[CRONICA DOMUS SARENSIS]
1a |
[p. 158] (1) De fundacione domus ecclesie Sarensis et cetera |
|
|
Anno, quo Dominus est incarnatus, in ipso |
|
|
milleno nec non trecenteno subeunte |
|
|
Heinrici modici modicus fit prologus iste |
|
|
ad monachos in Sar maiores atque minores, |
|
1b |
quomodo fundatus inprimis sit locus iste. |
|
|
Hinc rogo te, lector, non inspice simplicitatem |
|
|
metri, sed sensus adtendas integritatem. |
|
|
Quamvis sit stilus simplex et rudibus aptus, |
|
|
sunt tamen hec verba mea vera, fide quoque digna. |
|
|
|
|
|
Nunc vobis scribo, presentibus atque futuris, |
|
|
qui fratres estis eritisque perhenniter istic. |
|
|
Omnes prelatos hic in Sar scribere conor, |
|
2a |
ecclesiam qui rexerunt hanc atque fuerunt |
|
|
hic provisores, abbates sive priores, |
|
|
qualiter electus fuit iste vel ille vel unde, |
|
|
que sub temporibus ipsorum contigerintque. |
|
|
Quomodo sit domus hec fundata, per omnia dicam |
|
|
et fundatores, tam natos quam genitores, |
|
|
qui fundaverunt hanc et nobis tribuerunt |
|
|
predia larga satis - hos salvet fons pietatis! -, |
|
|
omnes narrabo cum fundatricibus usque |
|
|
tempus ad Arnoldi, qui post decimum fuit abbas. |
|
2b |
Tempore sub cuius hec omnia facta notavi |
|
|
atque meis scriptis, ut cernitis, insinuavi, |
|
|
ac fundatoris Zmilonis tempore nostri. |
|
|
Sit licet ille puer et adhuc puerilibus annis, |
|
|
est tamen acceptus regi claustroque fidelis. |
|
|
Sic est Heinricus dydasculus ac pedagogus |
|
|
ipsius pueri, cuius pater ipse Gerhardus. |
|
|
[p. 160] Sub patre predicto presencia carmina scripsi, |
|
|
ipsius abbatis cum sextus iam foret annus |
|
|
et sexti regis cum sedecimus foret annus, |
|
3a |
post positamque domum fuit annus XL et octo, |
|
|
quo natus fueram, fuit annus tunc L et octo - |
|
|
annis sicque decem senior sum quam domus ista -, |
|
|
in Sar quod veni, fuit XL duo atque unus, |
|
|
tunc anni Domini fuerant et mille trecenti. |
|
|
Ceu puer insipiens nec habens normam sapientis |
|
|
sepius optavi, quod ad ipsum vivere possem |
|
|
annum, quod dominus Christus michi prestitit ipse. |
|
|
Sed nunc dereliquo faciat michi, quod placet ipsi. |
|
|
|
|
|
Ista sub Arnoldi, ceu dixi, tempore scripsi |
|
3b |
et sedilia, que cernis presencia, sculpsi, |
|
|
pinxi diversisque coloribus illa decenter, |
|
|
in quibus eterno Domino psallunt domicelli. |
|
|
Et credo, quod ad hoc (me) conservaverit ille |
|
|
rex, Deus omnipotens, qui cuncta creata gubernat. |
|
|
Nam nullas sedes nec post nec ante paravi |
|
|
nec scivi nec presumpsi, sed nec reputavi. |
|
|
Ipsius ad laudem tamen hec sedilia sculpsi |
|
|
necnon ipsius sancte genitricis honore, |
|
|
postquam me salvum revocavit matris ad alvum. |
|
4a |
Ergo sum dictus indignus postea sculptor; |
|
|
indignus dico, quoniam non sum generalis. |
|
|
Hinc me pro meritis ditet manus Omnipotentis! |
|
|
Nanque meum precium Deus est et erit mea merces. |
|
|
Cetera nunc dicam, breviter quoque prosequar illa. |
|
|
|
|
|
(2) Quomodo Sybilla venit ad terras istas |
|
|
Cum dominus Wentzeslaus rex nomine quartus |
|
|
duceret uxorem, fueratque filia regis |
|
|
Phylippi quondam, qui natus erat Friderici, |
|
4b |
ipsa etiam virgo Chunigundis erat vocitata; |
|
|
que secum multas mulieres atque puellas |
|
|
duxit, diversas res cum magno comitatu. |
|
|
Inter quas eciam felix fuit illa Sybilla, |
|
|
[p. 162] per quam fundata est domus hec et per Prsibizlaum, |
|
|
qui dominus tandem Sibillam duxit eandem. |
|
|
Nam primum dicto Bohucho nupserat ipsa, |
|
|
post mortem cuius domino nupsit Pribislao. |
|
|
Hii duo coniuncti tres formosas genuere |
|
|
natas, que multas laudes post hec meruere - |
|
|
atque duos alios pueros eciam genuerunt, |
|
|
quorum nomina sunt mas Petrus, femina Libisca -, |
|
|
quarum prima tamen fuerat Stislawa vocata, |
|
|
Eufemia bona fuit et vocita(ta) secunda, |
|
|
Elyzabeth iunior et tercia nomen habebat. |
|
|
Has desponsarunt Gallus, Botscho, quoque Zmilo. |
|
|
Gallus de Jablon Stizlawam nomine duxit, |
|
|
que pariens natos sibi post sine crimine vixit, |
|
|
Gallum, (Iarosium) - Gallus breviter quoque vixit - |
|
|
et Margaretham pulchram satis et generosam. |
|
5b |
Bothsconi domino felix Eufemia nupsit, |
|
|
que cito concipiens genuit natam speciosam |
|
|
atque duos natos, Zmilonem sicque Gerhardum. |
|
|
Elyzabeth Zmilo de Luchtenburc postea duxit, |
|
|
que sibi Zmilonem genuit, reliquos quoque fratres, |
|
|
de quibus hic iam non, sed postea dicere conor. |
|
|
|
|
|
(3) De Iohanne de Polna et eius claustro |
|
|
Nobilis interea vir quidam nomine Ienisch, |
|
|
in Polna residens, prudens et religiosus, |
|
6a |
dives erat satis ac habuit nullos quoque natos. |
|
|
Huius erat, nota multis, hec silvula tota, |
|
|
et sibi devota mens swaserat optima vota, |
|
|
scilicet, ut Christo vellet conponere claustrum |
|
|
ordinis illius, qui griseus vulgo vocatur. |
|
|
Unde laborare bonus hic ubi cepit in Ozzec, |
|
|
ut sibi destinarentur quidam monachorum, |
|
|
ut breviter dicam, tunc abbas nomine Zlauco |
|
|
misit ei monachos aliquos, qui quinque fuerunt |
|
6b |
hic annis et cum virtute locum coluerunt. |
|
|
Hic in vicino prope nos situs est locus ille, |
|
|
sicut adhuc locus esse videtur amenus ibidem, |
|
|
[p. 164] et vineam quandam plantaverat ars monachorum - |
|
|
Bernhardi cella fuerat locus ipse vocatus - |
|
|
qui vero tunc degentes dicti fuerant monachelli. |
|
|
Et providit eis in cunctis vir bonus ille |
|
|
atque ministrabat sua queque fideliter ipsis, |
|
|
in quantum potuit. |
|
|
Tandem venit pater illuc, |
|
|
quomodo se regerent, cupiens invisere fratres, |
|
|
et cum perspiceret, videt hic, quod non placet ipsi. |
|
7a |
Et quia pompose mentis fuerat pater idem - |
|
|
hic siquidem generis gaudebat nobilitate -, |
|
|
iratus dixit non posse suos tollerare |
|
|
defectum talem, pretendens nescio qualem. |
|
|
Postea percepi, quod pro blaterantibus esset |
|
|
inter eos quisdam talis dissensio facta. |
|
|
Unde superba sua mens ipsos tunc revocavit, |
|
|
atque suos monachos secum ducens remeavit. |
|
|
De quo vir bonus hic doluit multumque gemebat, |
|
|
quod sua, ceu voluit, virtus non proficiebat. |
|
7b |
Et sic cessavit subito construccio talis. |
|
|
Sed tamen ecclesia Nicolai mansit ibidem |
|
|
per longum tempus, in Nyscow postea dicta. |
|
|
Est verum dictum, nunquam fiet quoque fictum |
|
|
hoc, quod Scriptura narrat nobis generalis: |
Mt 15 |
|
quam Pater e celis fundat, fundacio durat, |
|
|
sed quam non fundat, talis fundacio transit. |
|
|
Sic Domini manus illam non fundasse videtur; |
|
|
nescio iudicio Domini quo sit locus ille |
|
|
tam cito deletus, sic a Domiao reprobatus. |
|
|
|
|
8a |
Ille tamen miles et vere nobilis ipse |
|
|
non ideo cessat Christo sua solvere vota, |
|
|
ast hoc, quod potuit, fecit, sua predia tradens |
|
|
fratribus et viduis, aliis quoque religiosis. |
|
|
In Drowowicz locat ipse crucem gestantibus amplam |
|
|
ecclesiam satis et pulchram, que cernitur ecce, |
|
|
et bona plura dat hiis super aram virginis alme. |
|
|
Cetera conservat hac cum silva sibi soli, |
|
|
et sic cottidie Christo domino famulatur, |
|
8b |
quem precibus sic assiduis de corde precatur. |
|
|
|
|
|
[p. 166](4) Quomodo Prsibizlaus acquisivit silvam |
|
|
Nobilis interea vir strennuus ac venerandus, |
|
|
de quo narravi vobis, dominus Prsibizlaus, |
|
|
in Crisans mansit, quod tunc fundaverat ipse; |
|
|
sed nondum fuit hoc castrum, quod cernitur ecce. |
|
|
Exterius miles, monachus fuit hic tamen intus. |
|
|
Devotus namque fieri claustrum monachorum |
|
|
cogitat, assidue tractans hoc nocte dieque, |
|
9a |
qualiter incipiat et quomodo conpleat illud. |
|
|
Congregat ergo sibi summam quantamlibet auri |
|
|
