v té mieře, aby obě straně u pokoji byle jedna na druhú nikoli nesahajíc, ani jie tisknúc, neb skrze to příslovie zlé té země muože poctivě očištěno býti. A zdálo-li by sě komu, že by námi kteří neřádové v té zemi byli, jehož nám sě nezdá, chcem to rádi opraviti, i dáti sě navésti, aby námi vždy ižádný neřád nebyl. A přes to všichni viete, že sme vždycky ještě za dobré paměti bratra našeho milého, krále Václava, o té země dobré stáli, aby při řádu ostala a každý podlé svého řádu aby při spravedlivém ostal, a na to jsme nemálo naložili a o to velikú práci měli. Pakli by kto toho, což podáváme, i což ste sami žádali, vždy přijieti nechtěli, než vždy tu zemi k dalšie záhubě a hanbě vésti chtěli nebo nás od našeho království Českého tisknúti chtěli, tehdy bychom toho již dále držeti ani dlíti nemohli, než musili bychme všechny přátely naše i všecky země okolní na pomoc vzieti a v to tak sáhnúti, abychme vždy ty neřády, kteříž sě té zemi dějí, stavili a nás ot našeho spravedlivého královstvie tisknúti nedali, a to pohřiechu bez záhuby té země konečnie i bez vašie i vašich budúcích hanby nenabyté nebude moci býti, jakož vás toho všeho i jiných věcí našeho úmysla svrchupsaný Aleš a Puota plnějie mají zpraviti. Protož ot vás žádáme, což takoví k vám naším jménem dieti budú, abyšte jim neb jich jednomu, ač by tu druhý nemohl býti, toho úplně svěřili, jako nám samým. Dán v Trenčíně léta ot narozenie syna božieho. MCCCCXXI ten úterý po božím těle post Urbani, královstvie našeho XXXV. Ad mandatum domini regis: Michael canonicus Pragensis.

Item in eadem Czaslawie congregacione fuit conclusum, quod regi Sigismundo dirigantur articuli, quare in regem Bohemie non suscipitur propter causas competentes et cur prefatum regnum eum pro rege habere non intendit. Quorum articulorum copia sequitur in hec verba:

Najjasnější knieže etc. a králi. Jakož Vaše Milost v svém listě jest položila, byli-li by kteří neřádové Vaší Milosti, že byšte je chtěli opraviti v království a v koruně České, titoť jsú neřádové dolepsaní a křivda:

První neřád, že Vaše Milost Mistra Jana Husi pod svým glejtem dopustila upáliti na hanbu a potupu všemu českému jazyku.

Druhé všichni rozdělenci a potupní kacieři ot cierkve svaté měli plnú svobodu v constanském sboru, a Vaše Milost, množe vždy hanbu českú, dopustila druhého mistra Jeronyma upáliti proti papežskému a Vašemu glejtu všemu křesťanství a jménu.

Třetie že Vaše Milost dopustila otsúzenie na Českú zemi, že jsú Čechové ot toho sboru constanského za kacieře otsúzeni a na to kříž nebo kruciatu papežskú vydali, aby Čechy i jiné křesťanstvo všechno jakožto kacieřstvo potupili, vypleli a shladili.

Čtvrté Vaše Milost ten kříž v městě Vratislavi kázala provolati a ohlásiti všemu jazyku českému k veliké hanbě a k škodě království Českému.

Páté Vaše Milost všech zemí okolních a kniežat tiem křížem a kacieřováním křížovým proti jazyku českému zbudila a zbúřila a potom sama je uvedla do královstvie Českého.

Šesté ta kniežata a cizozemci Tvú milostí a vedením zemi Českú pálili, hubili a lúpili, věrné Čechy, duchovnie i světské, muže i ženy i dietky pálili, pannám i paním násilé činili.

Sedmé měštěnína pražského Krásu řečeného u Vratislavi pro přijímanie těla a krve božie kázala koňmi vláčiti, potom upáliti k hanbě a ku potupě jazyku českému.

Osmé mnohé měštěníny vratislavské Vaše Milost kázala stínati pro viny slavné paměti králem Václavem otpuštěné a druhé vyhnala a šacovala k veliké škodě a hanbě české.

Deváté Tvá milost zemi Bramburskú ot země České ottrhla, kterúž ciesař Karel slavné paměti s velikú prací a s pokladem země České zjednal a dobyl, a k tomu Marky Staré zastavil k veliké škodě a k umdlení královstvie Českého, bez povolenie panského a obecního.

Desáté korunu Českého královstvie k veliké hanbě a potupě královstvie Českého beze všeho povolenie obecného, panského, města Pražského, rytieřského, panošského i jiné všie obce české vyvezl z královstvie proti všemu řádu a mimo svuoj slib.

Jedenádcté svátost říšskú, kteréžto slavné paměti ciesař Karel s velikú snažností a s náklady velikými a s krve prolitím předkuov našich ke cti království dobyl, neřádně ku potupnosti země vyvezl beze všeho obecného povolenie.

Dvanádcté klenoty rozličné, kterýchž naši předci dobyli, zjednali ke cti bohu a k chvále našim dědicóm svatým a ku pokladu království Českému, ty klenoty v pražském kostele i na hradě Karlštejně a, což i z jiných klášteruov i kosteluov tu bylo svezeno, a též v Moravě, ty všeckny klenoty pobral, utratil a z země vyvezl, k nesmierné škodě a k umdlení a potupě království Českému.

Třinádcté desky zemské bez obecného povolenie schoval si a penieze u desk v Čechách i v Moravě chudých sirotkuov i vdov i jiných dobrých lidí proti řádu a právu zemskému prodal i pobral.

Čtrnádcté ze svobod a práv našich, v kteréž země Česká i Moravská jest usazena, a od předkuov jeho králuov a kniežat českých jest zachován, všecky stavy utiskl a vyvedl.

Protož to všeckno svrchupsané pohaněnie a kacieřovánie a potupenie nekřesťanské i ti svrchupsaní neřádové Vaší Milostí jsú šli a jdú Vaší mocí až do dnešnieho dne, a žádné země okolnie nesměly by sě o to pokusiti, co sě jest dálo aneb co sě ještě děje království Českému a markrabství Moravskému. A protož žádáme, aby je Tvá Milost ráčila opraviti.

Najprvé aby ta haněnie a potupenie svrchupsaná stavil a královstvie České a markrabstvie Moravské z nich vyvedl.

Item aby země ty svrchupsané, kteréž bez povolenie panského, města Pražského, rytieřského a panošského i všie obce české ot koruny České otjal, aby ráčil to zasě navrátiti koruně České.

Item aby korunu a svátost říšskú, klenoty svrchupsané a dcsky zemské zase vrátil a listy, kteréž na královstvie v Karlštejně a jinde pobral, kteréžto jsú buďto na svobodu i jiné řády ke cti a k koruně České.

Item aby ráčil země okolnie, kterýchž jsi na nás popudil a zbúřil bez viny, a zvláště ty, kteréž pod korunu Českú slušejí, staviti a upokojiti, aby viece královstvie a markrabstvie svrchupsaná nebyla hubena a krev věrných křesťanuov nebyla prolévána.

Také rač věděti úmysl náš a ustanovenie nás všech, na kterémž sme sě konečně svolili, sjednali a ostavili o ty čtyři kusy. Najprvé u přijímanie těla božieho a krve božie pod obojí zpuosobú lidu obecnému. Druhé o kázanie svobodné slova božieho řádem ot řádných kněží. Třetie o neřádném, přielišném nadání stavu duchovnieho. Čtvrté o tupení zjevných smrtedlných hřiechuov, že ty kusy držeti mieníme a chcme do zprávy lepšie písmem svatým, ač muož býti. Také chcme ostati při našich řádiech, práviech a svobodách, jakož jest královstvie České a markrabstvie Moravské ot starodávna ot králuov a kniežat vysazeno a ot našich předkuov držáno.

Item in eodem concilio auctoritate domini Conradi, archiepiscopi Pragensis, intimata et publicata est clero sue dyocesis universalis sinodus in civitate Pragensi in sancti Procopii festo, ad quam quidem sinodum venire poterit clerus tam inimicus quam amicus, tam de Moravia quam de Boemia, tractaturi, que essent in clero pacis, unitatis ac legis dei promotiva. Ad quam siquidem sinodum veniendi Pragenses omnibus venientibus salvum promittunt dare conductum.

Item infra idem tempus concilii duces Slezie cum XX fere millibus regnum Boemie circa Policz, Nachod et Trutnow intraverunt et plures utriusque sexus homines inhumane interfecerunt et fere XL pueros dextro pede et sinistra manu aut sinistro pede et dextra manu truncarunt et quibusdam eciam et nasos ad hec absciserunt. Qua de re in congregacione illa fuit per barones conclusum, ut omnes domini cum militaribus et suis rusticis de eodem confinio ac cum communitate Grecensi ad festum Viti se preparent et in Nachod conveniant. Quod Slezite audientes de terra recesserunt. Nichilominus tamen, ut pretactum est, multorum millium, baronum videlicet, militarium et rusticorum, congregacio fuit in prefixo loco. Ex hacque tremor et timor Slezitas apprehendit, qui literas dirigunt, quod cum Boemis placidam volunt inire concordiam. Et ea de causa dominus Czenko cum Krussina gentes suas ulterius versus Sleziam properare non permiserunt, quapropter Ambrosius presbiter, Grecensium ductor et plebanus, rumorem in populo fecit et, nisi cito predicti recessissent barones, in frusta a rusticis fuissent incisi ac tritulis rusticorum tritulati. Qui tamen postmodum pacificati ad propria sunt reversi. Ambrosius autem presbiter in vigilia Johannis Pragam venit et contra dominum Czenkonem dure proposuit, qualiter in eo non esset fides et quomodo Sleziam totam habuissent, si pretactus dominus Czenko gentibus suis recedere non mandasset; et sic de aliis pluribus indignis accusacionibus. Sed deo volente et disponente dominus Hynko Krussina eo tempore Pragam supervenerat et innocenciam domini Czenkonis et baronum sufficienter declaravit. Itaque scisma fuit in populo, alii illi et alii isti veritatem dixisse acclamabant.

Item responsiva regis Hungarie ad articulos sibi per communitatem regni Bohemie obiectos sequitur in hec verba:

Zigmund z božie milosti etc. Vám všem pánóm, rytieřóm, panošiem, Pražanóm a obcem královstvie našeho Českého dáváme věděti: jakož nám vinu dáváte v mnohých kusiech, a zvláště o upálenie Mistra Jana Husi a Jeronyma, také dotýkajíce kacieřství, haněnie i otsuzovánie země České, tiem my vinni nejsme, neb jest to námi nešlo, aniž ještě jde, cožby bylo k hanbě koruny našie České, neb svědomo jest, že sme my přede vším sborem constanským za bratra našeho dobré paměti věrně a statečně otmlúvali, a proto sme měli protivenstvie a haněnie tu v Constancí veliké. Aniž jest země kdy Česká otsuzována, než ti, kteříž by kacieřstva držali a vedli, i také dnes bohdá námi ižádná záhuba ani haněnie té zemi jest, než těmi věčná záhuba i hanba té koruny jde, kteříž jsú kláštery a kostely bořili dělané ke cti pánu bohu, tělo božie tu vynmúc a jiné svátosti ohavně tlačiece, panny, kněžie, mnichy a jiné duchovnie lidi, rytieře, panoše a jiné dobré křestany, ženy, muže ukrutně páléce a mordujíce, obrazy sekajíce a města rušie a opúštějí a vypalují, zemi tak napořád hubiec. A ti neřádi zjevní a nekřestanští kusové zbuzují a zbúřili sú kniežata okolnie i jiné dolejšie i sic všeckno křesťanstvie proti té zemi, ale ne my. Neb by byl skutek velmi nepodobný a porokovánie hodný, bychme my z našie vuole naše dědicstvie a královstvie v takú hanbu a záhubu připravili. Než té záhuby i hanby, kteráž sě ústavně děje bez našie příčiny, jest nám hohdá věrně žel. Pak jakož nám vinu dáváte o koruně a o svátosti, to sme vzeli a schovali ne ke škodě České zemi, ale proto, aby hanebně ty věci nebyly zbořeny, zkaženy a zrušeny a zatraceny k nenabytí koruny, jakož jest to dobře na jiné svátosti od vás některých i od vašich okázáno. Desky zemské ty sme s panským povolením vzeli, ani jsú je s svými pečetmi zapečetili, když jsú je měli pryč vzieti. A ty všecky věci a jiné, kteréž byšte věděli, v čem bychom byli vinni shledáni, a šli-li by ti neřádové námi, to ať páni a kniežata koruny té České ohledají, a my to chcem rádi opraviti podlé kniežecího a panského naučenie i otčiniti chcem, a vy též učiňte, což jest neřáduov a záhub vámi přišlo aneb jde, abyšte to tak učinili, jakož kniežata a páni té koruny najdú a rozkáží. A jakož nám píšete, že ste sě konečné ustanovili a sjednali, že chcete ty čtyři kusy držeti, kteréž píšete, do lepšie zprávy písmem svatým, na to tak otpoviedáme, že sme vám toho nikdy neotpierali, než vždy svolovali i podávali slyšenie, zprávu lepší písmem svatým na ty kusy i na jiné, kteříž jsú proti cierkvi svaté, a nikdy námi to nescházelo i vždy sme hotovi vám slyšenie dáti, zprávu a naučenie lepšie, jedné ať vámi to nescházie a země ta nehyne. Jakož nám píšete, že chcete při svých práviech a řádiech zuostati, jako vaši předci, vězte,

