[HEINRICI DE HEIMBURG
ANNALES]
Anno 861. Inchoatur Chronica
Bohemorum.
Isti sunt duces terre Boemie, qui ante Borziwogium, ducem primum catholicum,
ipsius terre Bohemie principatum tenuerunt sibi invicem succedentes; quoto
autem anno domini quilibet regnaverit, incertum est, excepto Borziwoy, primo
duce catholico, cuius annus baptismi scribitur in sequentibus. Primus ergo dux
Nezamysl, qui inter alias habuit unam filiam speciosam et sapientem nimis,
secundum huius [seculi] sapientiam, nomine Libussa, que post mortem patris sui
ac sororum suarum ipsius terre rexit ducatum; multaque predixit, nescio quo
spiritu, eciam postea ipsius rei veritas vera esse demonstrabat, uti in cronica
predicte terre scriptum hodie. Que etiam Libussa nupsit cuidam viro nichilominus
discreto et sapienti nomine Przemysl, qui, [ut)in ipsa cronica invenitur, omnia
iura ipsius terre, sicuti hodie habentur, instituit, plurima quoque predixit,
ut postmodum posteris patuit. Huic successit quidam nomine Mnatha; post hunc
vero rexit ducatum Neclan nomine; post hunc Wogyn; post hunc Hostiwicz, deinde
ad Borziwogium ipsius terre potestas devoluta est, qui merito dux appellari
potuit, utpote qui primus ipsi genti barbarice vexillum sancte crucis
antetulit, scilicet in baptismo, quod primus suscepit.
898. Baptisatus est Borziwoy, primus dux catholicus Boemie. Qui scilicet
Borziwoy postquam baptisatus esset, cepit proficere in fide catholica,
edificavitque multas ecclesias et oratoria, sicut hodie apparent in Bohemia.
Genuitque uxor sua nomine Ludmilla, que hodie aput Bohemos in veneracione
habetur, duos filios, quorum nomina sunt Spitigneus et Wratislaus. Qui
Spitigneus obtinuit ducatum post mortem patris sui Borziwoy. Quo mortuo regnat
frater suus Wratislaus pro eo, qui genuit duos filios videlicet Wenceslaum.
Mortuoque patre Wenceslaus adeptus est ducatum, quem postea frater suus
Boleslaus occidit in urbe Boleslavia, ubi adhuc ad demonstrandam ipsius
Boleslai perfidiam sanguis innocens apparet ipsius ecclesie, ante cuius fores
ipsum ad instar necis Abel iusti, quem fraterna eciam invidia prostravit,
crudeli manu, cum ad divinum officium iret hora matutinali, trucidavit, sicut
in passione ipsius martiris legitur. Translatus est autem post aliquot annos de
Boleslavia in Pragam ab invido fratre suo, ut signa, que per eum dominus
operari dignatus est, non Wenceslao set sancto Vito ascriberentur. Inventum est
autem corpus eius incorruptum, et quod magis mirandum est, sanatis vulneribus
apparuit.
930. Sanctus Wenceslaus dux occisus est a fratre suo Boleslao, qui Boleslaus
dictus fuit Boleslaus Sevus; qui obtinuit ducatum post necem fratris sui
scilicet sancti Wenceslai, quem ipse nequam et prophanus propter sua bona opera
et suam mansvetudinem ob invidiam sua manu interimerat. Qui postquam ducatum adeptus
fuerat, genuit filium, nomen suum ei imponens, set valde contrario modo. Ille
siquidem dictus fuit Boleslaus Sevus, ille vero Boleslaus Pius. Qui postquam
ducatum obtinuit post mortem impii patris sui, cepit se regere secundum fidem
catholicam. Ipse quidem sororem uterinam habuit in curia ad Sanctam Agnethem,
nomine Mlada; cui apostolicus aliud nomen imponens, scilicet Maria, que erat
abbatissa eiusdem monasterii; que obtinuit sibi litteras habendi episcopium in
terra sua, id est in Bohemia, que tunc ad Ratisponensem [episcopatum]
pertinebat. Quas litteras ipsa personaliter attulit ad terram Bohemie. Moravia
siquidem tunc temporis pertinebat ad Bohemiam in spiritualibus et in
secularibus. Et elegerunt episcopum nomine Dietmarus, qui non uno anno vixit in
episcopatu. Ipsa quoque Maria monasterium sanctimonialium construxit ad Sanctum
Georgium Prage in castro, ubi hodie cernitur. Dux vero Boleslaus Pius genuit
filium, nomen suum imponens ei; quem postea dux Polonie oculorum lumine
privavit, postquam regnasset pro patre suo Boleslao Pio. Post quem dux extitit
Iaromir, quem frater eius simili modo cecavit, eique successit in ducatum. Ipse
autem Iaromir uno anno post mortem Odalrici ducatum rexit. Nam quadam die ad
necessaria nature cum sederet in priveto, a quibusdam per ipsum foramen lancea
perforatus est; cecus quippe erat. Huic successit Brzetislaus filius Odalrici,
vir strenuus et probus et audax.
969. Obiit primus episcopus Bohemie Dietmarus. Post hunc ordinatur sanctus
Woytiech, nacione Bohemus; set cum ordinaretur in episcopum ab archiepiscopo
Magutinensi, appellavit eum nomine suo Albertum.