ac eris multi, tractans cum coniuge fida, |
|
|
Sybilla dicta, que semper sit benedicta! |
|
|
Cumque simul meditarentur, non est locus illis, |
|
|
quo monachis ipsis valeant conponere claustrum. |
|
|
|
|
|
Contigit interea vice quadam, quod Prsibizlaus |
|
|
predictus miles ad Ientzonem properaret, |
|
|
de silva cupiens secum tractare; quod et fit. |
|
9b |
Nam cum colloquium miscerent insimul ambo, |
|
|
contigit, ut dominus Prsibizlaus quereret illum, |
|
|
quomodo de claustro staret, quod ceperat ipse |
|
|
ponere, vel quali modulo cessasset ab ipso. |
|
|
Ille refert subito sibi singula facta revelans, |
|
|
qualiter egisset secum Zlauco pater abbas, |
|
|
et quod adhuc talis et silvula tanta maneret. |
|
|
De quo gavisus dixit iterum Prsibizlaus: |
|
|
|
|
|
„O Deus, o Christe, meus esset si locus iste |
|
|
cum silva tota, tunc possem solvere vota, |
|
10a |
et tibi solvissem, tunc letus lecior essem. |
|
|
Nam vovi Christi fundare domum genitrici |
|
|
ordinis illius, griseus qui vulgo vocatur. |
|
|
Hoc eciam conplevissem bene, si potuissem; |
|
|
nam mihi non locus est, quamvis sit summula tanta |
|
|
argenti nec non auri et sint predia tanta. |
|
|
Si tua gracia vel mea munera iungere posset, |
|
|
quod mihi totalem vel partem vendere velles |
|
|
istius silve vel Christo tradere gratis - |
|
10b |
[p. 168] sed non est gratis, quod ob eius honoris amorem |
|
|
confertur, qui nos plasmavit, sanguine lavit - |
|
|
Virginis ac alme Christi genitricis honore |
|
|
et confessoris et pontificis Nycolai, |
|
|
quorum proposui, si(c) possum ponere templum.“ |
|
|
|
|
|
Talibus auditis vir prudens atque beatus, |
|
|
namque Deo gratus fuit exaudire paratus, |
|
|
hec quedam dixisse fertur vel talia verba: |
|
|
„Sit, ut dixisti; si ponere disposuisti |
|
|
et fundare domum Domini genitricis honore |
|
|
et confessoris domini nostri Nycolai, |
|
11a |
accipe, construe, fac, ut vis, cum silvula tota. |
|
|
Coram te poteris tua nunc bene solvere vota, |
|
|
ut tibi, sic mihi fac claustrum genitricis honore |
|
|
Christi, fecissem quia dudum, si potuissem, |
|
|
ut bene scis; forsan placuit non Omnipotenti. |
|
|
Sim licet indignus, silvam tibi trado libenter, |
|
|
in quantum valeo, simul adiuvabo frequenter.“ |
|
|
De quo non modicas grates retulit Prsibizlaus |
|
|
et fore se spondet sibi fidum semper amicum, |
|
11b |
atque ciffum pulchrum sibi porrigit hic ad honorem |
|
|
huius amicicie, marcas ter quinque valentem |
|
|
argenti, quem suscepit tunc Ientzo libenter, |
|
|
et sibi fert grates magnas servatque decenter. |
|
|
Tunc quasi vir prudens dictus dominus Prsibizlaus |
|
|
hunc rogat, ut super hoc facto sibi litera detur, |
|
|
vel coram multis hec pactio sic recitetur. |
|
|
|
|
|
Et facit hoc Ientzo, quia vir bonus atque fidelis, |
|
|
ut faciunt recti, permisit se prece flecti. |
|
|
Omnia quippe sua Domino conmiserat ante, |
|
12a |
cum sibi devote claustrum fundaverat ipse. |
|
|
Fructibus ex eius quevis congnoscitur arbor: |
L 6,44 |
|
qui bonus ante fuit, potuit leve post bonus esse. |
|
|
Sic bonus iste bonis congnoscitur actibus eius, |
|
|
unde fuit facilis sibi consensus Prsibizlao. |
|
|
Cum sic conplessent hec omnia, que voluissent, |
|
|
ambo gaudentes simul ad sua (iam) redierunt. |
|
|
[p. 170] Est Ienisch letus, letissimus est Prsibizlaus, |
|
|
quod Domino vota poterat sua reddere tota. |
|
|
|
|
|
Hic, precor, attente debes attendere, lector, |
|
|
sicque notare potes hiis in verbis manifeste, |
|
12b |
quod sit fundatus eciam per eum locus iste, |
|
|
qui talem silvam gratis dedit et nichil inde |
|
|
abstulit, excepto tantummodo calice solo. |
|
|
Sed non est gratis, quod pro Christo datur ulli. |
|
|
Nam Dominus propria persona taliter inquit: |
Mt 40,42 |
|
„Qui dat aque modicum sicienti none Christi, |
Mc 9,40 |
|
retribuetur ei, nec merces deperit eius.“ |
|
|
Ergo cifos multos valeat cum silvula tanta, |
|
|
non manet inmerito, si salvetur dator eius. |
|
|
Sicut sum certus, quod nullum transit inultum |
|
13a |
peccatum, sic et elemosina nulla peribit, |
|
|
sed Dominus, qui cuncta videt, discernit utrumque: |
|
|
nam bona pro meritis, pro demeritis mala confert. |
|
|
|
|
|
Hic in Sar primus est fundator Pribizlaus, |
|
|
vivere quem credo cum Christo pro benefactis. |
|
|
Est tamen in celis comes illi Ientzo fidelis, |
|
|
qui sua sponte dedit Christo, nichil inde reposcens. |
|
|
Namque cifos multos, ut dixi, silva valeret, |
|
|
hanc qui deberet vel digne solvere vellet. |
|
|
Ergo, Deus celi, precamur corde fideli, |
|
13b |
omnes, qui nobis faciunt bene, ceu bonus iste |
|
|
fecit, qui silvam tribuit, pie suscipe, Christe! |
|
|
Vir tamen iste bonus post hec vixit breve tempus |
|
|
nec non in Drowowitz per amicos fit tumulatus. |
|
|
|
|
|
Wichardus dominus propior fuit eius amicus, |
|
|
qui iacet in Drowowitz eciam tumulatus ibidem, |
|
|
dictus de Tyrna, vir strennuus atque famosus |
|
|
ac avus istorum fuit in Polna puerorum, |
|
|
quorum mortuus est unus, sed et alter adhuc est. |
|
14a |
Et Scenko dominus eciam fuit eius amicus, |
|
|
qui fuit istorum nunc in Prsbzla puerorum, |
|
|
quorum nunc unus est mortuus, alter adhuc est. |
|
|
[p. 172] Credoque, quod dominus Jenco fuit eius amicus, |
|
|
istorum, qui nunc sunt in Mesirisch, puerorum, |
|
|
domni Iesconis, Buzonis sicque Thobie. |
|
|
Sum quia digressus, sed nunc ad prima revertor. |
|
|
Et sic obtinuit silvam dominus Prsibizlaus, |
|
|
in qua postea Sar domus hec est edifficata, |
|
|
atque Deo dante melior fit, quam fuit ante. |
|
|
|
|
|
(5) Quod Prsibizlaus conmisit Boschoni fundacionem |
|
|
Predictus dominus Pribislaus cum senuisset |
|
|
atque suas natas ex more viris sociasset - |
|
|
de quibus hic iam non ad presens dicere possum, |
|
|
sed tamen, ut potero, vobis ego postea dicam -, |
|
|
utpote vir prudens cepit pensare futura, |
|
|
scilicet eternam vitam mortemque perhennem. |
|
|
Ut prius audistis, voluit quoque ponere claustrum |
|
|
ordinis illius, qui Bernhardi vocitatur. |
|
15a |
Sed quia non potuit, sicut voluit, cito tale |
|
|
claustrum fundare, cepit tamen hec meditari, |
|
|
ut saltem quidquam faceret pro nomine Christi; |
|
|
unde Minoribus in Brunna dedit hic bona plura, |
|
|
in quorum iacet ecclesia Brunne tumulatus. |
|
|
Nam dilexit eos, alios quoque religiosos, |
|
|
sed tamen in corde nunquam dimisit amorem, |
|
|
quo fuit astrictus griseorum religioni, |
|
|
quorum rigorem nimio dilexit amore. |
|
15b |
Hinc conabatur ipsorum ponere claustrum |
|
|
et summam, quantam potuit, simul eris et auri |
|
|
cum silva iam predicta conservat ad ipsum |
|
|
claustrun fundandum, tempus cum venerit aptum. |
|
|
|
|
|
Cum iam conplesset et cuncta parata fuissent, |
|
|
in promptuque forent ea, que debebat habere, |
|
|
heu dictu! venit (subitu) mors illa molesta, |
|
|
que semper solita est prestare funebria mesta, |
|
|
et tulit e medio dignum dominum Prsibizlaum, |
|
|
nec datur in propria persona ponere claustrum. |
|
16a |
Sed tamen antea quam moreretur, nunccius eius |
|
|
[p. 174] mittitur ad generum Botschonem nomine Znoyme, |
|
|
castellanus ubi tunc dicitur ipse fuisse. |
|
|
Nunctiat ergo sibi prefatus nunctius ille, |
|
|
quod socer ipsius egrotaret Prsibizlaus |
|
|
atque rogaret eum, quod ad hunc subito properaret, |
|
|
si dignaretur tamen illum cernere vivum. |
|
|
Unde ubi ille bonus Botscho non tardat abire |
|
|
atque suum socerum curat properanter adire. |
|
|
|
|
16b |
Et cum venisset, suscepit eum socer eius |
|
|
gaudenter dicens: „O Botscho, venis bene, fili, |
|
|
ecce vocante Deo vadam iamiam moriturus. |
|
|
Tu scis, quod volui fundare domum genitrici |
|
|
Christi, nec possum, forsan dignus quia non sum, |
|
|
sim licet indignus, fidei tamen hoc gero pignus, |
|
|