žeť jest náš úmysl nikdy nebyl aniž ještě jest, bychme vás chtěli z řáduov aneb práv a svobod vyvoditi, neb je kterak rušiti, než každého při jeho řádu ostaviti i svobodě. A my bychme radějše přičinili, nežli otčinili a jich ujeli. Než opatřte vy, kto vás z vašich práv a svobod vyvodí a práva ruší, my-li čili vy sami, a to shledáte v čích zápisiech, kteréž máte mezi sebú i v kútiech, kteréž činíte, sami svá práva rušiec i svobody. Také slyšíme, že ste obrazy zbili v kostele pražském a na tom ste ostali, aby ten hrad a kostel obořen byl, kterýž jest ke cti a k chvále pánu bohu ustaven a svatým dědicóm. Protož pro pána boha, nečiňte toho, ani dopúštějte, by to bylo bořeno, že ste již jednu stolici té koruny obořili na Vyšehradě i kostely k veliké hanbě té koruně, a oboříte-li druhú, tehdy vězte, že skrze to dokonce zbúříte na se všechno křesťanstvo i nás také pro tak nekřesťanské účinky a těch zlých nařčených skutkuov prvních dokonce na tu zemi potvrdíte i na sě a sě i tu korunu k větší hanbě i potupě připravíte. Neb viete, žeť jest hlava té koruny a že tu leží svatý Václav i jiní dědicové svatí i císař dobré a svaté paměti, otec náš, i s jinými králi a kniežaty té koruny. A pro buoh smilujte se sami, nad sebú i nad tú zemí a nedajte té země viece hubiti a našich měst a služebníkuov našich dále; a přistupte ještě k spravedlivosti, jako jsme vám dřieve psali, a stavte ty neřády, ať se viece nedějí proti pánu bohu a proti všemu řádu cierkve svaté a proti nám, a my vám rádi v tom chcme pomocni býti. Pakli byšte toho neučinili, tehdy potom, ačbychom rádi, nebudem moci tomu co učiniti, než na to přijde, že ta země dokonce musí zahynúti. Datum etc..

Item cum Ziska, Thaboritarum capitaneus, cum quibusdam suis presbiteris sectam Picardorum ubique exquireret et pertinaces, quos reperit, adstatim ignis incendio consumit, senciens itaque hoc Martinus presbiter dictus Loquis, fautor, ymmo et actor horrende picardice heresis, de qua plurimum est superius dictum, pro qua eciam a domino Ulrico dicto Wawak detentus fuerat et ad preces Thaboritarum dimissus, hic ergo Martinus manus Pragensium ac Thaboritarum intendens evadere iter versus Moraviam, unde ortus erat, arripit secum ducens Procopium presbiterum monoculum, secte eiusdem socium, in Chrudimque cum pervenissent, a capitaneo civitatis dicto Divisso sunt detenti, deinde trunco inpositi. Qui quidem capitaneus cum eis pacifice loquens inter cetera quesivit, qualiter de venerabili altaris sacramento, corporis scilicet et sanguinis domini Jesu Christi, sentirent, et cum Martinus dictus Loquis blaspheme responderet dicens, corpus Christi fore in celo, racionem assignans, quoniam nisi unum corpus habuit et non plura, sicut plures fiunt hostie in altari, prefatus itaque capitaneus blasphemiam contra deum ferre non valens pugno eum percussit et, nisi Ambrosius, presbiter de Grecz, se intromisisset, mox ignis incendio eosdem consumere volebat, sed ad preces Ambrosii eos dimisit et in manus eiusdem tradidit, qui mox eosdem curribus inpositos in Grecz Regine vinctos deduxit. Et cum fere duabus fuissent ibi septimanis detenti, sperantes de eorum heresi ad veram fidem converti, sed cum videret se nichil pretactus Ambrosius ad eos proficere, die dominico ante Johannis Baptiste vinctos in Rudnicz perduxit et Conrado, ordinario regni, velut heresi infectos presentavit, ut eosdem secundum scripture sacre seriem examinando condigne puniret. Qui quidem in Rudnicz deducti tenebrosis includuntur carceribus et popularis accessus ad eos prohibetur, ne suis exquisitis glossulis fidelium corda vulnerarent. Et cum ultra octo septimanis diris fuissent inclusi carceribus, nullaque in eis apparenter scintilla emendacionis est inventa, deinde instat Ziska apud Pragenses pro eisdem, ut Pragam adducantur et ut in terrorem aliis publice in medio circuli comburantur. Consules vero Pragenses rumorem ex eo in civitate fieri timentes, quia plures Martini in civitate fuere fautores, unum ex eis in Rudnicz consulem dirigunt, qui tortore assumpto in Rudnicz venit et legacione ad archiepiscopum facta eos in manus tortoris commendat, qui eorum latera usque ad intestina crudeliter exussit, ut a quo vel a quibus suam haberent heresim, faterentur, et si qui in Praga eis essent consencientes, diligenter scrutantur. Quapropter sic torti quorundam nomina recitant, a quibus habuerunt et adhuc in Praga eandem cum eis de sacramento tenent sentenciam, dixerunt. Et cum plurimum post hoc hortarentur, ut ad unitatem ecclesie de suis erroribus penitendo redirent, subridentes aiunt: "Non nos, sed vos a clero erroneo seducti existentes erratis et coram creatura, pane scilicet sacramentali, geniculatis." Demum factum est, cum V feria ante Bartholomei, die XXI Augusti, cum multitudine populi ducerentur ad comburendum, hortantur, ut astantem populum petant, ut pro eis ad deum supplices porrigant preces, mox idem Martinus respondit: "Nos non indigemus illis peticionibus, petant, qui indigent." Et cum plura horrenda piarum aurium nimium offensiva pretactus Martinus diceret, vasi inclusus cum socio est incineratus. Laus inde sit domino deo, qui lupos gregem suum invadere volentes diripit et miro modo, ne ceteros inficiant, repellit ac consumit. Iste etenim Martinus, pretensus iniquus presbiter, cum in prima domini Ulrici de Nova domo fuisset captivitate, literam ad fratres suos Thaboritas aliquos scripsit, multa erronea et heretica documenta continentem.

Item post horum combustionem capti sunt in Praga quidam de Picardorum heresi suspecti, Kassko de Nova civitate et presbiteri Thaboritarum tres, Procopius dictus Rasus, Gira de Glatow et Abraham, qui noluit pati candelas ardentes coram venerabili eukaristie sacramento.

Item eodem anno, quo supra, feria II post Petri, que fuit XXX dies Junii ex occulto tractatu quorundam cum domino Johanne presbitero, qui pro se levem communitatis maiorem habuit partem vulgi, pulsata est maior campana ad beatam Virginem in Arena, ad cuius sonitum omnes deordinacionum fautores concurrunt, de Nova in Antiquam civitatem ex induccione, ut presumitur, Johannis presbiteri prius nominati cum tumultu, venientesque pretorium ascendunt et clamoribus insultant, quod consules utriusque civitatis non essent fideles, plurima crimina eisdem inponentes, et propter hoc merito deponendi. Qua de re sigilla eis recipiunt et Antiquam cum Nova pro una confederant civitate quatuor ex tota communitatis congregacione capitaneos eligentes, qui pro tunc usque ad eleccionem novorum consulum regimen haberent tam Antique quam Nove civitatis. Quo facto post hoc feria IV ad pretorium Antique civitatis se convocant et XXX secundum pretacti Johannis presbiteri nominacionem, XV videlicet de Antiqua et XV de Nova civitatum, in consules eligunt, de quorum numero quidam, prout famabatur, de picardica heresi fuere suspecti, ut hii simul tamquam unius civitatis consules in pretorio Antique civitatis simul sedendo maiores causas diffiniant, et quosdam ex eis, dum opus fuerit, causas minores in Nova civitate audire disponunt. Pro hac itaque sine omni ordine et contra civitatis privilegia consulum eleccione ac disposicione omnes maturi et possessionati viri turbantur, de quorum numero unus eciam armifex, quamvis ab eis electus, consulatum noluit acceptare perpendens, quod non legitime, prout civitatis privilegia sonant, sunt electi. In hac eciam eleccione Luna planeta vulgum designans Marti planete, secundum astrologos licium significatori, ad coniunccionem applicata denotat, quod nullius rei bonum ordinem et finem ab hiis electis expectare oportebit, quin pocius hec eleccio erit fomes et radix multorum regni malorum. Hec ille, cuius nomen ignoratur. Et ut rei exitus acta probent, statim in eadem congregacione Johannes presbiter prefatus vicem subcamerarii gerens communitati pro tunc in pretorio existenti dixit: "Ecce iam vos seculares unum estis et pro uno homine; si ergo vultis, ut nos spirituales eciam unum simus populum non dividentes, oportet, quod magistrum Cristanum, plebanum ecclesie sancti Michaelis Maioris civitatis Pragensis, una cum suis presbiteris a pretacta ecclesia evadatis, quia nobiscum in nostris actibus concordare nolunt, sed adhuc semper illas truffas, ritum ecclesiasticum denotando, observant ac infantes communicare nolunt et in bohemico, prout in aliis faciunt ecclesiis, numquam decantant. "Hiis sic propositis societas pretacto proponenti favens clamat: "Sic, sic!" Ipseque Johannes dixit: "Vultis, quod alii ad pretactam ecclesiam locentur presbiteri?" Et sua societas subdit: "Sic, sic!" Et sic magistro Jacobello et pretacto Johanni commiserunt, ut alios presbiteros introducerent legitimis exclusis. Huic conclusioni seniores et civitatis notabiliores contrarium dicere propter metum de pretorio proieccionis non audebant.

Eo tempore quendam sacerdotem ecclesiam sancti Petri in Porziecz pro tunc regentem quidam eiusdem ecclesie vicini, erroribus Thaboritarum infecti, ab eadem repellunt, eo quod in ornato divina peragebat, et duos, Procopium scilicet et Philippum, Thaboritarum presbiteros de picardica heresi suspectos, introducunt. Similiter et Jaroslaum presbiterum a sancti Nicolai ecclesia in Antiqua civitate, pium hominem, eadem racione quidam Picardis faventes excludere conabantur et ad sancti Michaelis Antique civitatis ecclesiam Wilhelmum presbiterum de errore picardico suspectum quidam seculares volebant introducere in dotem, sed deo volente admissi non sunt. Videntes itaque hec devote in domino virgines, vidue ac in matrimonio constitute, quod prefati consules tot et tanta malorum semina surda quasi pertranseunt aure, spiritu sancto instigante omnes fideliter veritati servientes convocant et in pretorium pariter ascendunt et consulibus in scripto querelam proponunt. Et hanc una ex eis virgo in manu literam tenens legebat de verbo ad verbum sub hac forma, que sequitur:

Milí páni a bratřie, prosíme Vašie Milosti pro milost pána Jezu Krista a pro spasenie a zachovánie u vieře křesťanské všie obce města, abyšte netiskli, ani dopustili tisknúti ot kosteluov kněží věrných, ještoť držie pravdy božie stále, řádně od mnoha let, bluduov a výtržek všetečných písmem svatým neduovodných a zákonem božím sě varujíc a sě i lid poddaný jeho zákonem božím přikázaným a životem páně Kristovým zpravujíc a zpraviti učiece. A tobo mnozí svědomi jsú z obce tohoto města, i také jinde mnozí po České zemi. Proti kterýmžto, slyšíme, někteří povstali jsú stojiece o jich utisknutie a některé již utiskli, jakožto na Novém městě na Pořiečí někaký Prokop táborský bez povolenie starších na to postavených zrotiv sě s některými roztrhl velice tu osadu velikú, ani běžie pryč stýskajíce sobě a žalujíce, že sě ten tak tu neřádně vtiskl, i v jiných osadách, jakožto u svatého Mikuláše a u svatého Michala: jim osada viny nedává, boje sě, by jim nebyli vsazeni pyšní, sobě doufající všeteční kněžie, jimiž jsú zavedeni mnozí po Čechách i po Moravě, že ačkoli obce táborské byly jsú nám potřebny a mnoho dobrého pomocny, toho sme ot nich vděčny a nadějem se také, že mnozí z nich boha se bojie a jsú dobří; avšak nejedni z nich kněžie i jiní z obce pohlaví mužského i ženského klesli jsú na vieře proti duostojné svátosti božieho těla i božie krve i proti některým kusóm jiným, jakožto oni sami vyznávají a mnozí z nich se tomu protivie. A ty bludy rozhlásily jsú sě téměř po všem křesťanství a najviece v této Praze. A byly sme napomínány tento rok, abychme se takových vystřiehaly, a kteříž sem jdú, buďto kněžie nebo lajkové, mužie neb ženy, aby byli zkušováni a takoví nebyli trpěni, abychme všickni byli jednostajné viery Kristovy pravé. A to, ač jest dřieve před námi zachováváno, téhož od Vašie Milosti žádáme, byšte svú pilnost přičinili neb to někomu věrnému poručili. A dále někteří kněžie z nich sem přišedše, vyznali sú, že toliko chléb požehnávali jsú a víno, nevěřiece, by tu bylo božie tělo a božie krev, v tom bludu také jsú lidem dávali a v modloslužbu zavodili. A některé ženy pravie, že ot táborských kněží jsú zpraveny, aby samy sobě posvěcovaly, a to jsú častokrát činily; některé již pravie, že sě chtí toho káti. A měly-li by sě tyto nehody dieti zde u nás v těchto obcech, byloť by veliké rozdělenie a všech obcí vzkaženie a tu, kdež sme dřieve ku pravdě přistupovali, již bychme ot pravdy i ot viery pravé otpadli hanebně. Protož kteříž sem přicházejí z nich, buďto kněžie neb jiní, nevieme, jsú-li pravé viery o božím těle i o jiných kusiech čili nic, i bojíme sě, by někteří z těch nebyli bludni na vieře neb by někto nevstúpil na stolici a nětco nevedl proti Bohu, proti vieře i proti dobrým obyčejóm těchto obcí pod kázaním slova božieho, jakož napřed jest povědieno; a vy to vidúce, ano vás to docházie s častným napomínáním, netbáte toho sstaviti, ani komu poručiti; pakli by sě kto k tomu chtěl přičiniti, bráníte a sstavujete, jako byšte stranu drželi, až z tohoť jest veliké roztrženie v obcech. A tak kde smy sě nadáli viece jednoty, za vás tu, což muožeme znamenati, viece rozdělenie, nežli za dřevních pánóv. Protož prosíme vás, polepšete toho a přičiňte sě k tomu statečně ať všecka Praha vie i jiní, že to kazíte, aby na vás domněnie nebylo. A tomu knězi na Pořiečí nedopúštějte viece kvaltu činiti v kostele před božím tělem, ani kde jinde po Praze, ani komu takovému jinému, a dřevnieho kněze navraťte zase k kostelu, neb proti němu osada nevie žádné viny, ani proti jiným dřieve jmenovaným kostelóm. Pakli byšte toho nechtěli učiniti, tohoť by nám velmi žel bylo i každému dobrému, ještoť jest pravé viery, a musily bychom sě přičiniti podlé pána boha s jeho pomocí a s věrnú modlitbú, neb byšte chtěli sjednati v jednotu v tělesných věcech, ale ne v duchovních na vieře. Také, ješto jsú zde byli kněžie táborští, nynie tu ste jim u Matky boží v Týně dopustili směle na stolice se tisknúti a proti kněžím těchto obcí, né i proti celé obci mnoho lživě mluviti na potupu netoliko kněžím zdejším, ale obcem o přijietí na milost Conrada ku pravdě božie i jiné kusy, jenž sě tiehnú k roztržení těchto obcí, a to sě v kostele stalo veliké roztrženie v lidu a reptánie, nectiece tu božieho těla. A tu někteří z vás konšeluov byli jsú při tom, a nic ste k tomu neučinili. Né jakož slyšíme, že

jinú kněží chudú hostinnú opustivše, těm kněžím šesti neb sedmi kázali ste dáti puol čtvrty kopy gr., jakož toho něco dotekl Čapek sám na kázání. Také prosíme vás, když voláte obec neb staršie z obce na radní duom pro obecné dobré, abyšte nevolali toliko těch, jenž strany držie, podlé přijímánie osob, neb to vše do vás dobře mnozí znamenají a již z některých znamení někteří sě toho nětco domnievají. Také jednáte-li, jednajte úředníky pravé viery, aby na ně nebylo domněnie zlé o pikhardství a o šíbalství.

Hac itaque litera usque ad finem audita consules commoti eas omnes arrestant et iubent, ut maritate seorsum ad locum alium cedant, aliis in eodem remanentibus loco, ut habita inter eas divisione cicius compescere possent easdem, sed mulieres muliebri deposito timore virum induunt et nullatenus ab invicem separari volunt. Consules itaque sencientes, quod contra eas nichil facere possent, literam coram eis lectam sibi optant reponi, sed nec hanc habere poterant. Qua de re commoti de pretorio recedunt et mulieres fere ad duas horas in estuario claudunt, quibus elapsis recedere libere permittunt. Hec itaque mulierum proposicio saniori communitatis parti valde placuit, qui et in communitatis congregacione post hoc facta, dum iterum eandem quedam virgo legeret literam, non contradixerunt, quin pocius eandem excusarunt. Laus tibi, domine!

Item eodem anno in die Procopii incepta est sinodus clericorum celebrari in Antiqua civitate Pragensi in domo collegii artistarum, quod Karoli nuncupatur. Et quia Conradus archiepiscopus pro tunc in Rudnicz existens venire non potuit, suam pro hoc allegans infirmitatem, duobus arcium magistris et subdiaconis, scilicet Procopio de Plzna et Johanni Przibram, suam velut suis vicariis committit auctoritatem, ut ipsi assumptis ad se, quos valentes viderint, disponant, ordinent et pertractent, que pacis, salutis ac tocius cleri essent unionis. Pretacti itaque magistri Magistrum Jacobum de Misa, baccalarium theologie, in Bethleem predicatorem, et Johannem presbiterum, qui totam pro tunc regebat civitatem, ad se in adiutorium eligunt non obstante, quod contra Johannem presbiterum, quem apostatam vocabant, cleri communitas reclamaret nolens super se aliquem habere infamem. Sed cum nichil proficeret, hii quatuor convocatum clerum ad collegium in quatuor dividunt partes, in Pragensium, Grecensium, Zacensium, Thaboritarum et de omnium aliorum titulis venientes, cuilibet parti proprium locum assignantes, dantes singillatim sic separatis partibus aliquot articulos, ut super hiis deliberati responderent. Et cum de plurimorum articulorum sic propositorum consensus quorundam non fuissent, tamen quia maior pars consensum prebuerat, Magister Johannes Przibram feria II post Procopii, septima scilicet die Julii, cathedram in lectorio theologorum ascendens toto clero ibidem simul congregato nobilibus quibusdam presentibus, Ulrico scilicet de Rosis et Victorino Boczkone, ac civitatis utriusque quibusdam consulibus, clientumque multitudine infrascriptos pronunciavit articulos et a quatuor partibus prius nominatis inquirit super quolibet articulo, si consensum prebuerint. Et cum omnes alie partes eosdem approbarent, sola Thaboritarum pars infatuata reclamabat, presertim, que ad ritum et observanciam ecclesiasticam obligabant. Quorum articulorum copia sequitur in hac forma:

Inprimis pio et fideli corde credimus et integra mente credendum et asseverandum affirmamus, omne verbum scripture sacre et novi et veteris testamenti esse simpliciter et inviolabiliter ad sensum, quem spiritus sanctus flagitat, verum, sanctum et catholicum, et ab universis Christi fidelibus venerandum et tenendum toto corde asseveramus et nunciamus.

Item simbolum apostolorum, simbolum magni Niceni concilii, simbolum Althanasii una cum omnibus aliis simbolis catholicis in ecclesia primitiva tentis et promulgatis fideliter ex integro credimus et credendum ab omnibus asseveramus, omniaque decreta sancta, statuta racionabilia et catholica apostolorum et ecclesie primitive, quam pro matre et magistra fidei catholice honoramus et a qua discedere nefas putamus, tenemus et observanda decernimus et mandamus, ita ut quod apostoli docuerunt et ipsa servavit antiquitas, nos quoque servemus et custodiamus.

Item pro universo ordine et honestate tocius cleri nostri custodienda et retinenda, omnique presumpcione in clero regni huius compescenda dignum duximus eligere quatuor viros ydoneos, sciencia et vita comprobatos, principales et capitales summosque cleri gubernatores et directores et administratores in spiritualibus cum consensu reverendissimi in Christo patris domini Conradi, archiepiscopi Pragensis, scilicet Magistrum Jacobum de Misa, Magistrum Johannem de Przibram, Magistrum Procopium de Plzna, Johannem, predicatorem de Nova civitate, quorum direccioni, disposicioni et vocacioni in omnibus licitis et honestis parere et obedire sincere promittimus et spondemus dando et concedendo plenam et omnimodam super nos potestatem omnes iniustos et rebelles castigandi et puniendi, dirigendi, deponendi, mutandi vel alienandi et quomodolibet aliter exigente ordine et iusticia peragendi.

Item quod omnes Christi sacerdotes totam legem domini scriptam ex integro aut, si nullatenus possunt, ad minus novam legem habeant et ipsam tota sollicitudine legant et discant et in se ad normam et vitam evangelicam et apostolicam nec non in aliis studiose promoveant verbum domini iugiter predicando et constanter promulgando.

Item quod nullus clericorum aliquam novitatem inconsuetam contra evangelium et antiqua sanctorum patrum precepta et decreta racionabilia audeat incipere, docere aut predicare, donec ipsam ad predictos cleri gubernatores et directores aut ad sinodum provincialem deferat et ipsam racionabilem et catholicam scripturis sacris aut racionibus approbet et ostendat; et presertim articulos contra sacratissimam eukaristiam et alia concomitancia per universitatem et clerum Pragensem prohibita, que et nos prohibemus, ut nemo tenere presumat aut docere.

Item quod omnes sacerdotes in divinissimo eukaristie sacramento corde fidelissimo credant et ore sincerissime confiteantur, tam sub forma panis quam sub forma vini totum dominum Jesum Christum, verum deum et hominem, cum suo proprio corpore et sanguine nobiscum esse sua presencia reali, sicque ab omnibus tenendum fideliter populo annuncient et credendum. Eiusdem quoque sacrosancte eukaristie communionem divinissimam sub utraque specie panis et vini, quocienscunque spiritus domini suggesserit, sive semel tantum quottidie, sive certis dierum intervallis, universis Christi fidelibus tam sanis quam egris, tam adultis quam infantibus, omni ingenio et pietatis consilio effectualiter exequendam promoveant et velud donum omnium graciarum ardentissime populo recommendent.

Item quod ordo et officium sancte misse in omni ritu et gestu ab ecclesia primitiva emanato et exemplato et a sanctis primitive ecclesie approbato et tento in habitu communi, quem alii orarium, alii ornamenta appellant, circumscripta ab eis omni superfluitate et preciositate ab omnibus et singulis sacrificantibus, nisi necessitas inevitabilis prepediat, diligenter observetur.

Item statuimus, quatenus circa ministerium omnium sex sacramentorum sacramentum eukaristie velut virtus et confirmacio eorundem non deseratur, sed concurrat et ministretur, quia teste beato Dyonisio nullum sacramentum rite celebratur, in quo sacra eukaristia non sumitur.

Item quod nullus sacerdos Christi super prediis, agris, domibus, censibus aut quibuscunque aliis proventibus et possessionibus civili et seculari iure dominetur, sed vivens ad normam paupertatis evangelice et vite apostolice victu et amictu moderato contentetur, ipsas autem elemosinas et facultates ecclesie appropriatas et donaciones temporales seu perpetuas nemo secularium dominorum pro se debet usurpare aut aufferre.

Item statuimus, quatenus amodo nullus clericus audeat res ecclesie aut alias seculares in mercede conducere et convenire et propter avariciam dampnosam sollicitudinem patrimoniorum exercere, iuxta concilium Nicenum hoc statuens et demandans.

Item statuimus in domino Jesu Christo et sub eterna dampnacione tenendum nunciamus, quatenus quilibet Christi sacerdos omnia peccata mortalia publica lege dei prohibita toto conatu et absque omni desidia in se et in omnibus aliis diligenter et pro posse nitatur destruere, evellere, disperdere et dissipare, nec aliquod huiusmodi malum per omnia pericula rerum et corporum suorum in se et in suis subditis negligenter permittere aut ignave tolerare.

Item quod nullus sacerdotum pro sacramentis et pro ministerio septem sacramentorum, ymmo nec iuxta ministerium omnium sacramentorum aut omnibus aliis spiritualibus annexis pecuniam aliquam aut dona recipiat aut exigat nec sub obtentu religionis cuiuscunque pro oracionibus recipere valeat vel audeat.

Item quod nullus sacerdos cum mulieribus, maxime iuvenibus, nedum cohabitacionem, sed nec conversacionem habeat nec colloquia aliqua misceat nec domos earum, nisi salubris cogat necessitas ex amplo precepto, visitet, sed devitet.

Item si quis sacerdos in fornicacionem lapsus fuerit, quod ad unum annum in carcerem detrusus puniatur, quod si pluries lapsus fuerit, quatenus degradetur et ab officio perpetue suspendatur.