quod sunt in promptu michi pecunia, silva, |
|
|
cetera quam plura, quibus hoc fundare volebam, |
|
|
si Christo domino de me misero placuisset. |
|
|
Es quia tu dignus, forsan pater ille benignus |
|
17a |
hec tibi servavit Christus, qui cuncta creavit. |
|
|
Ergo viriliter incipe, prospere perfice Christi |
|
|
atque Dei genitricis honore domum monachorum, |
|
|
qui precibus sanctis pro nobis iugiter orent. |
|
|
Et mea tu vata pro me, rogo, solvito tota, |
|
|
ut michi, sic tibi fac, et sint conmunia nostra. |
|
|
Omnia, que mea sunt, tua sint, tantummodo fac nunc, |
|
|
hec tibi conmitto, scio te fore namque fidelem.“ |
|
|
|
|
|
Tunc iubet afferri sibi pondus eris et auri; |
|
17b |
ponderat ergo sibi tunc aurum, ponderat ac es, |
|
|
auri quatuor X, argenti quatuor et C; |
|
|
silvam cum fundo sibi contulit omnia, dicens: |
|
|
|
|
|
„Fili mi care, tibi que dixi memorare, |
|
|
noli tardare, quantocius hec operare.“ |
|
|
Boscho suo socero respondit talia flendo: |
|
|
„Que modo dixisti, tu que fieri voluisti, |
|
|
ipsa libens faciam, pater optime, si Deus ipse |
|
|
est mihi propicius, si vult iuvare volentem, |
|
|
[p. 176] atque Dei genitrix me iuverit hec operantem. |
|
18a |
Non solum tua, sed mea do bona cuncta libenter, |
|
|
ut possim Christi fundare domum genitrici |
|
|
nec non pontifici confessori Nycolao. |
|
|
Ergo securus, pater, esto, licet moriturus, |
|
|
si sum victurus, non est labor mihi durus.“ |
|
|
|
|
|
Hec cum dixisset, vale fecit ei socer eius |
|
|
et de promissis magnas grates referebat. |
|
|
Tunc est Bothschoni factum sicut Salomoni, |
3Rg 8,17 |
|
cui pater ipsius universa paraverat ante, |
|
18b |
ut posset clare templum Domino preparare. |
|
|
Sic socer istius sibi cuncta paraverat ante, |
|
|
ut posset Domini fundare domum genitrici. |
|
|
|
|
|
Et cum conplessent hec omnia, que voluissent, |
|
|
dispositis cunctis, moritur dominus Prsibizlaus, |
|
|
servis, ancillis lacrimantibus omnibus illis, |
|
|
anno mille duo C quinquagintaque primo |
|
|
martiris in festo Iuliane virginis alme. |
|
|
Ipsius corpus non est tamen hic tumulatum, |
|
|
hoc claustrum quoniam nondum fuit edificatum, |
|
19a |
sed iacet in Brunna fratres apud ipse Minores. |
|
|
|
|
|
Post mortem tamen ipsius coniunx Prsibislai |
|
|
Heinrico de Sitauia Sibilia nupsit, |
|
|
domni Zmilonis de Luchtenburg genitori. |
|
|
Sicque pater matrem, natam quoque natus habebat. |
|
|
Hic tamen Heinricus non longo tempore vixit. |
|
|
Eius post mortem mansit viduata Sibilla |
|
|
et iuxta claustrum iam fundatum manet illa |
|
|
et fit fundatrix venerabilis et veneranda. |
|
|
|
|
19b |
(6) Quod Botscho fundavit Sar |
|
|
Tunc dominus Botscho, vir strennuus et probus ille, |
|
|
non segnis fundator erat, sed protinus ipso, |
|
|
quo socer ipsius obiit, mox advocat anno |
|
|
de Pomuk monachos huc in Sar, quos recitabo, |
|
|
[p. 178] cum tempus fuerit, et eorum nomina dicam. |
|
|
Et tunc in Pomuk Perchtoldus erat pater abbas, |
|
|
qui monachos misit cum libris omnia tradens. |
|
|
Ac hiis providit Botscho, vir nobilis ille, |
|
20a |
atque ministrabat ipsis, dans omnia large. |
|
|
Et tunc degebant, ubi nunc est curia nostra. |
|
|
Ante fores claustri fuerat tunc villula parva, |
|
|
illic degebant, donec loca grata pararent; |
|
|
et datus est ipsis procurator Fridericus. |
|
|
Tunc dominus Botscho cum fratribus atque ministris |
|
|
per silvam vadens, loculum dum quereret aptum, |
|
|
quo possent melius ipsum conponere claustrum, |
|
20b |
repperit ipse locum talem, quem cernitis ecce. |
|
|
Tunc exstirpare silvam precepit ibidem, |
|
|
ut fieret campus, ubi claustrum ponere posset. |
|
|
|
|
|
Iste locus placet inter aquas Zasam quoque Polnam, |
|
|
in metis ipsis, ubi conveniunt sibi terre, |
|
|
arta Moravia, lata Bohemia; sed tamen ambe |
|
|
sunt domini terre, quicunque est rex Bohemorum. |
|
|
Ad ius Pragense claustrum sed pertinet illud; |
|
|
quo presul Bruno, vir providus atque famosus, |
|
21a |
omnibus ornatus virtutibus et decoratus, |
|
|
non bene gaudebat, pocius sed corde dolebat, |
|
|
quod non pertinuit in Cremsyr ad sua iura - |
|
|
nam sibi dilectus multum fuerat locus iste -, |
|
|
quod tamen hiis monachis aptum rectumque fuisset. |
|
|
Sed presul quidam monachus tunc mansit in Ozzec; |
|
|
iste vocatus adest, semper loca consecrat lsta, |
|
|
sic Petri, sic et Iacobi, sic atque Iohannis. |
|
|
Ast ibi tunc, ubi nunc piscina parata videtur, |
|
21b |
edificant stupas et ibidem conmoda fiunt |
|
|
de lignis facta peregrinis fratribus illis. |
|
|
Tunc abbas primus fuit hic dictus Fridericus. |
|
|
|
|
|
Tunc Botscho fundum precepit fodere templi, |
|
|
advocat et tunc pontificem, veniunt quoque multi, |
|
|
et magnus factus est concursus populorum. |
|
|
Teutunici veniunt, accurrunt atque Moravi, |
|
|
[p. 180] montani multi veniuntque senes et adulti, |
|
|
cum pueris iuvenes, cum virginibus mulieres, |
|
22a |
omnes adveniunt, et fundamenta sacrantur. |
|
|
Servitur Christo, datur indulgentia multa, |
|
|
cum qua discedunt letantes ad sua quique. |
|
|
|
|
|
Assunt angelici, fit fugaque demoniorum, |
|
|
que cum conspicerent laudes accrescere Christi, |
|
|
abscedunt tristes, laudes non ferre valentes |
|
|
Christi. Tunc cecidit per eos pars maxima silve |
|
|
funditus ex terra, que circumquaque videtur; |
|
22b |
precipue prope nos, ubi nunc piscina videtur, |
|
|
silvula tota cadit, sed ibi nunc altera crevit. |
|
|
|
|
|
Tunc eciam Zmilo de Luchtenburg, homo dives, |
|
|
nobilis et largus, magnus re, corpore, fama, |
|
|
strennuus et miles, cepit fundare cappellam |
|
|
hic et perfecit Christi genitricis honore. |
|
|
|
|
|
Quando conventus venit in Sar, tunc fuit annus |
|
|
millenus duo C quinquagenusque secundus; |
|
|
cumque sacraretur fundus templi, fuit annus |
|
23a |
millenus duo C ac L et tercius ille, |
|
|
qua fuit inventa, fuit illa dies crucis alme. |
|
|
Hoc anno moritur rex quartus nomine Watzlaw. |
|
|
Tempore sub tali deponitur hic Fridericus. |
|
|
Post mortem patris fit quintus rex Bohemorum, |
|
|
tempore cuius erat pax et concordia terris. |
|
|
|
|
|
(7) Qui vult scire tamen, fuerit quis Botscho beatus |
|
|
eius progeniem narrabo scire volenti. |
|
|
|
|
|
Ut verum fatear, est felix atque beatus, |
|
23b |
qui Christo credens sua dat pro nomine Christi, |
|
|
et cuius panis elemosina pascit egenos, |
|
|
Sed tamen ipsius panis non pascit egenos |
|
|
tantnm, sed multi barones ac meliores |
|
|
terrarum comedunt hunc panem cottidie nunc. |
|
|
[p. 182] Ergo salvati vivent per secula beati, |
|
|
qui sua largiti bona sunt pro nomine Christi, |
|
|
ut pascantur ibi pariter locuplex et egenus. |
|
|
Illustris baro fuit hic et strennuus armis, |
|
24a |
fortis statura, bene conservans sua iura. |
|
|
|
|
|
Huius erat genitor Gerhardus nomine, quodam |
|
|
de castro dictus, Obersen quod erat vocitatum; |
|
|
nobile castellum satis hoc fuit, et modo ruptum. |
|
|
Hoc in Latino resonat quasi castra gygantum: |
|
|
ober enim Sclavice Latine sonat quasi gygas, |
|
|
Teutunici castrum tamen hoc Oberzez modo dicunt. |
|
|
Hoc in Latino resonat quasi sessio maior. |
|
|
Sed prudens lector animo perpendere debet, |
|
24b |
quod non Deutunice, sed de Sclavico trahit ortum. |
|
|
Sic Sar est Sclavicum, sonat hoc plantacio recens, |
|
|
quamvis Teutunici sar dicant gramina grossa, |
|
|
Sar non Teutunico, sed de Sclavico trahit ortum. |
|
|
Botscho eciam fertur tres germanos habuisse, |
|
|
quorum nomina sunt: Zmilo, Cuno, Nicolaus. |
|
|
Qui Cuno genuit Botschonem nomine quendam |
|
|
temporibus nostris, et adhuc qui providus extat, |
|
|
atque duas natas. Ymgramus duxerat unam, |
|
25a |
de Viztricz dominus, generans pueros per eandem. |
|
|
Altera sed manet hic in Tuschnawitz monialis. |
|
|