Item quod si quis sacerdos in ebrietate aliquociens fuerit repertus aut tabernis aut aleis inservierit, quatenus per mensem in carcerem detrudatur.

Item quod clericus professionem suam eciam habitu et tonsura a communi populo differente, gestu et incessu probet, sed nec vestimentis nec calciamentis decorem querat, sed religionem.

Item clericum scurilem et verbis vanis aut turpibus iocularem aut maledicum ab officio dicimus removendum.

Item ut clerici sedicionarii numquam ordinentur et, si in ordinibus fuerint, cuiuscunque gradus fuerint, degradentur.

Item quod nemo homines vere penitentes humili corde peccata sua confiteri presbiteris affectantes quavis temeritate ab eadem presumat repellere aut predictam confessionem velud illicitam aut vim clavium, quibus peccata vera penitentibus a domino Jesu Christo ministerialiter remittimus, satisfaccionis quoque remedia salubria quovismodo audeat prohibere.

Item quatenus omnes ecclesiarum directores fontem baptismi temporibus debitis consecratum, oleumque sacrum cum crismate in ecclesiis suis habeant et habendum provideant et solitis modis ungendi, interrogandi et respondendi et exorcisacionibus infantes baptisent et baptisatos mox, si ydonei sunt et cibi capaces sacramentorum, corpore et sanguine domini communicent.

Item si quis cuiuscunque honoris clericus iudicio episcopi aut aliorum electorum quocunque crimine fuerit legitime dampnatus, non liceat eum cuiquam layco quovismodo defensare, sed ecclesiastico iusto iudicio obtemperare.

Item quod quilibet sacerdos, cui tempus et locus facultatem dant, ad horas canonicas sit obligatus, nisi meditacione aut studio in lege dei aut alio utiliori inevitabiliter sit prepeditus. Quod si quis ociis vacaverit et tempus, pro quo aut orare aut studere potuit, vane consumpserit, anathema sit.

Item nunciamus propter pericula aliqua evitanda, quod circa ritus ecclesiasticos illa, que sunt racionabiliter ex certis causis obmissa in communitatibus Pragensibus, quod hec habeantur et teneantur pro obmissis, nisi magis racionabilis vel magis utilis causa interveniret pro tali ritu resumendo.

Hec ergo sancta et racionabilia statuta et decreta statuimus, ymmo pocius antiqua concilia et precepta renovamus protestantes in hiis omnibus, quia per illa in nullo fidei orthodoxe domini nostri Jesu Christi intendimus derogare, sed si de contrario aliquo eorundem melius docti fuerimus, parati sumus humiliter emendare.

Item eodem anno de mense Julii Pragenses dirigunt equestres et pedestres versus Zacz, ut cum Zacensibus et Lunensibus congregati invadant inimicorum eos inpediencium bona. Et hii Doxan, sacrarum virginum monasterium, infra octavas sancti Procopii comburunt et, cum in Teplicz opidum ac virginum monasterium venissent et quamvis ab abbatissa et toto conventu benigne sint suscepti ac pro posse in temporalibus procurati, nichilominus abbatissam cum virginibus educentes monasterium obsiderunt, quas quidem virgines quidam exercitus latrunculi vestibus spoliarunt. Demum Ossek monasterium sub Ossek castro monachis inde fugientibus combusserunt.

Item ad instigacionem exercitus Pragensis, qui Bielinam cum castro, ut dictum est, possidebant, in die Marie Magdalene exiit de Praga iterum multitudo equestrium et pedestrium versus Bielinam, ut amplius exercitu Pragensi propter Misnenses, qui prope erant, fortificato securius valeant Pontensem civitatem cum castro expugnare. Congregatisque in unum exercitibus iter versus Pontem arripiunt, moxque montem castri obtinent. Duabus itaque machinis erectis et totidem magnis Pragensium pixidibus multa dampna inferunt castro, vocibusque clamorosis acclamabant dicentes: "Non curetis, vos heretici, qui in castro estis, prout in Bielina illis fecimus hereticis, ita et vobis faciemus et filiis duobus castellani vestri super asseres, alias taras, ligatis ad vos inpetum faciemus!" Timor itaque et tremor corda castrensium sauciavit; presciverunt etenim, qualiter castrum Bielinam quasi inexpugnabile infra modicum temporis spacium acquisiverant. Ea propter tractatum amicabilem exoptant. Et cum simul castellanus castri Pontensis, pater filiorum captivorum, cum quibusdam de exercitu convenirent, patrem suum, videlicet castellanum castri Pontensis, filii ipsius petunt, ut misertus eorum de castro Pragensibus condescendere velit. Pater itaque puerorum lacrimando respondit: "Hoc facere non possum, nec michi licet, quia uni alio castrum in defensam est commissum." Et cum per nullum tractatum fieret concordia, pars exercitus in castrum faciens inpetum antecastri partem comburit. Qua de re castrenses plus territi extra menia verba pacifica clamant dicentes ac petentes, quatenus causa dei salvis solum corporibus recedere eos permittant, quia de castro condescendere volunt. Et cum hec lamentabilis vox fere omnibus, presertim tamen nobilibus placuisset, quidem dominus Johannes predicator disuasit dicens: "Quid nam utile esset nobis hic eos, ut recederent, permittere et demum in alio castro de novo eosdem expugnare? Videtis nam, quoniam dominus deus vult eos tradere in manus nostras, quo facto faciemus cum eisdem, prout videbitur senioribus expedire." Sed quia ab exercitu multa opera fiebant non christiana, taceo nam de mulierum oppressione, sed narro de inhumana erga quosdam captivos persecucione: quendam enim Theutonicum captum asseri, qui vulgariter taras dicitur, alligantes, cum eo quidam inpetum in castrum facere volebant, ab aliis tamen prohibiti dimiserunt; item alium Theutonicum similiter ibidem captum, non obstante, quod flexis genubus peteret eos, quatenus animam eius salvarent et morti eum non traderent, promittens omnia, que mandaverint, facere, in ignem proiciunt, qui quamvis sepciens de igne exilisset, tamen tritulis usque ad exicium est concussus; et plura alia non christiana opera circa rapinas proximorum commiserunt. Hec itaque minime Pontenses in civitate latebant, qui arreptis de exercitu Boemis, cum tubicenis eosdem extra civitatem educentes similiter combusserunt malum pro malo reimpendentes. Et quia deus, iustus iudex, nullum malum mittit inpunitum, sed omnibus secundum opera eorum retribuit, frustrata est etenim de castri acquisicione spes Pragensis exercitus et inpletum est dictum commune: quod potui, nolui et, quod volui, adimplere nequivi. Accidit namque, quod in die Sixti gens marchionum Misnensium cum multis milibus equestrium et pedestrium, Theutonicis et Boemis, Hlawacz, Sigismundus Dieczinsky, gens Nicolai Chudy civitati Pontensi et castro in adiutorium appropinquabat et ad repellendum Pragensem de campo exercitum. Quos cum viderunt, qui castrum circumvallaverant, in monte iacentes, quidam ex eis insani mente spolia, que nondum habebant, dividebant dicentes: "Illius Theutonici meus erit equus, illius Theutonici michi vendicabo arma!" Et cum Misnenses aciebus ordinatis et turmis monti appropinquarent, Pragenses similiter cum suo exercitu se Misnensibus ad occurendum disponerent, timor et tremor inauditus tam Misnensium, quam Pragensium invasit exercitum. Nam in congressu aciem Pragensibus ducentes terga vertunt, quod videntes ceteri in fugam omnes convertuntur duabus machinis et totidem magnis pixidibus ibi derelictis et quasi oves sine pastore errantes, hii in Zacz, alii in Chomutow, ceteri in Lunam vel Slanam retro non respicientes venire festinabant, quod si Misnenses, licet eciam perterriti, fuissent secuti, nullus aut pauci eorum manus evasissent; verum tamen magistri pixidum multos de exercitu Misnensium montem ascendere volencium prostraverunt. Cecideruntque eodem die ex utraque parte, ut dicitur, fere mile persone.

Eo tempore presbiter quidam Bartha nomine cum venerabili sacramento corporis Christi turbam fratrum precedens, ut mos Thaboritarum deposcebat, hunc presbiterum quidam de Misnensium exercitu cum omnibus rusticis ipsum sequentibus inhumane lanceis gladiisque prostraverunt. Et quidam ex eis Theutonicus monstrancia cum venerabili sacramento arrepta, sacramento concusso monstranciam intrusit in faretram. Et cum hec horrenda fama de strage magna fratrum Pragam devenisset, tota turbatur civitas, flent mulieres et pupilli patribus ibidem perditis et omnes tam spirituales quam seculares de inordinato fratrum suorum facto condolent. Fideles eciam predicatores per omnes clamant ecclesias dicentes, quia deus omnipotens iusto suo iudicio hanc plagam super nos venire permisit. Cum enim in principio pro defensa sue sanctissime veritatis per compassionem et humilitatem pugnaremus, omnia ad nutum prospere auxiliante deo nobis veniebant; nunc autem, cum fratres nostri dati sunt in reprobum sensum non pro veritate quidam, sed pro spoliis pugnantes, pauperum facultates inmisericorditer rapientes et crudelius quam gentes proximos interficientes, indignatus est nobis dominus et plagare nos permisit. Igitur mala relinquentes voluntati beneplacite dei subiciamur et ipsum oremus, quatenus indignacionem suam a nobis velit avertere et misericordiam suam nobis dignaretur prestare.

Item feria II post Magdalene Pragensibus tenentibus campum in confinio Zacensi, ut dictum est, Boemi et Theutonici de Plzna veniunt et Rokyczanam civitatem cum inpetu, licet levi, acquirunt, quoniam fautores habebant in civitate, et occisis ac captis pluribus cum magna preda civitate incensa revertuntur, illis salvatis, qui ibidem confugerant ad castrum.

Item feria IV post Magdalene Wenceslaus sutor, civis Antique civitatis Pragensis, cum male de venerabili sacramento eukaristie sentiret et in sua pertinacia recedere nolens staret, non credens videlicet, quod in venerabili sacramento altaris esset vere, realiter corpus et sanguis Christi, prout effectualiter ostendit, cum dorsum sacramento, cum apportatum fuit, vertit, eodem die, ut supra, est in vase combustus. Deo gracias!

Item eodem tempore post festum Sixti tres partes civitatis Pragensis exeunt versus Pontem, ut congregatis dispersis hinc inde per civitates fratribus et in unum congregati Misnensium exercitum repellant extra regnum, cum quibus et Ziska, Thaboritarum capitaneus, pro medela oculorum Prage tunc existens, de cuius curacione visus medici spem nullam posuerunt, cum ipsis equitavit, ut vel Theutonicis timorem inponeret. Et sic usque Lunam pervenerunt. Quod Misnenses audientes, quoniam Pragenses iterum congregantur, de regno Boemie ad propria redierunt.

Item anno et tempore eisdem barones regni Boemie Rozmberg, Czenko ceterique domini et militares nec non clientes Pragensibus prius confederati disponunt et affectant, ut ad diem dominicum proximum post Assumpcionem Marie, que fuit XVII mensis Augusti, cum Pragensibus ceterisque civitatibus parti veritatis adherentibus conveniant in Broda Boemicali de bono regni statu, ordine et disposicione ac veritatis unanimi defensione tractaturi. Et ut infringibilem sorciantur effectum, optant domini, ut Pragensis civitas et communitas suos certos cum plena eorum auctoritate ac potestate dirigat concives. Et quamvis ad taliter fiendum Pragensis consenserat communitas literis suis confirmando, ut ad diem pretactum in Broda conveniant Boemicali, dominus tamen Johannes presbiter, pro tunc in exercitu prope Pontem existens, scripto et post veniendo voce viva Pragensibus cum baronibus convenire dissuasit pretactos dominos asserens fore traditores ac infideles nec veritati sincere adherentes. Qua de re communitas Pragensis graviter fuit scissa, quibusdam namque videbatur, ex quo pro bono regni prius consensit communitas convencionem talem cum baronibus fore, quod nullatenus expedit hunc terminum retractare, alii vero contrarium istis clamabant dicentes, nullo modo expedire ad statutum terminum et locum prefixum cum traditoribus convenire. Et cum mutuo sic concertarent, finaliter concludunt, quod dumtaxat duo consules et duo de communitate, non cum plena potestate, sed solum ad audiendum baronum proposiciones, non ad Brodam venire decernunt, sed ad Coloniam, baronibus vero in Montibus locus deputatur. Factumque est, ut premittitur. Et cum in Montibus Pragenses cum baronibus convenirent a communitate plenam potestatem non habentes, nullum fecerunt barones cum eisdem tractatum, sed dominum Ulricum de Nova domo, dictum Wawak, cum pluribus militaribus Pragam dirigunt hortantes Pragenses, ut quosdam cum plena eorum dirigant auctoritate, ne communitas dominorum ac militarium distrahatur. Et dominum Johannem presbiterum pretactus dominus Ulricus et Sadlo multipliciter arguerunt dicentes, quia presbiteris non convenit, de negociis secularibus ut se intromittant, cum oppositum illius ante predicarent. Et factis invicem multis tractatibus Montes cum Pragensibus redeunt Magistro Johanne Przibram et Procopio de Plzna secum coassumptis. Et cum ultra duas septimanas quasi quottidie convenirent et mutuo concertarent, nihil aliud concluserunt, nisi quod barones suam dirigant ad magnum ducem, videlicet Vitoldum, ambasiatam, quod eum in dominum et regni sui regem suscipiunt petentes, ne negligat regno Boemie appropinquare; secundo quod die XVIII Septembris tam barones, militares et clientes quam Pragenses cum ceteris civitatibus adherentibus ipsis cum tota sua potencia ad Brodam Boemicalem conveniant et ab eodem loco, ubi dominis Pragensibus videbitur expedire, exercitus ibi moveatur; tercio quod dominum Ulricum dictum Wawak in magistrum monete preficiant, ut ibidem pecuniis collectis, que de montibus evenirent, pro bono communi tocius terre inpendat. Quibus peractis die IV Septembris redeunt ad propria, pretacto domino Ulrico in Montibus remanente; qui quidem dominus infra trium septimanarum spacium pestifero apostemate percussus expiravit, non solum vero ipse, sed et plures alii nobiles et militares peste in Montibus vigente infecti reversi ad propria perierunt. Magister vero Johannes Przibram, quia cum baronibus fuit contractator, quibusdam de communitate Pragensi factus est odiosus et ab eorum consilio repulsus et exclusus.