Hospitale tamen hic Cuno postea fundat. |
|
|
Hoc dico: solum vidi natum Nycolai; |
|
|
si fuerint plures, nulli bene dicere possum. |
|
|
Tercius et fratrum de Strsilicz nomine Zmilo. |
|
|
Hic bona multa satis habuit, nullos quoque natos. |
|
|
Ergo proposuit Christo conponere claustrum, |
|
|
quod post devotus incepit tempore nostro, |
|
25b |
et vocat hoc claustrum proprio sub nomine Zmilnheim, |
|
|
nunc Zmilnheim dictum, (quod) Wisowitz fuit ante. |
|
|
|
|
|
Sed quartus fratrum dominus Botscho fuit ipse; |
|
|
ipsa eciam domina fuit Eufemia vocata, |
|
|
omnibus ornata virtutibus et decorata, |
|
|
aspectu blanda, clemens, affabilis illa; |
|
|
[p. 184] antea ceu dixi, genuit natam generosam |
|
|
atque duos natos, Zmilonem sicque Gerhardum. |
|
|
Tunc dominus Botscho iussit fundare capellam |
|
|
de lignis parvam, quod possent psallere Christo, |
|
26a |
tunc, ubi nunc presens piscina parata videtur. |
|
|
Nam muratores iam cottidie fabricabant |
|
|
cedentes lapides et eos melius resecabant, |
|
|
ut cicius claustrum posset fieri bene structum. |
|
|
Hiis dominus Botscho mercedem dat lapicidis, |
|
|
atque laborabant multi fortes lapicide. |
|
|
Nam genus hoc lapidum durum fuit atque superbum, |
|
|
ut nullus tale leviter contundere posset, |
|
|
non nisi per duros ictus homo proficiebat. |
|
26b |
Ergo remunerat hos magnis mercedibus omnes, |
|
|
hoc opus ut cicius per eos sic perficeretur. |
|
|
Fratribus et dominis est omnibus ut pater ipse. |
|
|
Sic probus ipse fuit, quam longo tempore vixit, |
|
|
utpote vir prudens, omni virtute(que) pollens. |
|
|
|
|
|
Sed cito subtrahitur tenere domui damnus alme |
|
|
et teneris pueris rapitur prudens pater ille. |
|
|
Post mortem soceri quinto defungitur anno, |
|
|
fundataque domo solum vixit tribus annis: |
|
27a |
Hoc est mille duo C quinquagintaque quinto |
|
|
hic dominus moritur temploque novo tumulatur. |
|
|
Tunc, ubi nunc chorus est medius ponitur monachorum, |
|
|
et quia iam templum modice fuit edifficatum, |
|
|
nulla columpna fuit, nec erat testudo parata; |
|
|
unde domicilium faciunt corpus super eius |
|
|
et pro defunctis ibi fit celebracio semper. |
|
|
Eufemia bona, felix ac illa Sibilla, |
|
|
filia cum matre, simul ambe tunc viduate, |
|
|
sic permanserunt Christo domino famulantes |
|
27b |
atque domum pulchram faciunt, prope nos residentes |
|
|
tunc, ubi nunc domus est infirmorum monachorum. |
|
|
|
|
|
[p. 186] De primis huc missis |
|
|
Nunc me dixisse de fundatoribus illa |
|
|
vobis sufficiant, post hec tamen amplius addam. |
|
|
Sed de transmissis monachis huc nunc recitabo, |
|
|
a quibus iste locus sit fundatus, memorabo. |
|
|
|
|
|
(8) Quod duo monachi et duo conversi mittuntur |
|
28a |
Illis temporibus, quando Domini fuit annus |
|
|
millenus duo C quinquagenusque secundus, |
|
|
tempore sub quarti Watslay nomine regis, |
|
|
cum Pertholldus erat in Nepomuk pater abbas, |
|
|
virginis in festo sancte quoque martiris Ayte |
|
|
conventus primus de Pomuk mittitur in Sar. |
|
|
Hiis dispensator primus datus est Fridericus. |
|
|
Primo mittuntur monachi duo, sic duo fratres, |
|
|
Wiricus monachus primus Symonque secundus, |
|
|
conversus primus Stizlaus Odikque secundus. |
|
28b |
Sed Wiricus statim redit in Pomuk, (ac ibi) manet |
|
|
per tempus, sed post cum Wigando redit ipse, |
|
|
ac ibi persistens moriturque secundus ibidem. |
|
|
Postea mittuntur Arnoldus cum Friderico, |
|
|
Heinricus celle de Welhrad atque Iohannes, |
|
|
qui prior est primus, Hermannus dyaconusque. |
|
|
Hic in Sar primus est defunctus monachorum. |
|
|
Tunc Brabantinus Iohan hic alterque Iohannes, |
|
|
tercius atque Iohan, Heinricus Gallicus ille, |
|
29a |
Wigandus cum Wirico, velut antea dixi, |
|
|
Cunradus de Welhrad, Andreas, postea custos, |
|
|
et de Waltsachsen Helyas, de Cruce Salmon. |
|
|
Tunc aliqui discedebant, aliique redibant, |
|
|
ad propriasque domus aliqui monachi redeuntes, |
|
|
ast ibant aliqui seculi vomitum repetentes, |
|
|
ast aliqui seculo de predicto redierunt, |
|
|
ut pater Albertus et Conradus, pater Allec. |
|
|
|
|
|
[p. 188](9) Primus abbas Fridericus de Pomuk. De stabilito conventu |
|
29b |
Ergo fit hic primus conventus iam stabilitus. |
|
|
Abbas est primus, qui dictus erat Fridericus, |
|
|
et Brabantinus senior prior iste secundus, |
|
|
Arnold, Wigandus, Iohannes subprior iste, |
|
|
qui prior est post hec et postea sumitur abbas, |
|
|
Gallicus Heinricus, Helyas, de Cruce Salmon, |
|
|
Andreas ac Albertus, Cunradus, pater Allec, |
|
|
Herbort, Chunradus, Nycolaus et ipse Rudolffus. |
|
|
Abbas sed primus, qui dictus erat Fridericus - |
|
30a |
ecclesie fundus consecratur sub eodem - |
|
|
hic annum solum fuit abbas et sub eodem |
|
|
anno deponitur; post cellerarius in Sar |
|
|
est multis annis, posthec lapidumque magister; |
|
|
hic eciam post hec rector fuit hospitalensis. |
|
|
Hic tamen instituit fieri fora tunc prope ripam, |
|
|
destructa villa, ubi tunc monachi residebant. |
|
|
Hec primus fundat Ditwinus, postea iudex, |
|
|
atque manebat ibi genitor meus et mea mater |
|
30b |
cum reliquis multis, sed nunc nichil est nisi campus. |
|
|
Ipsum namque forum Winricus postea rumpens |
|
|
transferri iussit, ubi nunc fora stare videntur. |
|
|
Est tamen ecclesia de lignis atque vetusta, |
|
|
que fuit ante diu quam claustrum tempore longo. |
|
|
Fertur, quod sanctus Albertus sanxerit illam. |
|
|
Primo deposito tunc abbas sumitur alter, |
|
|
nam post Chunradus de Pomuk mittitur abbas. |
|
|
Hic fuit hic in Sar anno tantummodo solo |
|
31a |
nec non dimidio, post hec deponitur ipse |
|
|
et redit in Pomuk, monachus ubi manserat (ante). |
|
|
|
|
|
(10) Tercius Walthelmus de Zedlitz |
|
|
Post quem Walthelmus de Zedlitz sumitur abbas, |
|
|
qui parvum claustrm posuit cito fratribus suis |
|
|
de lignis illuc, ubi nunc piscina videtur. |
|
|
Atque novem post hec annis claustrum stetit illud, |
|
|
in quo cum reliquis mansi bene quatuor annis. |
|
|
[p. 190] Eius temporibus Botscho defungitur ipse, |
|
31b |
noster fundator, eciam fit byblia scripta, |
|
|
quam monachus quidam Rudgerus scripsit ab Ozzec, |
|
|
quam felix domina precio conscribere fecit |
|
|
de proprio, prima fundatrix dicta Sibilla. |
|
|
Ipsius et nata fuit Eufemia vocata, |
|
|
que Botschonis erat domini, dum viveret, uxor, |
|
|
sed viduata viro cum matre manebat (ibidem). |
|
|
Filia cum matre permanserunt viduate, |
|
|
una degentes, Christo domino famulantes. |
|
32a |
Hiis fuit ancilla Leukart, fuit hec operatrix, |
|
|
in stolis, maniplis faciendis docta magistra. |
|
|
|
|
|
Hee tunc fundantes domine loca nostra fuerunt |
|
|
et multas res preclaras domui tribuerunt, |
|
|
sericeas vestes, argentea vasa decora, |
|
|
atque monasterium murantibus hee lapicidis |
|
|
dant precium dignum, veluti quique meruerunt. |
|
|
Hic domus illarum fuit, in Crisans residebant, |
|
|
dum placet hiis, veniunt, quando placet, atque recedunt. |
|
|
|
|
32b |
Eufemia tamen fundatrix nobilis illa, |
|
|
ista duos secum teneros habuit domicellos, |
|
|
quorum primus erat Zmilo, Gerhardus et alter. |
|
|
Huic erat et nata Rutoni tunc sociata, |
|
|
Agnes, pulchra satis, inerat sibi dos pietatis, |
|
|
namque locum nostrum pre cunctis diligit ipsa. |
|
|
Hoc bene demonstrat in morte sua, sed et ante, |
|
|
quamvis iuncta viro, cum matribus illa manebat. |
|
33a |
Qui cognovit eam et tres genuit domicellas. |
|
|
Postea Ruth moritur, fuerat quia debilis ipse. |
|
|
Prima puer moritur, fuit altera iuncta marito, |
|
|
Bonka tamen superest hodie felix monialis. |
|
|
|
|
|
Tunc Leupoldus erat hic carpentarius in Sar, |
|
|
qui nunc vivus adhuc superest multumque laborat. |
|
|
Qui facit hoc claustrum, de quo prius aio vobis, |
|
|
atque domum primam facit abbatis speciosam, |
|
33b |
quam post Winricus destruxit. Stat tamen illa |
|
|
[p. 192] quam posuit camera Walthelmus primitus illuc. |
|
|
Hic abbas eciam monachis fundat capitellum. |
|
|
Tunc erat Ekwardus quidam lapicida magister, |
|
|
quem pro mercede convenit tunc pater idem, |
|
|
et cepit murare domum nec non opus ipsum |
|
|
pro XL marcis et pro benefactis, |
|
|
ut sunt frumenta, breve, vestes, alie res. |
|
|
Ac tamen Ekwardus genitor meus exstitit idem, |
|
34a |
cum quo tunc mansi, post hec et in ordine sumptus. |
|
|
Tercius hic abbas affabilis atque modestus |
|
|
hic cum mansisset tribus annis dimidioque |
|
|
et bene rexisset, cunctis carusque fuisset, |
|
|
hic proprio motu redit in Zedlitz et ibidem |
|
|
mansit nec rediit, sed equos servosque remisit. |
|
|
Et tunc in Zedlitz Cristanus erat pater abbas, |
|
|
sub quo professus fueram, qui me monachavit. |
|
|
Post hunc Cristanum Walthelmus fit pater abbas, |
|
34b |
post hec requievit in pace spiritus eius. |
|
|
|
|
|
(11) (De) quarto abbate de Pomuk; scilicet Heinricus |
|
|
Post hunc Walthelmum Heinricus sumitur abbas, |
|
|
anno dimidio qui prefuit atque duobus. |
|
|
Hic venit huc in Sar, quando Domini fuit annus |
|
|
milenus duo C quinquagenus quoque nonus; |
|
|
ara Petri cuius sub tempore sanctificatur, |
|
|
ac pro defunctis decantabant ibi missas. |
|
|
Atque sub Heinrico conventus fit stabilitus; |
|
35a |
mittitur et sub eo conventus ultimus istuc. |
|
|
Me iam suscepto mittuntur Wernher et Otto, |
|
|
mittitur Albertus, Iohannes atque Iohannes. |
|
|
Sed domus istius pueri primi fuimus nos |
|
|
hii: metquartus ego, Chunrad Gerhardque, Rupertus, |
|
|
qui sumus hic primi professi noviciorum. |
|
|
|
|
|
Sub dominis nostris eciam fuimus iuniores, |
|
|
illis subiecti fuimus et eos venerantes. |
|
|
Namque fide pleni fuerantque viri reverendi, |
|
35b |
prudentes, humiles, pacientes atque modesti, |
|
|
[p. 194] crimina spernentes fratresque suos adamantes. |
|
|
Namque fui puer insipiens, hii me docuerunt |
|
|
stulticiamque meam pacienter sustinuerunt. |
|
|
Sunt quia defuncti dicti fratres modo cuncti |
|
|
preter Wygandum, nunc cecum, sed venerandum. |
|
|
De quibus ecce loquor, ad eos quantocius ibo, |
|
|
debilis atque senex ad terram terra redibo. |
|
|
Ergo sincere rogo te, Deus, hiis miserere, |
|
36a |
dans hiis eternam requiem vitamque supernam |
|
|
omnibus inpensis ab eis mihi pro benefactis |
|
|
atque sue sorti me iungas sive cohorti! |
|
|
O quante virtutis erat Salomon et Helyas, |
|
|
subprior atque prior, Iohannes atque Iohannes, |
|
|
Gallicus Heinricus, Chunradus sic Fridericus, |
|
|
Albrecht, Wigandus ac Andreas venerandus. |
|
|
O bone Wernhere, de te possum bene flere, |
|
|
me quia sincere dilexisti, scio vere. |
|
|
|
|
|
(12) De capella sancte Marie |
|
|
Tunc erat illa capella sacrata Marie, |
|
36b |
quam dominus Zmilo de Brot fundaverat ante; |
|
|
et cantabatur ibi semper missa Marie, |
|
|
que post est fracta, altaria binaque facta. |
|
|
Si nix, si pluvia ruit, hoc totum fuit unum, |
|
|
nos oportebat iuvenes ascendere semper, |
|
|
ignem portare, missas audire frequenter. |
|
|
Et quia vicine nobis domine residebant |
|
|
tunc, ubi nunc domus est infirmorum (monachorum), |
|
|
ibant, quo poterant, missas audire libenter |
|
37a |
et claustrum nostrum sic intravere frequenter. |
|
|
Nam fuerant nostre fundatrices generose - |
|
|
nam domini nostri fuerant parvi domicelli - |
|
|
et precium templum murantibus hee tribuebant, |
|
|
atque capitellum murantibus hoc dedit abbas. |
|
|
|
|
|
Eius temporibus MC duo sic simul LX |
|
|
adversus Belam pugnavit Ottakarus ille, |
|
|
Hunorum regem. Hunc vicit rex quoque noster, |
|
|
[p. 196] estque coronatus anno statim sub eodem; |
|
|
ac duxit dominam, Margarethamque reliquit, |
|
37b |
que Friderici germana fuit, ducis Austrie, |
|
|
per quam rex fuerat dux factus Ottakarus ipse. |
|
|
Sed tamen hec moritur posthec Margaretha veneno. |
|
|
Illis temporibus ceperunt ire flagellis |
|
|
ac incedentes nudi se percucientes. |
|
|
Tunc est susceptus Heinricus Swevicus ille, |
|
|
qui gravis est monachus et habetur pro seniore. |
|
|
Eius temporibus felix defungitur illa |
|
|
nobilis ancilla Christi devota Sibilla. |
|
38a |
Ultimus atque dies eius fit cisio circum, |
|
|
hoc est mille duo C sexaginta secundo; |
|
|
tunc eciam pater Heinricus deponitur abbas. |
|
|
Eufemia bona tunc nobis sola relicta |
|
|
cum pueris propriis, tunc parvis atque tenellis, |
|
|
nescit, quid faciat, quid agat, paupercula tractat. |
|
|
Postremo pensat ad fratres ire Minores |
|
|
Brunnam; quod fecerat, si non pater ille veniret, |
|
|
qui post advenit, sub quo domus ipsa provecta est. |
|
38b |
Abbas Heinricus, cum depositus foret ipse, |
|
|
in Pomuk rediit et ibi defungitur abbas. |
|
|
Et tunc in Pomuk Gebhardus erat pater abbas. |
|
|
Tunc Deus omnipotens, qui secula cuncta gubernat, |
|
|
noluit hanc dominam tristem derelinquere solam, |
|
|
ydoneum provisorem sed tradidit illi. |
|
|
Nam de Waltsachsen tunc eligitur pater unus, |
|
|
vir prudens, discretus erat, tractabilis ipse, |
|
|
dictus Winricus, ... semper amicus, |
|
39a |
hic abbas quintus, fidei munimine cinctus. |
|
|
Retribuat Deus hoc ipsi, mihi quod bene fecit. |
|
|
Ipsius servitor eram, puto, quatuor annis. |
|
|
|
|
|
Hic in consiliis aut auxiliis fuit illi |
|
|
devote domine sicut pater atque patronus. |
|
|
Anno Domini M duo C sexaginta secundo |
|
|
huc venit ac annis bis septem postea mansit. |
|
|
Ipse novum claustrum mox incipit edifficare, |
|
|
inchoat hic fundare domum, loca cuncta parare; |
|
39b |
[p. 198] omnia de claustro veteri tunc transtulit istuc, |
|
|
destructo veteri piscinam preparat illic, |
|
|
ordinat hec digne, disponens queque benigne, |
|
|
utpote vir prudens, omni virtuteque pollens. |
|
|
|
|
|
(13) De caro anno.Tunc ascendimus ad lapideum claustrum |
|
|
Illis temporibus, quando Domini fuit annus |
|
|
mille duo CLX et tercius annus, |
|
|
ipse fuit durus miseris nec non gravis annus; |
|
40a |
nam pro dimidio data est metreta talento. |
|
|
Et tunc capitulo fuit abbas in generali. |
|
|
Tunc ascendimus huc et fit translacio claustri. |
|
|
Idcirco loquor hic ascendere, nam locus iste |
|
|
monticulus fuerat, ubi nunc claustrum iacet ipsum. |
|
|
Tunc febres paciebar ego subdyaconusque |
|
|
factus cum Swevo sum Gerhardoque Ruberto. |
|
|
|
|
|
Tunc aliam fundare domum felix iubet illa |
|
|
Eufemia sibi, veterem mittens monachellis, |
|
40b |
ac hospitale facit hec aliud prope claustrum, |
|
|
in quo Gerdrudis rectrix fuit hospitalis; |
|
|
hec fuit antiqua mulier nimis atque rugosa. |
|
|
Agnes iam viduata viro cum matre manebat, |
|
|
et quia devota, devotas ipsa puellas |
|
|
secum degentes habuit, quas nunc recitabo: |
|
|
Hoc fuit Alheidis iuvenis, Bonka, Katherina; |
|
|
istas Winricus abbas facit esse biginas. |
|
41a |
Altera tunc eciam Alheidis clauditur in Sar. |
|
|
Hec tamen inclusam sibi sola paraverat illuc |
|
|
ex precio domine, cui iam serviverat ante. |
|
|
Quam pater inclausit abbas sollempniter illuc, |
|
|
et manet inclusa bis X annis quoque septem. |
|
|
Tunc Leucardis erat operatrix atque magistra. |
|
|
Nam parat omnes, quas modo cernis, sericeas res |
|
|
ex auro; fuit hec procuratrix dominarum. |
|
|
Et tunc sculpebam sibi, qualia ligna valebant |
|
41b |
hoc ad opus, facere quidquid consweverat illa. |
|
|
[p. 200] Elyzabeth sepe soror eius visitat illam, |
|
|
et multe domine veniunt huc sepe videre |
|
|
prefatam dominam, nam gracia magna in illa; |
|
|
et confortantes illam sermonibus aptis |
|
|
discedunt iterum per eam simul edifficate. |
|
|
|
|
|
Tempore predicto fit perfectum capitellum |
|
|
atque domus, qua conventus pausat monachorum; |
|
42a |