Item infra octavas Nativitatis Virginis gloriose capitanei Chomutow et Cadano civitatibus per Pragenses obtentis propter exercitum Misnensium Theutonicorum in confinio eorum expugnancium, auxilio a Pragensibus non expectato, muris civitatis in aliquot partibus destructis et domibus aliquibus succensis in Zacz civitatem ac vicinas municiones se transtulerunt in magnum dampnum sui et Pragensium confusionem.

Item pretacti Misnenses Theutonici cum quibusdam Boemis sibi confederatis Chomutow et Cadano captis civitatibus Bielinam civitatem, que domini de Coldicz erat, circumvallant in circuitu castella et villas devastantes, rusticis, mulieribus minime parcentes, plurimas namque mulieres pregnantes inhumane perimerunt. Que mala cum ad audienciam Pragensium devenissent, XIII die Septembris, sabbato videlicet ante Exaltacionem sancte Crucis, de Praga partes due communitatis cum stipendiariis exeunt rusticos pedestres secum copiose assumentes ad Theutonicorum exercitum de campis repellendum. Theutonici vero Pragensium adventum sencientes ab obsessione castri Bielina recesserunt, similiter et Sigismundus de Dieczyn ab expugnacione novi castri Calix nominati prope Lithomierzicz cum sibi iunctis Pragenses non expectando fugam dedit. Et quia multitudo Theutonicorum cum electoribus imperii eo tempore per Egram versus Zacz in Boemiam intraverat, Pragenses in Slana expectantes ad barones, cum quibus erant confederati, et ad Ziskam ceterosque Thaboritas dirigunt, ut cum potencia, qua maiori possunt, in Slanam venire non negligant ad occurendum Theutonicis et expellendum eosdem, quoniam, ut dictum est, electores imperii tam spirituales quam seculares cum Bavarie et Rheni principibus, ducibus, comitibus, nobilibus et militaribus nec non multitudine copiosa armatorum regnum Boemie ad instigacionem papalis cruciate subintraverant. Cumque hii ad metas Boemie devenissent, archiepiscopi cum multo comitatu de equis descendentes humilitatem coram aliis, licet simulate, ostendentes, ut videlicet deus prosperum preberet successum contra Boemos hereticos debellandos, pedes transierunt. Inter ceterosque episcopos hii notabiliores extiterunt: Johannes, archiepiscopus Maguntinensis, archiepiscopus Coloniensis, Treverensis, dux Ludwicus, filius ducis Clem, comes de Nassaw cum ceteris plurimis, quorum nomina ignoramus. Cumque civitatem Zacz circumvallassent et feria VI ante Mathei inpetum in civitatem sex bene vicibus facere attemptassent, divina gracia auxiliante, cuius causa agebatur, verecunde ac dampno eorum sunt repulsi. Et, ut dicebatur ab incolis civitatis, fere LX eorum interfecti sunt inventi pluribus semivivis ab hostibus ablatis et LX captivi in civitatem introducti. Erat enim pro tunc in civitate populi multitudo propter tyrannidem Theutonicorum congregata fere ad VI, ut dicebatur, hominum milia. Habebant namque ultra quinque milia pugnatorum pedestrium et quatuor centena equestrium. Et cum ex omni quasi christianitate a longinquis partibus linguarum diversarum naciones ad exercitum Theutonicorum confluebant, ut tante gracie a pena et a culpa a summo pontifice concesse et donate essent participes, et qui totalem exercitum viderunt, asserunt, nunquam tantam gentem, tam bene armatam innumerabilibus tentoriis congregatam vidissent; et communi estimacione circa ducenta milia pugnatorum sunt estimati. Et cum de die in diem opida, villas et castella comburerent et sexus utriusque tam senes quam iuvenes ab obtinendum indulgencias crudelius quam gentes interficerent aut voragine ignis consumerent, timor et tremor in confinio Zacensi multorum corda concussit. Eapropter quidam bene munitis relictis municionibus ad civitates fugierunt et, si qui ad graciam per eos fuerunt recepti, eisdem non parcentes, ut et alios, combusserunt. Et ut ulterius eorum auctoritas et numerus augeantur, suam ad regem Sigismundum dirigunt ambasiatam de iuramento, quod in Constancia prestiterat, ipsum monentes, ut ad persequendum hereticos cum maiori, qua potest, potencia veniat, alias de alio rege Romanorum, si non venerit, electores volunt providere. Sed antequam rex Sigismundus de Ungaria, ubi pro tunc erat, ad eorum exercitum properaret, fletus, clamor ac ululatus mulierum, virginum ac viduarum in aures domini Jesu ascendit et ira dei ac iusta vindicta in totum supervenit exercitum inimicorum. Nam miro modo tam inhumanam gentem nullo homine inpugnante deus omnipotens in fugam convertit. Die namque II Octobris divina providencia ordinante incensa sunt in multis locis exercitui tentoria, apparuit namque una velut flavea columpna super tentoria transferens se de uno ad alterum et, ubi stabat columpna, ibi ignis vorabat tentoria. Et omnes fugientes rebus relictis vix poterant vitam salvare. Quod factum Zacenses cernentes in aliquot milibus sunt eos secuti et plura centena prostraverunt ac multis vivis captis in captivitatem deduxerunt gloriam deo cum inmensa graciarum accione, quod inimicos eorum ac sue veritatis persecutores dispersit, personantes.

Item cum predicta plaga dei de inimicorum punicione in die Francisci Pragensibus innotuisset, Pragenses cum hiis, qui Boleslaviam Antiquam, quam dominus Michalecz obsiderat, obtinentes, in civitatem Pragensem cum ympnis et canticis dominum laudantes, eciam in pulsu campanarum sunt reversi.

Item eodem tempore Sigismundus, rex Hungarie, filiam suam duci Austrie copulavit, quatenus cum sua potencia contra Boemos hereticos ipsos expugnando sibi assistat.

Item eodem eciam tempore iussu Sigismundi regis Pipa Galicus cum multitudine Ungarorum Moraviam subintravit bona dominorum ad devastandum, qui Pragensibus essent confederati, et presertim domini Petri de Straznicz et domini Boczkonis. Et factum est, quod nulli parcentes villas et opida combusserunt, virgines violarunt ac inhumane homines utriusque sexus parvulis non parcentes, quos ceperunt, combusserunt aut ferro perimerunt. Hec itaque domini videntes timore ac tremore sunt concussi se in realem et unanimem defensam non ponentes nec se pariter adiuvantes, sed unusquisque dempto domino Hasskone de Ostrow circa regem providere curavit, ut cum corpore et rebus valeat quiecius permanere.

Item anno, ut supra, dominico die proximo post Galli dominus Johannes presbiter superius sepius nominatus ad pulsum magne campane in Arena communitatem utriusque civitatis ad sanctum Stephanum in Rybniczka convocavit. Et stans in altum populum hortatus est ad unius ydonei et fidelis capitanei eleccionem, cui omnes baronibus veluti infidelibus dimissis obediant. Et cum plurimum barones regni infamasset, surgunt quidam de secta pretacti Johannis presbiteri et Bzdinkonem, militem novellum, communitati semper, ut aiunt, fidelissimum et bene meritum ac veritatis evangelice precipuum defensorem, in capitaneum suum eligendum poscunt et, quantum in eis est, eligunt. Et hora eadem omnes de eodem numero vocibus altis clamantes dicunt: sic! sic! nullo pro tunc ex senioribus manifeste contradicente. Qua de re prefatus Johannes presbiter ipsum Bzdinkonem electum capitaneum a tota communitate pronunciat, eidem plenariam potestatem dans et pronuncians a tota communitate traditam, ut videlicet inobedientes per captivitatem aut decollacionem coherceat aut de civitate bannire vel aliam, quamcunque sibi videretur, poterit penam infligere, officiales eciam aut consules, quociens sibi fuerit visum, inmutare, substituere et destituere. Statimque ibidem quatuor, videlicet duo de Antiqua et duo de Nova civitatibus, sunt electi, ut tamquam capitanei inferiores capitaneo summo sint coadiutores. Qui quidem capitanei cum consensu eiusdem communitatis statuunt, quod cum campos exiverint, nullus sine scitu capitaneorum ab exercitu redeat, nec de bello, si pugnare contigerit, sub pena colli et omnium bonorum perdicione subterfugiat quovismodo. Quibus peractis deo ympnum persolventes ad propria revertuntur. Hec itaque eleccio et potestatis huic capitaneo tradicio senioribus plurimum displicebat. In Bethleem igitur congregati pretorium ascendunt petentes consules, ut capitaneus potestatem sibi traditam exercendi sine scitu consulum et communitatis non faciat. Ad quod consensum consules prebuerunt, licet post aliquantulum tempus consules quinque sine communitatis scitu, cum capitanei tamen voluntate deposuerunt alios quinque in locum eorum instituendo.

Item post pretactam capitanei eleccionem Johannes Sadlo, dominus de Kostelecz et Pragensibus pro veritate evangelica semper adherens, acceptus est quibusdam consulibus in infidelitatis suspicionem, eo quod cum gente sua non comparuit, cum a Pragensibus fuit sibi intimatum. Hec cum ad iam dicti Johannis Sadlo pervenissent, turbatus animo purgare se cupiens dirigit Pragam ad consules securitatem veniendi dari sibi petens pro sue innocencie excusacione. Consules itaque eidem promittentes scribunt, quod secure poterit Pragam venire nichil timendo, quia talibus delatoriis verbis de eo non credunt. Ipse igitur feria II post Galli fratribus et dominis de Janowicz, Petro scilicet et Purgardo, coassumptis Pragensem usque pervenit civitatem et, cum pretorium hora quasi vesperorum pro sui excusacione cum pretactis dominis ascenderet, est a consulibus captivatus et die eodem hora secunda noctis in pretorio sine viatico fidelium, quamvis pro hoc diligenter instaret, est decollatus. Cuius corpus in crastino circa sanctum Nicolaum sine quavis solempnitate est sepultum. Hic est ille Johannes, qui regis Wenceslai dilectus et consiliarius fuit precipuus, qui plurimos presbiteros, magistros pariter et cives ab indignacione regia securos fecit veritatem communionis utriusque speciei fideliter promovendo, omnes deordinaciones in lege domini non fundatas, quantum valuit, persequendo. Et hoc, ut presumitur, fuit incentivum odii quorundam in civitate bene potencium. Maior tamen pars Pragensium mortem sic subitam dolens deflebat, fidelesque domini predicatores privatim et publice consules arguentes de tam subita ipsius morte eosdem peccasse graviter constanter asserebant.

Item pretactis mense et diebus duces Slesie cum multitudine gencium regnum Boemie introeuntes villas et opida in bonis dominorum Boczkonis et Zampach in confinio Chrudimensi, scilicet circa castrum Liticz et Zampach, vastantes combusserunt, quibus iuncti erant quidam Boemi ex nobilium genere, Pota, Janko de Swidnicz et Johannes Miesteczky, sue fidei fractor, qui in obsidione Chrudim iuramentum prestitit velle Pragensibus adherere et quatuor articulos sibi per eosdem propositos fideliter defensare.

Item in die Galli exercitus Pragensis se versus Biela movens de Praga, quam dominus Michalecz Pragensibus rapiendo suis muniverat clientibus, qui quidem clientes Pragensium adventum sencientes fugiunt, et in die Luce Pragenses vice versa se de civitate intromittunt et eam muniendo abscedunt.