atque chorum iussit abbas bene mundificare |
|
|
ac altare Dei tunc incipit edifficare. |
|
|
Illis temporibus altaria biina parantur, |
|
|
sancti Baptiste Iacobique; sanctificantur |
|
|
anno mille duo C sexagintaque quarto. |
|
|
Tunc etiam dominus transfertur Botscho decenter, |
|
|
de medioque chori deportatur monachorum |
|
|
hac ipsaque die, qua consecracio facta est. |
|
|
Et tunc officium pra defunctis celebratur, |
|
|
ac si in presenti tunc mortuus ipse fuisset, |
|
42b |
et decantatur, multis cernentibus illud, |
|
|
ponitur et tumulo prius exstructo manifeste, |
|
|
quo nunc cum pueris et coniuge pausat honeste.) |
|
|
|
|
|
Anno mille duo C sexagintaque quinto |
|
|
adveniunt Mizner Ulrich, Petrus atque Iohannes. |
|
|
Hii tunc suscepti fuerant cunctis iuniores; |
|
|
defunctis senibus, nunc ipsi sunt seniores. |
|
|
Postea Chunradus parvus venit; hic prior est nunc. |
|
43a |
Sub patre Winrico moritur Zmilo domicellus, |
|
|
post mortem patris hic duodeno transiit anno. |
|
|
|
|
|
Cuius morte sua genitrix est tacta dolore, |
|
|
namque suum natum nimio dilexit amore. |
|
|
Zmilo puer pulcher fuit infirmusque frequenter, |
|
|
idcirco moritur in adhuc puerilibus annis. |
|
|
Desponsata tamen fuerat sibi virgo decora, |
|
|
filia Ienczonis domini quondam venerandi. |
|
|
Hec fuit hic in morte viri, multum quoque flebat, |
|
|
ac in remediis anime marcam dedit auri, |
|
43b |
quo bene vestitur et fulgida capsa paratur, |
|
|
que super altare nec clauditur nec aperitur. |
|
|
[p. 202] Agnes Witgoni Botschonis filia nupsit |
|
|
dicto de Swabitz, fueratque vir iste secundus; |
|
|
que post Witgoni natoa genuit generosos, |
|
|
quorum nomina sunt Botscho cum fratribus ipse. |
|
|
Sic etiam virgo fit desponsata Gerhardo, |
|
|
filia dapiferi de Veldesperg reverendi, |
|
|
moribus imbuta laudandis, nomine Iuta, |
|
44a |
quam, cum crevisset, Gerhardus postea duxit. |
|
|
Tempore Winrici moritur Zmilo venerandus |
|
|
Luchtenburgensis dominus; tumulatur in illa, |
|
|
quam Christi matri fundaverat ipse, capella, |
|
|
quam bene perfecit; canitur quoque missa Marie. |
|
|
Hec est post fracta, duo sunt altaria facta. |
|
|
Hoc ad opus pius hic marcas dedit X tria centum. |
|
|
Iste Kapelboborow et Slauckwicz contulit in Sar. |
|
|
Dum moritur dictus Zmilo, Domini fuit annus |
|
44b |
mille ducentenus sexagenus quoque nonus. |
|
|
Ipsius et coniux Rewisscho postea nupsit. |
|
|
Tempore Winrici presens fuit archa parata, |
|
|
atque capella bona nec non custodia grata, |
|
|
cetera quam plura, que non possum recitare. |
|
|
|
|
|
Omne, quod ex lapide modo cernitur, ipse paravit, |
|
|
excepta parte templi nec non capitello. |
|
|
Que tamen ipse facit, liniri post facit alba |
|
|
et facit, ut templum cum lateribus tegeretur. |
|
45a |
Tempore Winrici, quando Domini fuit annus |
|
|
mille duo C septuagenus quoque primus, |
|
|
ivit in Ungariam rex noster Ottakarus ille |
|
|
et mala plura facit in terra partibus illis, |
|
|
nam rex mangnificus fuit atque potens nimis ipse. |
|
|
|
|
|
Tempore Vinrici, quando Domini fuit annus |
|
|
mille ducentenus septuagenus quoque quartus, |
|
|
a domino sedis est concilium celebratum |
|
|
nec non a multis prelatis ecclesie tunc. |
|
45b |
Postea Gregorius decimus defungitur idem |
|
|
ac est Romanus factus rex ipse Rudolfus. |
|
|
Tempore Winrici, quando Domini fuit annus |
|
|
mille ducentenus septuagenus quoque sextus, |
|
|
[p. 204] tunc inceperunt mala plurima multiplicari. |
|
|
Quidam se regi barones opposuerunt, |
|
|
de quo iam nichil hic ad presens dicere possum. |
|
|
|
|
|
(14) Quod Winricus acceptus est in Elbracensem |
|
|
Postquam Winricus pius ac laudabilis ille |
|
46a |
hic quintum decimum iam pervenisset ad annum |
|
|
et bene rexisset ac omnibus hic placuisset, |
|
|
adveniunt fortes, rapiunt et (eum) violenter |
|
|
ac Albracensis fit, nolit vel velit ipse. |
|
|
Sic pius atque bonus abbas defungitur illic, |
|
|
quo tamen domus (hec) tulit irrevocabile dampnum. |
|
|
Nam tunc defecit domus hec, ut cernitis ecce, |
|
|
ni pater Arnoldus, qui nunc est, possit revocare. |
|
|
|
|
|
Tunc felix domina, que semper sit benedicta, |
|
46b |
amisso pastore suo dolet ut derelicta, |
|
|
femina devota, que Christo dedita tota |
|
|
inque timore Dei corpus non dat requiei. |
|
|
Ad matutinas surrexit cum monachis hiis |
|
|
horas cantando, semper Christum meditando |
|
|
atque ieiunando, vigilando, se macerando. |
|
|
Hec roseo vultu semper, sed vilibus ipsa |
|
|
vestibus induta, vivens veluti monialis, |
|
|
pauperibus Christi servit, quasi serva ministrans, |
|
47a |
nasum detergit, os purgat, pocula tradit, |
|
|
erigit egrotos, deponit, contegit ipsos. |
|
|
Hospitale sibi vicinum fecerat illa, |
|
|
ut cicius posset omnes egros visitare. |
|
|
Visitat hec (una) infirmos atque coquinam |
|
|
conventus. Si non bene fit, tunc hec sua mittit. |
|
|
Tandem fit fragilis, consumpta laboribus istis |
|
|
ieiuniis fracta, post est paralitica facta. |
|
|
O felix domina, patris matrisque, mariti |
|
47b |
ac nati festis servit sollempniter illa, |
|
|
dans pisces, vinum monachis, missas (quoque) solvit. |
|
|
Hoc vidi posthec bene bis, quod eidem |
|
|
ipsius in festo non unica missa dabatur; |
|
|
[p. 206] de quo turbatus ego pauper corde gemebam, |
|
|
nam fuit inmeritum, sic et hoc tibi, Christe, molestum. |
|
|
|
|
|
Postea Gerhardus duxit sponsam domicellus, |
|
|
que fuerat quondam sibi desponsata, puellam, |
|
|
filia dapiferi de Veldesperg venerandi, |
|
48a |
et per eam genuit domicellos ac domicellas. |
|
|
Botscho fuit primus natorum, Zmilo secundus. |
|
|
Nunc obiit Botscho, sed vivat Zmilo beatus! |
|
|
Primaque, natarum Eufemia vocata, |
|
|
altera sed dicta fuit Agnes, iam sociate |
|
|
coniugibus propriis ambe, sed nunc obierunt. |
|
|
|
|
|
(15) De sexto abbate. Iohannes primus |
|
|
Sed post Winricum pater hic fit Weia Iohannes. |
|
48b |
Tercius iste prior fuit annis pluribus istic. |
|
|
Hic si mansisset, quid nobis tunc nocuisset, |
|
|
ex quo Winricum nos non poteramus habere? |
|
|
Scivit quippe sequi patris precepta timore |
|
|
atque suos fratres vero dilexit amore. |
|
|
Cum pater hic sextus abbas sex mensibus esset, |
|
|
adveniunt monachi de Pomuk hunc rapientes |
|
|
et deducentes, patrem sibi constituentes. |
|
|
Sic nostri fratres iterum sunt patre carentes. |
|
|
|
|
|
(16) Iohannes secundus |
|
49a |
Post hunc eligitur abbas Cayphasque Iohannes. |
|
|
Filius ecclesie fuit hic et septimus abbas, |
|
|
cuius temporibus est occisus dominus rex. |
|
|
Tempore sub Cayphe moritur pia nobilis illa |
|
|
sanctaque fundatrix hic Eufemia beata, |
|
|
in qua perdidimus, que non rehabere valemus; |
|
|
et bene si sapimus, minus est, quod inde dolemus. |
|
|
Postea Gerhardus, fundator tercius, ipse |
|
49b |
cepit proficere re, carpore, mentis honore |
|
|
et sic defensor noster laudabilis esse. |
|
|
[p. 208] Et cum cepisset pulchram fundare capellam |
|
|
virginibus sacris undenis milihus in Sar, |
|
|
contigit interea, quod magnus Ottakarus ille |
|
|
occiditur princeps et rex quintus Bohemorum. |
|
|
Tunc bona calcantur, mala plurima multiplicantur. |
|
|
Tunc vox in gravibus resonat, iam nunc in acutis |
|
|
dant voces mille, dum vapulat illa vel ille, |
|
50a |
dum depredantur miseri, vestes rapiuntur, |
|
|
quando ceduntur baculis et post capiuntur. |
|
|
O Deus omnipotens, ego quanta pericula sensi |
|
|
post eius mortem, quot ego discrimina vidi! |
|
|
Qui tunc vixerunt, hiis in terrisque fuerunt, |
|
|
hii bene noverunt, que, qualia sustinuerunt. |
|
|
Ergo Deus noster, qui terras pacificasti |
|
|
et nos salvasti, per secula sis benedictus! |
|
50b |
Postea prefatus abbas loca nostra resignans |
|
|
transit in Welherad et ibi pro tempore mansit. |
|
|
|
|
|
(17) De abbate octavo, qui Iohannes tercius |
|
|
Interea pater hic fuit tercius ipse Iohannes, |
|
|
qui cum Wernhero de Pomuk venerat istuc. |
|
|
Tunc dux Saxonie fore cepit marchio terre. |
|
|
Tempore sub tali capitur tunc ipse Gerhardus, |
|
|
noster fundator; sed iam fundaverat illam |
|
51a |
virginibus sacris undenis ille capellam. |
|
|
Sed precedenti Bruno defungitur anno |
|
|
qui presul terre fuerat summusque sacerdos, |
|
|
defensor cleri, sapiens, venerabilis ille. |
|
|
Post hec depositus est tercius ille Iohannes, |
|
|
qui binis annis fuerat noster pater in Sar, |
|
|
et redit in Pomuk, ubi nunc est hospitalensis. |
|
|
Eius temporibus fit magna fames, moriuntur |
|
|
quam plures, ut non possent omnes tumulari. |
|
51b |
Tunc iterum Cayphas abbas assumitur istuc, |
|
|
qui bis sic abbas hic septem prefuit annis; |
|
|
postea depositus est, in Welheradque reversus, |
|
|
qui tunc mansit ibi, prior et nunc exstat ibidem. |
|
|
|
|
|
[p. 210] Anno Domini MCCLXXXIIo sub Iohanne fuit fames. |
|
|
Anno Domini MCCLXXXIIIo sub eodem rediit rex de Brandeburg |
. |
|
Anno Domini MCCLXXXIIII sub Caypha quidam fecit se inperat orem Fridricum. |
|
|
Anno Domini MCCLXXXVo Tartari intraverunt in Ungariam. |
|
52a |
Anno Domini MCCLXXXVIo sub eodem rex occidit sceleratos. |
|
|
Anno Domini MCCLXXXVII traduxit uxorem suam, filiam R(udolfi). |
|
|
|
|
|
(18) De abbate nono, scilicet Adam |
|
|
Postquam depositus Cayphas est atque reversus |
|
|
in Welhrad, tunc de Zedlitz assumitur Adam, |
|
|
vir pius atque bonus abbas et in ordine nonus, |
|
|
qui binis annis tantummodo prefuit abbas. |
|
|
Eius temporibus predones invaluerunt |
|
52b |
et destruxerunt loca nastra, que sic perierunt |
|
|
quam plures ville, loca plurima. Milia mille |
|
|
clamores fiunt, dum leditur illa vel ille. |
|
|
Sicque locis nostris excrevit livor eorum |
|
|
in tantum, quod conventus est tunc monachorum |
|
|
dispersus, nimia pre paupertate gravatus. |
|
|
Postque duos annos est abbas mortuus idem. |
|
|
Hic tamen est primus abbas, qui mortuus est hic. |
|
|
|
|
|
(19) De abbate Xo. Iohannes IIIIus |
|
|
Post hunc eligitur hic quidam Saxo Iohannes. |
|
53a |
Hic homo maturus de Pomuk venerat istuc, |
|
|
qui per sex annos hunc conventum bene rexit. |
|
|
|
|
|
Anno Domini MCCILXXXVIII sub Adam bonus Wernhardus occiditur. |
|
|
Anno MCCLXXXX primo obiit Gerhardus fundator noster. |
|
|
|
|
|
Sub sexto rege moritur pius et bonus ipse, |
|
|
dum bene viveret et foret in statu meliori, |
|
|
post mortem matris anno moritur duodeno. |
|
53b |
Sic nostri subito fundatores obierunt, |
|
|
dum iuvenes essent, nobis utilesque fuissent. |
|
|
[p. 212] Dimidiam ville partem nobis dedit ille |
|
|
in Svratken, media quoniam fuit antea nostra. |
|
|
Post hec in Pomuk decimus tunc sumitur abbas, |
|
|
postque resignato sine officio manet illic, |
|
|
et tunc in Pomuk erat ... pater abbas. |
|
|
(20) Post hunc undecimus Arnoldus fit pater in Sar |
|
|
Filius ipse domus est edifficansque libenter. |
|
54a |
Incipit hic fundare domum, nam tempore longo |
|
|
nil fuit exstructum, nil et fuit edificatum. |
|
|
Campanile novum facit hic, reparat quoque fontem, |
|
|
piscinam reparat, conventus atque coquinam, |
|
|
atque domos aliquas de lignis struxit et ipse. |
|
|
Sub patre predicto sunt hec sedilia facta, |
|
|
in quibus ecce solet conventus psallere Christo. |
|
|
Hic faciet plura domui, si vixerit ipse |
|
54b |
et si manserit hic, nam fortis adhuc satis est hic, |
|
|
sicubi denarios quam plures posset habere, |
|
|
vel tamen argentum, quia (non) iam quereret aurum. |
|
|
|
|
|
Nunc et presentem conventum scribere conor, |
|
|
qui manet hic degens hoc sub patre tempore tali. |
|
|
Nam de conventu primo nullns superest nunc |
|
|
preter Wigandum, fragilem nimis et miserandum, |
|
|
preter me solum, qui sum minimus monachorum. |
|
55a |
Sunt tamen hic aliqui, qui Winrici veniebant |
|
|
tempore, qui nunc sunt hiis omnibus et seniores: |
|
|
Primus Conradus prior est, Swevusque secundus, |
|
|
Cunradus, Petrus, alter Petrus atque Wigandus, |
|
|
Herbert, Gotfridus, Heinricus et Nicolaus, |
|
|
Heinreich de Grediz, Cunradus, Bartolomeus, |
|
|
Heinricus de Luban, subcellerarius ipse, |
|
|
Volcmarus cantor, Arnoldus et Nicolaus, |
|
55b |
Andreas, Heinrich, Cunradus, Muslo, Iohannes, |
|
|
Perchtoldus, Leupold, Heintzelinus atque Iohannes, |
|
|
et duo novicii, Sydlo puer atque Iohannes, |
|
|
et duo nos eciam fragiles, quos antea dixi, |
|
|
hoc est Wigandus et ego pauperrimus ille. |
|
|
Hic est conventus noster presensque modernus. |
|
|
[p. 214] Exceptis paucis hii sunt geniti domus huius, |
|
|
et pater Arnoldus hic filius est domus ipse. |
|
|
Hos Domini pietas custodiat et benedicat, |
|
56a |
ac benedicantur, vivant et multiplicentur! |
|
|
Hoc ego gaudebo semper, quia iam domus ista |
|
|
tantum profecit, quod non solum peregrinos, |
|
|
sed proprios eciam genitos creat hec sibi patres. |
|
|
Sit Deus ergo meus in secula rex benedictus, |
|
|
quod domus ista modo se natorum genitricem |
|
|
gaudet tantorum, que ceu sterilis fuit ante. |
|
|
Nam fuit iste (locus) prius horridus et male cultus, |
|
|
ut pauci possent neophiti remanere. |
|
56b |
Idcirco quidam monachi posthec abierunt |
|
|
ad vomitum seculi, qui postea non redierunt |
|
|
preter me solum, qui sum miser atque pusillus. |
|
|
Sed novit Dominus, quod ego domus huius honorem |
|
|
semper dilexi, sic de dampnoque dolebam, |
|
|
utpote qui verus fueram domus huius alumpnus, |
|
|
quamvis defuerim tunc corpore, menteque nunquam. |
|
57a |
Hinc aliquos versus ego conposui mihi soli, |
|
|
quos nullus posset sine me congnoscere lector, |
|
|
ut possem melius hoc Sar in corde tenere: |
|
|
„Ars aras arces, artis pater astruis artes, |
|
|
Ars arces curas, facis artibus arteque puras.“ |
|
|
Inminet hiis annus; tractans hos nocte dieque, |
|
|
quamvis sim minimus, mihi prestant gaudia queque. |
|
|
Nunc discessurus cito sum, sed non rediturus |
|
|
nec plus scripturus, quia iam cito sum moriturus. |
|
57b |
Et qui vult scribat, a me non inpedietur. |
|
|
Sed Deus omnipotens misero mihi propicietur! |
|
|
|
|
|
Ast tamen has fundatores ego conmemorabo, |
|
|
qui nuper sunt defuncti, quos et recitabo. |
|
|
Ista suli Arnoldo contingunt tempore tali: |
|
|
|
|
|
Anno Domini MCCXCVo domina Iuta, uxor Gerhardi, obiit. |
|
|
Anno MCCXCVIo Botscho, filius Gerhardi, obiit. |
|
|
Ipso anno domina Agnes, soror Gerhardi, obiit, |
|
|
filia Botschonis hec, Witgonis quoque coniux. |
|
58a |
[p. 216] Hec dare disposuit bona quedam, que data non sunt. |
|
|
O Deus, o Christe, quantus labor et dolor iste, |
|
|
quo nos mortales circumplexi sumus omnes! |
|
|
Hec fuerat pulchra quondam, facunda, venusta, |
|
|
inque sepultura fuit eius fetor et horror |
|
|
tantus, quod nullus presens ibi stare valeret. |
|
|
Nam fuit infirma, decumbens tempore longo, |
|
|
et fuit estivum tempus, quando tumulatur. |
|
58b |
Ast fratres iaciunt terram, tandem sepellitur, |
|
|
pre fetore tamen ibi mansit nostra securis |
|
|
in tumulo, quoniam tollere non poterant. |
|
|
Mundum florentem primo, post deficientem, |
|
|
qui prius apparet quasi flos et protinus aret! |
|
|
Hinc bene dictavit hos versus versificator: |
|
|
„Unde superbimus, cum fex vilissima simus, |
|
|
cum simus limus, ad terram terra redimus?“ |
|
|
|
|
|
Anno Domini MCCXCVIo domina Elizabet, matertera Gerhardi, obiit. |
|
|
Uxor Rewisschi fuit hec et nata Sibille. |
|
|
Ducissa obiit. |
|
|
|
|
59a |
Luchtenburgensis Zmilonis filius Heyman, |
|
|
illustris baro, moritur tunc temporis ipse. |
|
|
|
|
|
Anno eodem Rewissch, frater Witkonis, obiit. |
|
|
Anno MCCXCVIo Iesko prepositus, frater regis, obiit. |
|
|
Anno MCCXCVIIo Eufemia, filia Gerhardi, obiit. |
|
|