Item feria V ante Symonis ambasiata ducis magni, scilicet Vitoldi, Pragam pervenit optans ex parte ducis, ut se Pragenses preparent cum maiori, quo possunt, exercitu et Sigismundo, ducis Vitoldi consanguineo, usque ad territorium ducis Johannis Oppavie occurrant, qui legatos Pragensium ad ducem pretactum directos capiens vinculavit, ut simul iuncti eundem devastent et destruant et sic suos liberent captivos. Ex hac tamen legacione nondum aliquid factum est, sed capti nuncii Sigismundo, regi Hungarie, per ducem Oppavie sunt presentati.

Item die dominico ante Symonis Plznenses cum nobilibus eis adherentibus municione Sstienowicz, quam Ziska obsiderat, expugnata ultra LX utriusque sexus personas, que in castello extiterant, occiderunt.

Item tempore eodem duces Austrie ad regis Sigismundi instigacionem cum pluribus milibus equestrium et pedestrium castrum Gewissowicz cum opido circumvallarunt et, cum opidum propter paucorum defensam obtinuissent, castrum invadunt et, quia domini castri non senciebant eis nec a Pragensibus, quibus fideliter pro tunc servierunt, nec a baronibus Moravie, quamvis promiserant, in auxilium venire, nec se posse a tumultu diu defendere propter gencium suarum paucitatem, tractatu habito salvis corporibus cum uxore et familia, principali se tamen domino in captivitatem dante, recesserunt. Et Australes, quia castrum in metis eorum extitit et dampna plurima de eo erant perpessi, totaliter usque fundum rumpentes destruxerunt.

Item eodem anno, cum plures per Martinum, Thaboritarum presbiterum, fuissent seducti de sacramento altaris male sencientes et in quorundam Picardorum heresim, de quibus superius facta est mencio, lapsi, quidam utriusque sexus, fratres et sorores, a fratrum cohabitacione in Thabor repulsi insulam inter Wesele et Hradecz Henrici sitam inhabitare ceperunt. Et cum vicinis partibus plurima intulissent dampna, bestialem induerunt naturam existentes seducti per quendam rusticum, qui se Moysen nominabat, in errores eciam et hereses ante ea nusquam auditas, dyabolo patre eorum inspirante, inciderunt, prout evidenter patere poterit ex articulis infrascriptis, quos Ziska, cecus Thaboritarum capitaneus, Pragensibus post eorum interfeccionem in scriptis destinavit. Et sunt hii in bohemico ydiomate comparati:

Najprvé, že jsú svedeni knězem Martínkem Loquis o přijímaní těla a krve pána Ježíše, chléb obecní nazývajíc tělem božím i každú krmi. Kněh ižádných nemají, aniž jich tbají, neb zákon boží v srdci psaný mají, tak oni dějí. Páteř když pějí, tehda takto řiekají: Otče náš, jenž jsi v nás, osvět nás, buď vuole tvá, chléb náš daj nám všem etc.

Item viery neřiekají, neb naši vieru za blud mají.

Item svátkuov ižádných netbají, než den jako den mají a sedmý den sedmým věkem vykládají.

Item postuov ižádných nemají, vše napořád, což mají, vždycky žerú.

Item nebe nad sebú střechú nazývají, a že boha v nebi a čertóv v pekle nenie, jedno v lidech zlých a buoh v dobrých, to pravie.

Item cierkev svatú již opravenú jsú svědčili a zde sě věčně živu býti věřili i za to měli.

Item Petra Ježíšem, synem božím, a Mikuláše Mojžiešem jsú jmenovali a za zprávu všeho světa měli.

Item pána Ježíše Krista bratrem svým jsú nazývali, ale nedověřilým, protože jest umřel, a praviec, že duch svatý nikdy neumře a z ducha svatého má býti syn boží.

Item zákon svuoj jsú na rufiánství zakládali, že čtenie jest: rufiáni a nevěstky předejdú vás do nebeského královstvie. A protož jsú ižádného, ktož by rufiánem nebo kurvú nebyla, v svuoj zákon přijieti nechtěli, né i děvčička najmenší, kterúž jsú k sobě přijali, musila porušena býti a s nimi smilniti. A zákon svuoj takto jsú vedli: všichni, mužie i ženy, svlekúce sě nazí okolo ohně tancovali a k tanci pieseň přikázánie desatera božieho jsú zpievali, potom u ohně stojiece jeden na druha hleděli a, měl-li který muž rúšce, ženy jemu ztrhaly a řkúce: "vypusť vězně a daj mi ducha svého a přijmi ducha mého!" každý s leckterús a každá s leckterýms jsú hřešiti běželi. Ale prvé sě v sodomských žádostech zaněcovali neb zapalovali, láskú a vuolí boží skutek ten nazývajíc, ďábla jsú páchali a potom sě v řece kúpali. Ale po času již jsú sě Mojžiešem otdávali a vždy jsú sě jeden druhého v tom skutku nestyděli, neb jsú spolu všichni v jedné búdě léhali.

Item pravili jsú, že oni hroby svatých otvierají.

Item čas sedmého anjela báně vylitie v Zjevení svatého Jana praviec, že bude krev po všie zemi až do uzd koňských, kosu na vešken svět již poslanú pravili a sě anjely božími nazývali ku pomstě poslanými všeho světa a k vymietání z královstvie božieho všech pohoršení; ižádnému neotpúštěli, než vše napořád, muže, ženy i dietky, jsú mordovali, vsi, města i lidi jsú pálili v noci, pravíc, že písmo dí: o puolnoci pokřik se stal etc.

Item v noci mordy a ve dne smilstvo sú páchali. Item boj svuoj a mordy své svaté nazývali, ale pro zákon boží boj za proklatý jsú měli.

Item kněžie naše ďábly vtělenými jsú nazývali a proto jsú kněze Jana mezi sebú zabili.

Item přijímanie těla božieho chlebnicí nazývali a řiekali.

Item jedna žena mezi jinými Marijí sě nazývala a noc s jedním přeleževši hlavu svú za to dala, neb jsú ji sami stěli.

Item o Zdeni pravili, že některé z nich k vieře pravé tiehla, kteráž na Přibenicích s jinými upálena.

Item Zigmunda z Řepan tovaryšem věrným pravie, jedno kromě manželstvie.

Item pravili svým věrným, že když na ně nepřátelé potáhnú, že všichni oslnú a jim nic nebudú moci učiniti, když právě v svém otci stanú.

Item zimy ani horka se nebáli, než nazí po světě těkati se nadáli jako Adam s Evú v ráji. Ale to sú všecko v hrdlo selhali a protož jsú hanebnú smrt ten úterý po sv. Lukáši vzali anno domini MCCCCXXI.

Dum pretacti errores et hereses, ut dictum est, per predictos sine quovis inpedimento fierent, contigit ut quidam Australis dominus, Kragierz nuncupatus, castellum Lomnicz, quod frater Ziska acquirendo suis locaverat, cum civibus de Budieyowicz, alias de Budweis, circumvallaret. Quod cum ad fratrem Ziskam devenisset, mox, quamvis utroque oculo cecus, suis adiutoribus coassumptis de confinio Czaslaviensi, ubi pro tunc fuerat, versus Lomnicz castellum suis in adiutorium venire festinat. Quo audito Kragierz predictus ipsum non expectando de campis recessit. Frater vero Ziska castellum bene muniens revertitur et equitans versus predictam insulam Picardorum sectam evellendam in itinere vero Podiehus, castellum domini de Rosis, acquirendo combussit et muros civitatis Sobieslaw cum turri ecclesie similiter domini de Rosis acquirendo dirrupit. Tandem insulam predictorum Piccardorum hereticorum legem dei zelando aggreditur et protinus inprovisos hostiliter cum suis inpugnare non quiescit. Qui, quamvis se plurimum tam mulieres quam viri defenderent et quendam nobilem Zisce clientem interficerent, tamen feria III ante Luce fere XL utriusque sexus sunt capti et uno tantum viro, qui facta eorum diceret, observato sunt interempti, de quorum numero, dempto uno, ut asserunt, nullus femoralia fuit indutus. Gloria tibi, domine!

Item anno eodem prope festum Omnium sanctorum Pragensis exercitus civitati Montanorum appropinquando pervenit et, cum ad preces inhabitancium, ne Montibus dampna inferantur, capitanei pedestribus et, qui erant cum curribus, extra civitatem versus Czaslaviam mandarunt declinare, quidam vero circa portam rixam facientes clamaverunt ac fratribus annuerunt, ut venirent et instarent, ut civitas fratribus faceret aliquam provisionem. Civitatem itaque contra omnium capitaneorum voluntatem intrantes in vigilia Omnium sanctorum ante prandium in Judeorum domos irruunt et omnia, que inveniunt, tollunt violenter. Die eciam eodem hora quasi vesperorum ymagines ac organa in magna ecclesia in frusta concuciunt cornubus altarium non parcentes, reliquias de altaribus in consecracione, sicut moris est, inclusas eiciunt absque omni rubore in magnum Montanorum scandalum, fletum et dolorem.

Item Magister Cristanus, plebanus sancti Michaelis Majoris civitatis Pragensis, cum post mortem Wenceslai regis dive memorie pro ritibus ecclesie cum Johanne presbitero sepius certamen haberet, sabbato ante Martini post quorundam articulorum per Magistrum Cristanum contra Johannem presbiterum propositorum magister civium in pretorio coram consulibus eos concordavit, ut se mutuo diligant et alter alterum promoveat et defendat. Hac tamen concordia non obstante in crastino, die scilicet dominico post Martini, discipuli Johannis presbiteri sermone finito post prandium se mutuo sunt hortati, ut in dotem et ecclesiam sancti Michaelis in Magistrum Cristanum et suos presbiteros inpetum faciant, Johanne predicto audito et, ut presumitur, quia non inpedivit, consensit. Moxque aliquot centena dotem plebani et ecclesiam vallantes Magistrum Cristanum submergere ecclesiamque eiusdem fieri acclamabant rumpendam, deo tamen auxiliante, licet velle habuerunt, perficere tamen minime potuerunt; verba tamen plurima calumpniosa proferentes in pace recesserunt.

Eodem tempore consules inducti per pretactum dominum Johannem Wilhelmum, presbiterum de picardica heresi infamatum, predicatorem in ecclesia sancti Michaelis in Magistri Cristani displicenciam instituunt, qui suis cottidianis predicacionibus plus turbavit quam edificavit.

Item anno eodem propter presbiterorum Pragensium contrarias sentencias predicancium fuit tocius civitatis communitas nocue in plures partes divisa, ita quod quelibet parcium suum defendebat predicatorem. Visum est ergo consulibus et civitatis senioribus, ut magistri et presbiteri simul convenientes mutuo de hiis, que sunt occasio in communitate litis et divisionis, pertractent et in eisdem sentenciis concordantes per amplius populum communem suis varietatibus non distrahant nec perturbent. Igitur ad mandatum consulum in die Quinque fratrum facta est congregacio magistrorum et sacerdotum in collegio Karoli, lectique sunt articuli infrascripti per Magistrum Jacobum de Misa et Magistrum Petrum Engliss conscripti:

Ne errores pullulent ac hereses seu progressum habeant libere, sed rebellibus et inpugnare volentibus fidei catholice veritatem frenum apponatur aliquod restrictivum, ex communi consensu cleri communitatis Pragensis, communibus ac provincialibus statutis nuper factis nullatenus intendentes derogare, inter nos ab omni clero dicte civitatis inviolabiliter tenenda statuimus et ordinamus primo, quod omnes et singuli in hac congregacione ad laudem dei constituti primo omnium compromittant sincera fide, se velle fideliter servare et inconcusse tenere omnia et singula puncta in eadem congregacione statuenda seu pronuncianda, dummodo saltem legi dei inmaculate et racioni inviolabili non obvient quovismodo.

Item quod quilibet sacerdos in Pragensi civitate volens moram trahere directoribus cleri regni Bohemie nuper ab omnibus uniformiter electis sub puritate consciencie promittat in omnibus et singulis legi dei omnem veritatem continenti non contrariis obedire.

Item quod nullus, cuiuscumque status vel condicionis existat, verbo, opere vel quavis alia via nominanda predictos directores ad procedendum contra inobedientes vel erroneos aut suspectos inpediat aut eosdem vel eorundem rebellium aliquem foveat, protegat vel defendat publice vel occulte, ne videlicet contra eundem corrigendum predicti directores valeant procedere, prout racio inviolabilis et fides christiana exigunt et requirunt. Et si, quod absit, aliquis oppositum facere attemptaverit, hoc probato coram predictis directoribus penam bannicionis a civitate Pragensi subeat, ut est iustum. Item si, quod absit, directoribus cleri predictis aliquis culpabiliter rebellaret, debent eum omnes sacerdotes alii iuxta formam evangelii denunciare palam et publice, prout erit eisdem intimatum a directoribus antedictis.