Ipso anno sepultus est rex Bohemorum quintus et filia eius ducissa. |
|
|
Anno eodem coronatus est rex Bohemorum VI. |
|
|
Wentz(eslaus). |
|
|
Anno eodem et tempore regina Guta coronata obiit. |
|
59b |
Anno MCCXCVIII Albertus, dux Austrie, occidit Adolfum. |
|
|
Anno MCCXCIX rex Ruscie fuit in Brunna circa regem W(entzeslaum). |
|
|
Anno Domini MCCC Agnes, filia Gerhardi, obiit |
|
|
et est sepulta hic |
|
|
|
|
|
in Sar; hec eciam fuit filia domine Iute. |
|
|
Ista sub Arnoldi contingunt tempore facta. |
|
|
|
|
|
Nunc specta, lector, audi, que gloria nostra: |
|
|
[p. 218] Ecce videre potes in eis, quos iam recitavi, |
|
|
quod quasi pictura mundi perit ista figura. |
|
60a |
Mors fera, mors nequam, quia nulli parcit et equam |
|
|
dat cunctis legem, miscens cum paupere regem. |
|
|
Hoc quoque Bernhardus loquitur de morte superba: |
|
|
„Mors iuvenes rapit atque senes, (nulli) miseretur, |
|
|
tam ducibus quam principibus conmunis habetur.“ |
|
|
Sic mors cum falce dicens depingitur ipsa: |
|
|
„Falce seco, quia iura neco libamine ceco.“ |
|
|
O Deus omnipotens, hoc est, quod carmina promunt: |
|
|
Est populus vere fenum, credas mihi mere, |
Is 40,6 |
|
tristicia plenum, sic est omnis caro fenum, |
1 P 1,24 |
60b |
quod pulchrum paret prius et post protinus aret. |
|
|
Sic homo, dum vivit, floret, sed postea marcet. |
|
|
Ergo, cum maneat mors certa, nimis timeatur |
|
|
et quasi serpentis virus vicium fugiatur. |
|
|
|
|
|
Nuncque probare potes, que, quanta tulit domus ista, |
|
|
que privata suis cito fundatoribus est sic, |
|
|
cum iuvenes essent, nobis utilesque fuissent |
|
|
et bona fecissent nobis, sibi si placuisset, |
|
61a |
omnia qui bona dat et secula cuncta gubernat. |
|
|
Sic tamen veri fundatores obierunt, |
|
|
cum bene florerent ac omni labe carerent. |
|
|
Et nota, quod domus hec sit facta bonis viduarum |
|
|
atque pupillorum fundacio sacra piorum. |
|
|
Nam pater illorum subito defungitur ipsis, |
|
|
dum iuvenes essent, pueri tenerique fuissent, |
|
|
et matres vidue viduate sicque fuerunt, |
|
|
que loca nostra bonis opibusque suis coluerunt. |
|
|
Ergo meos dominos, qui servant ecclesie res, |
|
61b |
ammoneo, quod sint cauti, quod sint sapientes |
|
|
et sic dispensent omnes res et bona claustri, |
|
|
respondere queant ut caucius Omnipotenti, |
|
|
ut dulcem vocem valeant audire Tonantis: |
|
|
„Euge, serve bone, nunc intra audia vera.“ |
Mt 25,21 |
|
Hec modo sufficiant, et nunc ad prima revertor. |
|
|
|
|
|
Sunt alii fundatores, qui sunt laterales, |
|
|
non de progenie vera, sed sunt patrueles. |
|
62a |
[p. 220] De vera stirpe superest ramusculus unus, |
|
|
quem nobis, Christe, conserves, trinus et unus! |
|
|
Non cito sit funus, hoc nobis tradito munus! |
|
|
Unica scintilla maneat nobis, Deus, illa, |
|
|
nam sunt defuncti fratres eiusque sorores |
|
|
et pater et mater, Iutlina, Gerhardus. |
|
|
Ipsorum natus puer est et Zmilo vocatus. |
|
|
Hic ter sit gratus, Deus optime, sitque beatus! |
|
|
Cui mea dictando, scribendo carmina pando, |
|
62b |
et laudes canto sibi metraque versificando. |
|
|
Te metri stilo laudo, karissime Zmilo, |
|
|
es quia laudandus, venerandus, semper amandus; |
|
|
es pius atque bonus, noster quandoque patronus |
|
|
et benefacturus nobis tutorque futurus. |
|
|
|
|
|
(21) Explicit expliceat |
|
|
Ut sum pollicitus, modo scripsi tempus ad istud |
|
|
atque meis scriptis, veluti potui, memoravi, |
|
|
sed tamen hec mea mens dudum servaverat ante, |
|
63a |
utpote qui puer huc veni puerilibus annis. |
|
|
Quedam conspexi, quedam mihi sunt recitata, |
|
|
que non aspexi, dum non vicinus adessem, |
|
|
et scripsi, sicut dixi, nunc tempus ad istud. |
|
|
Est quoniam Domini nunc annus C tria mille, |
|
|
ipsius abbatis est annus nunc quoque sextus, |
|
|
atque domus posite nunc annus XL et octo, |
|
|
atque mee vite nunc annus est L et octo, |
|
|
annis quippe decem senior sum quam domus ista. |
|
|
|
|
63b |
Qui vult scire tamen, quis sim vel quod mihi nomen, |
|
|
audiat, et dicam, sic et (per) carmina pandam: |
|
|
In scolis dictus Heinricus eram lapicida, |
|
|
filius Eckwardi lapicide, qui tamen istud |
|
|
capitolum fecit, struxit quoque cetera plura. |
|
|
Sed nunc Heinricus pauper sculptor volo dici, |
|
|
et merito sculptor, postquam sedilia sculpsi. |
|
|
Sum sculptor modicus, modicum quia sculpere novi; |
|
64a |
nam non sum talis, quod sim sculptor generalis. |
|
|
[p. 222] Sum pauper vere, re vel virtute vel ere; |
|
|
non mihi virtutes sunt, non es, nec mihi sunt res. |
|
|
Hinc paupertatis gaudens volo nomine fungi. |
|
|
Pauperis atque rei sit „miserere mei“. |
Ps 50 |
|
|
|
|
Est reus et nequam, qui rem non perpetrat equam. |
|
|
|
|
|
Sic reus existo, fateor, quia noxius isto: |
|
|
sub patre Walthelmo cum patreque matreque veni, |
|
|
sed sub Winrici sexto sum mortuus anno, |
|
64b |
patre sub Arnoldo, fratres, iam iamque resurgo. |
|
|
Nam moritur quisque, quando fit apostata Christi, |
|
|
vivere tunc discit, peccatis dum resipiscit. |
|
|
Sic ego conversus resipiscens sumque reversus |
|
|
et sic, ut dixi, sum mortuus atque revixi. |
L 15,32 |
|
|
|
|
Heu! tunc defunctos omnes reperi seniores, |
|
|
abbatem tunc defunctum, dominum dominamque. |
|
|
Quo tamen ad maius dolui, quod fratris amorem |
|
|
secum detulerant, habeo quo mente dolorem. |
|
65a |
Heu! dormitat amor, dilectio langwet ubique, |
|
|
est consolator nullus, manet undique langwor. |
|
|
Profugus ille tamen adolescens cum rediisset |
L 15,20n. |
|
et suscepisset ipsum gaudens pater eius, |
|
|
omnia prima sibi sunt reddita, sed mihi sic non. |
|
|
Quam bene sufficerent mihi, si postrema darentur! |
|
|
|
|
|
Et quia sum pauper, „miserere“ placet mihi semper, |
|
|
cum miseris, „miserere mei“ dicam tibi, Christe. |
|
65b |
Es, pater alme, Deus meus et dominus dominorum. |
|
|
Conpetit ergo mihi „miserere“, tibi misereri. |
|
|
Es hylaris, largus, quia das cunctis miserando, |
|
|
tam miseris quam divitibus, non inproperando. |
|
|
Sum miser et pauper, „miserere“ canam tibi semper |
|
|
pauperis et norme, quia non est pauperior me. |
|
|
Do „miserere“ meum miserum tibi sed misereri |
|
|
inpertire tuum mihi dulce, precor, pater alme! |
|
|
|
|
|
Iam tibi cum miseris dicam: „Deus, o miserere!“ |
|
66a |
Pre cunctis psalmis hoc „miserere“ canam. |
|
|
[p. 224] Qui „miserere mei“ docuit me, sit ille beatus! |
|
|
Est „miserere mei“ vita salusque mei. |
|
|
Omnibus est bonum „miserere“, valet omnibus eque. |
|
|
Hinc „miserere“ placet omnibus ens abile, |
|
|
tam vivis quam defunctis valet hoc „miserere“ |
|
|
absolvitque reos, salvificans animas. |
|
66b |
Est „miserere“ bonum cunctis, Domini quoque donum, |
|
|
est „miserere mei“ nam medicina Dei; |
|
|
est „miserere“ pium, quia dat gaudia paradisi, |
|
|
dat vivis veniam, dat miseris requiem. |
|
|
Est „miserere mei“ super omnia regna beatum, |
|
|
nam „miserere“ facit scandere regna Dei. |
|
|
Per „miserere“ datur spes lapsis, gracia iustis, |
|
|
corrigit iniustos iustificatque pios. |
|
|
Per „miserere mei“ loca dantur requiei, |
|
|
defunctis requiem datque reis veniam. |
|
|
------------- |
|
|
nequiciam pellit angelus adveniens. |
|
67a |
Hoc „miserere“ Deum placat, sanctos et honorat, |
|
|
iustificans hominem datque videre Deum. |
|
|
Non bene pro toto „miserere“ tamen datur auro, |
|
|
nam „miserere mei“ solvere nemo potest. |
|
|
Ergo cum tantum valeat sanctum „miserere“, |
|
|
sit mihi precipuum, sit super omne, quod est. |
|
|
Te rogo sincere, Deus alme, mei miserere, |
|
|
per „miserere“ pium fer mihi subsidium! |
|
|
Da mihi deflere mea crimina per „miserere“, |
|
|
ut sit in extremis hoc „miserere“ meis, |
|
67b |
ultimus ut flatus sit per „miserere“ beatus, |
|
|
gracia summa Dei sit „miserere mei!“ |
|
|
Amen |
|