Item quod nullus sacerdos attemptare presumat aliquid novitatis aut cassare aliquid in eis, que prius sunt in ecclesia servata primitiva aut racionabiliter tenta vel obmissa, nisi prius se presencialiter offerat directoribus antedictis et, quod attemptare intendit, ex scripturis probaverit legis dei et eciam hoc sibi iniuncto a predictis directoribus palam et publice in scolis se statuere ad probandum, defendendum, quidquid nititur inducere, necnon et ad respondendum omnibus sibi obicere volentibus, finaliter stando decreto racionabili directorum cleri in hiis, que concernunt omnia dicta sua in materia attemptata.

Item quod nullus sacerdos ad aliquam ecclesiam in civitate Pragensi inducatur, locetur vel residere permittatur ad instigacionem vel excitacionem cuiuscunque, nisi prius matura et bona deliberacione per directores predictos ad regimen animarum suscipiendum habilis et ydoneus tam moribus quam sciencia iudicetur et tandem de eius ydoneitate per eosdem directores vel eorum aliquem parochianis eiusdem ecclesie de sua habilitate certitudinaliter fuerit intimatum.

Item quod coram communitate Pragensi hoc petatur, quod nullus sub pena ab eadem communitate infligenda se interponat pro tali, qui predictorum directorum mandatis et monitis parere recusaverit, quousque saltem ille, pro quo se intromittit, fideliter sibi promiserit et effectualiter ostenderit, quod in omnibus et singulis legi dei non contrariis velit libenter predictis directoribus obedire.

Item pretactis articulis ita, ut dictum est, pronunciatis, placuit omnibus ex clero pro tunc presentibus, ut teneantur et execucioni demandentur et presertim quod non alii, nisi illi quatuor in synodo circa festum sancti Procopii electi magistri sint tocius cleri directores. Hec itaque Johannes presbiter audiens dixit subridendo: "Pronunciati articuli sunt contra me et Wilhelmum presbiterum." De purgatorio eciam animarum post hanc vitam, cum de hoc sermo fuit, dixit: "Volo scripta clara videre et sic informari." Deinde die tercia, quibusdam magistris et presbiteris ad hoc deputatis pretorium ascendentibus, predictisque articulis communitati ex consensu tocius cleri pronunciatis sectarii Johannis presbiteri reclamabant vocibus elevatis nolentes in quatuor magistros, cleri directores, consentire, sed quod solus Johannes presbiter clerum omnem regat et gubernet et ad se, dum opus fuerit, advocet, quicumque sibi placuerit, magistrorum. Ad hoc Johannes presbiter surgens et manu silencium indicens ait, se non esse ydoneum ad tanti cleri gubernacionem, ypocriticam tamen, ut timetur, simulando humilitatem, sed dixit, quod Jacobellus et Johannes Cardinalis, arcium liberalium magistri, sint directores et ipse velut eorum discipulus ad latus eorum sedendo onus, quamvis grave, sibi inpositum vult ferre et portare. Ceterum cum articulus de purgatorio pronunciaretur, plurimi secte eiusdem complices blasphemando oblatrabant dicentes: "Iam iterum cum purgatorio veniunt, ut lites suscitent novas." Et unus illorum Gyra cirotecarius nuncupatus dixit: "Nos nescimus, si purgatorium est vel non, et tamen sit nomen domini benedictum." Alter vero surgens illudendo dixit: "Prius presbiteri cum eorum purgatorio suas repleverunt bursas et, quia iam burse eorum sunt evacuate offertorio carentes, igitur cum eorum purgatorio viceversa vellent replere, sed non decipient, prout hucusque cum illo purgatorio nos deceperunt." Hiis aliisque pluribus contra purgatorium blasphemantibus sine finali conclusione de pretorio recesserunt, nichilominus indicentes, quod nullus pro defunctis fiat pulsus campanarum nec in funeris conduccione clericorum cantus, sed quilibet suum sepeliat mortuum ritibus omnibus ecclesiasticis preterrmissis. Hiis, sicut premittitur, peractis ad exercitum Pragensium, qui pro tunc Czaslavie se locaverat, omnia in pretorio acta dirigunt et qualiter in Johannem presbiterum, et non in alium, ut sit cleri director, communitas consensisset, affectantes similiter tocius exercitus consensum et voluntatem. Et facta inter se mutua discordia in Johannem presbiterum pro direccione cleri consenciunt, sic quod tres magistri deputati, Jacobellus scilicet, Johannes Cardinalis et Petrus Anglicus, sint secum collocati.

Item anno eodem in die Martini hora prima noctis milia aliquot equestrium et pedestrium de Praga versus Karlstein castrum exeunt pro rapiendis victualibus, que sub castro in casulis fuere per eosdem castrenses cumulata. Castrenses vero premuniti pociora, que fuerant, ad castrum deportantes venientibus viriliter resistebant, qua de re Pragenses rusticorum casulis sub castro combustis in die Quinque fratrum Pragam redeunt. De quorum numero quidam picardica heresi infecti ecclesiam circa castrum cum cancello excucientes corpus Christi de pixide argentea proiciunt pixide in pusmo reservata, quam Pragam in magnum scandalum deportarunt.

Item tempore eodem Plznenses cum omnibus sibi adherentibus Kraslikow castrum per Ziskam obtentum circumvallant. Hoc itaque Ziska audiens, quamvis utroque oculo carens, cito cum sua gente se castro ad subveniendum preparat, villisque et opidis castro adiacentibus spoliatis victualia ad castrum contra omnium circumiacencium voluntatem deducit. Et nisi dominus de Plawna cum multitudine suarum gencium Plznensibus in adiutorium venisset, plurimi de exercitu Plznensium, qui terga verterant, fuissent prostrati. Sed veniente pretacto domino de Plawna cum aliquot centenis equorum Ziska versus Zacz cum sua properat turma, quem continue hostes, Plznensium videlicet exercitus cum domino de Plawna, insecuntur sepius preludia pugne in via mutuo facientes. Et cum Ziska cum suis prope Zluticz ad montem dictum Wladarz perveniret et cum suis curribus et equitibus ascenderet, se cum suis cingens curribus pixidibusque adaptatis viriliter hostibus se defendit, licet intempestate aeris, frigore, ventorumque turbine ac fame una cum suis trucidatus. Triduo tamen viriliter se defenderunt, nullusque inimicorum liber in montem patebat ascensus. Triduoque revoluto propter hominum et iumentorum famem de monte descendentes manu potenti versus Zacz pergunt, quibus Zacenses occurrentes ad suam usque civitatem deducunt.

Item predictis factis sic currentibus Czenko de Wesele, Ulricus de Rosis, Ralsko de Wartmberg, Johannes Miesteczsky et quam plures alii regni Bohemie nobiles et barones a Pragensibus, quibus se ante pro legis dei defensa univerant, sunt nocive distracti ob infidelitatis causam, quam quidam ex presbiteris predictis baronibus ascribendo in populo spissim clamare non cessabant et sic dileccionis animum a baronibus in plebe disiungebant.

Eo eciam tempore sectarii quidam pro tunc seniorem communitatem clamoribus vincentes in omnium magistrorum odium dyabolo instigante sunt deducti, ita quod noctu dieque magistros insultare non cessabant, qui et pecierunt, ut magistri velut seductores et verorum presbiterorum persecutores occidantur aut submergantur vel de civitate Pragensi cum canibus sub domini Czenkonis vexillo educantur nunquam in eandem reversuri civitatem, ut sic liberius, ut presumitur, quidam eorum presbiteri cum sibi adherentibus sine magistrorum inpugnacionibus valeant suos errores et hereses publicare. Sed deo auxiliante eorum ceca frustrata est intencio, efficere namque non valuerunt, quod optabant.

Item feria VI ante Othmari Pragenses castellum Malessow nominatum prope Montes circumvallant, de quo in die Elisabeth se per tractatum concordie intromittunt.

Item eodem tempore Pipa Gallicus pro parte regis Ungarie cum pluribus milibus armatorum Moraviam veniens possessiones dominorum Petri de Straznicz et Hasskonis de Ostroh ceterorumque, qui Pragensibus pro defensa IV veritatis articulorum adherebant, comburendo, occidendo gentiliter devastabat. Quod perpendens predictus dominus Petrus de Stramic de castro suo firmissimo Helfstein dicto duci Slezie Przemkoni condescendit et se per fideiussores et scripta submisit, quod de eodem castro ipse dux Przemko non cedat, nisi pretactus dominus Petrus edictum inter eum et regem teneat, temporeque medio prefatus dominus Petrus senciens, regem cum multitudine gencium venturum, Magistrum Sigismundum ceterosque presbiteros sub utraque specie communicantes de opido Straznicz petit recedere. Qua de causa predictus Magister Sigismundus cum venerabili sacramento populoque fideli ad Ostroh ad dominum Hasskonem divertitur, qui quamvis multa perpessus fuisset ab Ungaris dampna in bonis suis, tamen velut firma petra veritatis petre Christo constanter adhesit et noctis tempore cum suis in regis quendam exercitum irruit, quem aliquociens personaliter penetrando aliquot centena eorum prostravit, in rusticis tamen suis, qui spoliis vacabant, dampnum notabile est perpessus. Iuvenis eciam dominus Petri de Straznicz filius, dominus Wenceslaus nuncupatus, a IV veritatis articulis nolens recedere pretacto domino Hasskoni se sociando coniunxit et secum mori pro veritate evangelica promisit. Hiis sic peractis rex Sigismundus cum maiori Ungarorum Tartarorumque gente, licet plurimum inermi, Moraviam pertransiens, tam amicorum quam inimicorum bona comburendo devastans, Brunnamque pervenit ad se omnes barones ac militares convocans sub salvo conductu. Qui de eius salvo sperantes conductu post Martini Brunnam convenerunt dempto domino Hasskone et filio domini Petri de Straznicz prius nominatis. Interim rex baronibus laqueos preparat ex omni parte armatorum gentibus muniens civitatem, suumque desiderium baronibus et militaribus aperit dicens, ad hoc eos convocasse, quod a IV articulis superius sepe nominatis velut ab erroneis et hereticis recedant et eosdem abiurando penitenciam condignam a vicelegato, qui pro tunc intererat, suscipiant. Et cum per aliquot dies deliberarent, quid agere debeant, videntes ultimate, quod rex cum furia super proposita materia ab eis optat adstatim responsum, videntes eciam Ungaros cum armis se invadendos paratos, timore perculsi, se regis submittunt facere voluntatem et abiurant et eundem contra pertinaciter defendentes hos IV articulos adiuvare promittunt. Forma autem iuramenti eorum hec sequitur:

Já přísahám na božiem umučení, že těch čtyr kusuov, kteréž jsem s jinými svými pomocníky bludně držal, totiž o božiem těle a krvi pod oběma zpósoboma přijímanie, každého kněze kázanie, zjevných hřiechuov pokaženie a kněžím sboží otjímanie a také kosteluov bořenie, kněží a zákonských lidí zahlazenie a nižádného bludu jiného ot cierkve svaté a římského kostela otstúpeného, a zvláště, kteréž jsú drželi a kázali neb psali Mistr Jan Wikleff a Mistr Jan Hus a jich následovníci, nechci viece držeti ani vésti ani následovati slovem, skutkem ani raddú.

Item přísahám, že držeti chci vieru křestanskú ve všech kusiech, tak jakožto drží a držeti bude cierkev svatá a římský kostel a poslušen býti papeže a biskupa svého a kněží ot nich daných a ustavených v tom, což viery dotkne, a v jiných věcech, což k jich přikázanie slušie.

Item přísahám, že všechny kacieře a bludné u vieře křestanské lidi a zvláště, kteříž držeti budú bludy svrchupsané, duchovnie nebo světské, na svém sboží neb kdežkolivěk je najdu neb zviem, se všemi jich pomocníky neb jim přejícími podle své moci chci tupiti a hubiti a k tomu i životem pomocen býti a jich nepřechovávati ani jim v čem pomocen býti neb jich brániti. Tak mi buoh pomáhej a svaté jeho umučenie i svaté čtenie!

Absolucio: Et ego N. auctoritate dei omnipotentis, beatorum apostolorum Petri et Pauli et auctoritate sanctissimi in Christo patris, domini nostri pape Martini quinti necnon domini Fernandi, episcopi Lucensis, ipsius nuncii, michi in hac parte commissa absolvo te ab omni excommunicacione seu censura, quam incidisti tenendo dampnatam heresim, tollo interdictum propter hoc latum, et quoscumque articulos Johannis Wikleff et Johannis Hus seu quamcunque heresim vel articulos vel alios receptando, fovendo et tuendo illos, qui tenuerunt hereses seu articulos tales, vel alios quoscumque, et tollo interdictum propter hoc latum ab homine vel a iure. Item absolvo te a sentencia excommunicacionis et aggravacionis, quam incidisti racione contumacie, quod citatus propter appensionem sigilli ad certas literas in Constancia ad mandatum pape et Constanciensis concilii comparere non curasti, seu quamcunque aliam contumaciam vel rebellionem. Item absolvo te ab omnibus peccatis, de quibus contricionem veram habes et michi confessus es, et restituo ac repono te ad gremium sancte matris ecclesie ac communionem hominum necnon statum, dignitatem et honorem tuos pristinos. Et hoc in nomine patris et filii et spiritus sancti. Amen.

Et quia dominus Wenceslaus, filius domini Petri de Straznicz ad regis vocacionem non venit nec pretactam abiuracionem facere voluit, rex in Brunna pro tribunali residens eundem dominum Wenceslaum paterna in evum hereditate privavit hoc mandans libro baronum inscribi in perpetuam filiorum rebellium memoriam et dampnum.

Item eodem tempore Ungari et Tartari Policzkam civitatem per tradimentum obtinentes circa 1301 utriusque sexus inhumaniter occiderunt.

Item cum itaque domini ac nobiles terre Moravie, qui veritati adheserant, IV, ut premissum est, articulos abiurassent, demptis dumtaxat Hasskone de Ostroh et domino Wenceslao, filio domini Petri de Straznicz, dominis eiusdem provincie, rex Sigismundus cum multitudine populi estimacione vulgata, ut dicitur, ultra LX millia equestrium et pedestrium veniens Giglaviam faciem convertit, ut demum Montes per tradimentum subintraret. Quod audiens Pragensis exercitus, qui pro tunc Czaslavie Montibusque moram trahebat, et sano usus consilio perpendit, quod pre paucitate sue gentis non posset tante occurrere potencie. Qua de re civitatibus munitis per Grecz Regine in die Katherine revertuntur et protinus scabini expeditis legacionibus et literis ad Ziskam et fratres suos Thaboritas omnesque ceteros tam nobiles quam civiles ac rusticos veritati adherentes dirigunt, ut ad occurrendum regi heretico Pragam cicius convenire non negligant, prout diligunt fidem et honorem ac legis dei libertatem.

Item currentibus, ut dictum est, pluribus ad diversas partes nunciis prima die Decembris frater Ziska, quamvis utroque oculo cecus, cum suis fratribus et sororibus, equitibus et curribus sacerdotibusque more suo consueto venerabile sacramentum corporis Christi gestantibus in civitatem Pragensem pulsatis in pretorio et ecclesiis magnis campanis occurrentibusque sibi tam clero quam utriusque sexus populo similiter cum altaris venerabili sacramento velut terre princeps a cunctis honorifice est susceptus et in victualibus habunde procuratus, ut fideliter assistat Pragensibus ad inhumani regis de terra repulsam. Qui quidem frater Ziska plura pertractans cum Pragensibus in die Concepcionis Virginis gloriose cum suis omnibus a Praga versus Montes iter arripit, quem die altero Pragenses cum sua gente sunt secuti. Montani vero fratris Zisce cum Thaboritis sencientes adventum eidem occurrunt equestres se exterius simulantes Thaboritarum gratum adventum, cui corde interius murmurando detrahebant, et non sine causa. Sciebant enim Thaboritarum esse gentem indomitam, ad rapiendum pronam, ad occidendum ferocem, presbiterosque eorum nullum in divinis ecclesiasticum ordinem servare. Unde accidit, quod in crastino sacerdotes Thaboritarum ecclesiam sancti Johannis introeunt et more eorum solito divina peragunt, ad quos plurimi de Montanorum gente concurrunt mirari cupientes, cumque cernerent, unum ex omnibus presbiteris, sicuti mos eorum erat, sine omni ecclesiastico ornatu in propriis vestibus, nullo penitus consueto presbiterorum ordine reservato divina peragere, sed tantum inclinato ad terram capite et posterioribus elevatis modicum ad tempus quasi dominice oracionis perorare, surgentemque verba consecracionis statim super hostiis qualitercunque fractis et ciphis ferreis vel stangneis vino repletis alta et intelligibili voce dicere: "dominus Jesus, postquam cenavit, accepit panem et benedixit, ac fregit" etc., et sic hostiam, quam in manu tenuit, frangentem: tali, quoad populum, inaudita consecracione finita se primum communicat, hinc ceteri presbiteri accedentes se ipsum quilibet communicat, demum fratres et sorores seorsum flectentes communicare incipiunt, sic quod unus sacerdotum venerabile corpus Christi, alter sanguinem preciosum sine omni, qua decet tante dignitatis sacramentum, reverencia populo ministrabant: hec videntes utriusque sexus Montani amplius in Boemis scandalisati spuentes in terram cum murmuracione de ecclesia recesserunt et inter se confabulantes dicebant: "Nunc credimus, quod hucusque audivimus, Boemos scilicet fore verissimos et pessimos hereticos et ab omni fideli christiano persequi dignos." Unde amplius regi Sigismundo fuere inclinati et eo magis ac ardencius suum optabant adventum.

Item hiis diebus, cum nullus seniorum civitatis Pragensis propter Johannis presbiteri sectarios deordinacionibus plurimis palam audebat resistere, facta igitur in pretorio communitatis congregacione non catholicam, sed fidei christiane contrariam concludunt conclusionem, quod videlicet nullus presbiterorum audeat tenere vel publicare ea, sine quibus humanum genus salvari potest, et quod omnia, que Christus et sui apostoli non docuerunt, dimittantur et penitus aboleantur, eo quod Christus in sua nova lege sufficienter posuit pertinencia ad salutem, propter quod ritus omnes ecclesiasticos annullare nitebantur.

Item pretacti sectarii contra magistrorum libertatem, qui eorum errores scripturis arguebant, ibidem concludunt et disponunt, ut mandetur magistris, ut tam privilegia sua quam fundacionis studii, tam eciam statuta ad pretorium deponant, ut per eos videatur, si aliqua contra legem dei essent ibi posita, ut ipsi conspicientes deponant deponenda et corrigant corrigenda. Hec tamen conclusiones actualiter execute non sunt, preventi namque aliis dimiserunt.

Item tempore eodem rege Sigismundo in Iglavia cum gentibus armatorum percunctante Czenko de Wartmberg, Henricus de Rosis, Wilhelmus Zagiecz, Jan Miesteczsky, Pota et quam plures alii regni Boemie domini et barones sub salvo conductu ad ipsum regem conveniunt fidemque sibi spondent, quod pro rege eum suscipere volunt et sibi auxilio pariter et consilio adherere, sic tamen, quod a regni et regnicolarum cesset combustione pariter et destruccione, quod, ut dicitur, facere promisit, non tamen promissum, ut moris sui erat, tenuit et implevit, sed mala malis cumulans exercitum suum versus Montes per Humpolecz et Ledecz cum prefatis baronibus movendo omnibus tam amicis quam inimicis gens sua inhumana et perfida villas, opida et castella voragine ignis consumpsit, virgines quoque et mulieres usque ad spiritus exalacionem opprimendo mortificarunt, parvulisque truncatis manibus et pedibus, in prospectu matrum proiecerunt, matribusque eorum cum ceteris mulieribus denudatis, ante se velut iumenta propellunt et easdem per ubera, que aliquando suxerunt, in sepibus suspendunt. O iniqua et scelerata gens, quam nec mulierum suspiria nec lacrimarum decursus nec parvulorum lamenta ad misericordiam inflectere potuerunt, sed gentibus crudelior omne malum, quod facere poterat, peccatis Boemorum exigentibus, cum leticia blasphemando perpetravit, credens de tot et tantis malis se deo prestare obsequium et indulgenciam obtinere peccatorum!

O princeps insensate! cur domesticos tuos, quos defensare deberes, gentili more persequeris, cur nidum proprium stercorisando defedare non cessas? cur innocencium sanguinem fundere non desinis? cur delere cupis, qui pro lege dei sui certando se tibi opponunt? Expecta parumper et prospice, dominus namque eum timentibus parabit auxilium et te, qui speras in multitudine gencium, paucorum numero prosternendo in fugam convertet et pro sanguinis Christi calice veracissimo, quem in suis fidelibus persequens conaris destruere, tuorum crudelium belluarum in brevi temporis spacio canes rabidi sanguinem lingent! Convertere igitur ad cor et cognosce, quia durum est tibi contra stimulum calcitrare et agendo penitenciam desiste tot et tanta mala facere, si aliquando tui deus misereatur et tuas iniquitates remittat!

Item cum in Montibus adventus regis in Ledecz, ut dictum est, personaret, frater Zizka cum Thaboritis et Pragensibus capiunt campum et supra Montes circa tugurium Thabor a rege predicto noviter fabricatum se cum gentibus suis collocant regem venturum volendo expectare. Et cum rex venire aliqualiter distulit, Czaslaviam ingrediuntur, ut se per armatorum gentes fortificarent. Venientibusque in Czaslaviam Boczkone, Hasskone et domino Wenceslao, domini Petri filio, dominis terre Bohemie et Moravie, munita bene Czaslavia Montes revertuntur et in die Thome, que fuit dies dominicus, mane completis divinis presbiteris in ambonibus et preconica voce pretacti domini cum Zizka et Pragensibus clamare per omnes plateas iubent, quod omnes sint ad occurrendum regi parati et quod fidem, quam pro defensa veritatis evangelice deo et Pragensibus promiserunt, inviolabiliter teneant nec timore regis appropinquantis concussi terreantur, quia servata capitaneis fide domini et militares omnisque Pragensium exercitus colla cum eis prius ponere volunt, quam eos deserere ab eisdem recedendo. Et facta modica prelibacione pulsataque campana de Montibus relicto magistro moncium exeunt per portam, que ducit versus Gurzim civitatem. Et cum vix ad duo a civitate pervenissent stadia, rex cum suo exercitu in turmis cepit exercitui Pragensi appropinquare, in regis autem maiori turma inter armatorum multitudinem equestrium multa boum et vaccarum centena fuere inclusa, ut videntibus timore incusso eos converterent in fugam. Sed deus, qui nusquam suos sine adiutorio dimisit milites, omnibus constanciam animi pro veritate sua pugnantibus tribuit habundanter. Nullo enim ex multitudine gencium terrore concussi campum capiunt se undique curribus cingentes, omnesque pedestres eciam et Montani, qui cum eis exiverant, quidam ut iuvando fratribus astarent, alii ad spectaculum aderant, ut cernerent, cuius exercitus obtineret, intra currus cum suis tritulis et armis disponuntur pixidibus pluribus in curribus ad percuciendum preparatis. Et facta modica presbiterorum exhortacione cuncti ad terram prostrati ad deum devotas fundunt preces et ab oracione surgentes plures novos milites efficiunt, ut eo audacius pro defensa veritatis se exponant et se interim contra regem preparent. Et cum quedam turme regis ad impetum currus vellent invadere, eciam cum magno eorum dampno per pixides sunt repulsi. Tales itaque inimicorum insultus et dimicandi preludia usque noctem occuparunt. Interea hiis simul sic mutuo, ut dictum est, modo militari certantibus, plura centena cum Montanis a civitate profugis per portam Coloniensem Montes introire traditorie sunt permissi. Et hiis civitatem intrantibus ceteri cum eis confederati Montani et fossores pro tunc in cellariis latentes exierunt et omnes, quicunque signum non habebant et proverbium ignorabant, ferro letaliter prostraverunt. Profugi quoque domos proprias introeuntes omnes Pragensibus faventes velut hereticos occidebant. Ad dotem autem quidam clericus distortus incurrens pro directore ecclesie magistro Petro interrogabat et, cum cognovisset, quia in exercitu esset, ibi comedit et bibit et demum currens inhumanos latrones adduxit et procuratorem cum presbiteris, quos invenerunt, gladio perimerunt. Quidam autem ad turrim ecclesie confugerant pro vita conservanda et hos non dimiserunt, sed cum quodam presbitero domino Mathia Sclavo interficiendo de turri proiecerunt, unum eciam senem presbiterum capite canum et reverendum coram altari ante corpus et sanguinem Christi flectentem reperientes sine rubore vulnerantes usque ad spiritus exalacionem perimerunt, archam quoque de pulchro labore noviter erectam portatam de ecclesia in plures concuciunt partes etc. Corpore et sanguine Christi quid actum sit, veraciter ignoratur, dicitur tamen, quod quidam accurrens cum lancea corpus dominicum perforavit. In capella tamen curie monetarum quadam monstrancia cum corpore Christi reperta corpus Christi, ut dicitur, pedibus in omnium christianorum scandalum est conculcatum. Et cum taliter, ut dictum est, inhumana a Montanis fieret strages, circa quamcunque fere domum Christi vel sanctorum eius diverse exponuntur ymagines prius absconse, ut per signum venientibus darent noticiam, eos non esse nec fuisse de Pragensium hereticorum, ut dicebant, secta. Quas quidem ymagines iteratis vicibus ecclesiarum altaribus cum ingenti gaudio inponunt variis malediccionibus Thaboritis cum Pragensibus ac Wiklefistis maledicendo.

Item cum, ut predictum est, usque noctem in campis militaria fierent ab utroque exercitu certamina, exercitus regis non longe a Pragensium exercitu se collocavit, ut de Montibus sibi victualia darentur. Thaborite vero cum Pragensibus modicum valde cibum et potum habentes deo ieiunia in frigore persolvebant. Et surgentes ad locum, quem rex cum gente sua occupaverat, accedunt et excussis pixidibus ipsum regem cum totali suo exercitu a posicionis loco repellunt. Et facto mane.