980. Odalricus autem dux non habuit liberos; genuitque filium ex concubina
nomine Bozena. Nomen vero filii, ut supra dictum est, Brzecislaus dicebatur;
vir audax nimis, qui ipso tempore dux Morawie fuit, patre Bohemiam regente.
Ipse siquidem Brzecislaus per Bohemiam intrans partes Misnensium et ibidem de
quodam claustro virginem famosam ac speciosam nimis velatam manu rapuit; ibi
paucis suorum amissis letus et hylaris in Moraviam reversus est. Ipsa autem
puella de stirpe imperatoria extitit, nomine Juditha. Fecitque aliud: Poloniam
eciam hostili manu devastavit, corpus beati Woytiech inde tulit, nec non
infinitam pecuniam, et Wratislaw civitatem et alias quam plures obtinuit.
996. Sanctus Woytiech, episcopus Bohemie secundus, postquam convertit
Pannoniam, Poloniam, in Prussia martirisatus est in die parasceve, quo tunc
erat beati Georgii martiris dies.
1001. Mezko, dux Polonie, obsedit Pragam et omnes munitiones acquisivit
preter Wyssegrad.
1002. Heinricus imperator ordinatur, qui fundavit Bamberg et regnavit XXIII
annos [et] menses VI.
1004. Occisi sunt quinque heremite in silva Polonie: Benedictus, Matheus,
Isaac, Cristinus, Iohannes; et sextus Barnabas evasit, qui non erat domi ipsa
hora. Qui modo magna veneracione habentur aput Bohemos et Polonos.
1016. Obiit Hemma, coniunx Pudici Boleslai, que fuit plena virtutibus.
1017. Obiit Teodatus, episcopus Pragensis tercius, nacione Saxo.
1021. Brzecislaus, dux Boemie, rapuit virginem Iuditham, ut dictum est; ex
qua genuit Spitigneum, Wratislaum, Conradum, Jaromir, Ottonem.
1022. Facta est persecucio maxima in Polonia.
1023. Obiit Ekhardus, episcopus Pragensis quartus, VI Idus Augusti.
1030. Obiit Ziza, episcopus quintus Pragensis, IV Kal. Februarii.
1036. Obiit Odalricus, dux Bohemie, qui construxit Trzebiss. Ipso anno obiit
Boleslaus dux septimus Cecus. Post hunc Brzecislaus dux effectus, Poloniam
hostiliter devastat ad vindictam avi Boleslai, quem dux Polonie lumine
privavit; corpusque sancti Adalberti de Polonia in Bohemiam tulit.
1043. Heinricus tercius imperator totam Bohemiam obsedit; et ob hoc fames in
Bohemia tanta, ut tercia pars hominum fame moreretur.
1045. Obiit Guntherus monachus in Brewnovia Prage, qui veneratione magna
habetur.
1047. Dedicatum est monasterium in urbe Boleslaw.
1055. Obiit dux Brzecislaus. Post hunc filius eius Spitigneus dux effectus
eiecit omnes Theuthonicos de terra, nec non et matrem propriam Iuditham,
similiter et abbatissam Sancti Georgii.
1056. Wratislaus autem, filius Brzecislai, frater vero Spitignei, dux
Morawie, duxit Alheidam, filiam regis Hungarie Andree; ex qua genuit filium
Wratislaum nomine.
1057. Obiit Iuditha, mater ducis Spitignei, qui cuidam nupserat nomine Petro,
ad confusionem filii sui.
1058. Obiit Spitigneus devotus multum.
1059. Obiit Alhedis, uxor Wratislai. Post quam dux Wratislaus duxit
Swatawam, filiam Kazimir, ducis Polonie, ex qua genuit Boleslaum, Borziwoy,
Wladislaum, Sobieslaum. Fratres eius Cunradus et Otto Moravie gubernacula
regebant.
1060. Obiit Severus, Pragensis et Olomucensis episcopus sextus. Post hunc
ordinatur Jaromir, frater ipsius ducis Wratislai; qui cum venisset Magunciam,
archiepiscopus consecrans ipsum in episcopum, nomen suum ei imposuit Ekhardus.
Dux autem Wratislaus ob invidiam fratris sui episcopi alium episcopum
constituit fieri in Olomucz. Elegerunt ergo quendam virum nomine Iohannem,
simplicem et bonum. Quapropter Iaromir qui et Ekhihardus, episcopus Pragensis,
quod abstractum sibi esset episcopium Olomucense, misit quosdam in Olomucensem
civitatem, qui prefatum episcopum plagis fustium enormiter flagellaverunt, et
ideo dux volebat fratrem suum de episcopatu amovere. Set tunc Mechtildis virgo
post mortem patris sui Bonifacii rexit regna Lombardie simul et Burgundie; que
iuvit episcopum de omni honere suo, quia eius matris Iudithe cognata fuit, quam
rapuerat pater eius Brzetislaus.
1082. Dux Bohemie Wratislaus dimicavit cum duce Austrie.
1085. Obiit Iuditha, filia Wratislai.
1086. Dux Wratislaus in regem coronatur ab imperatore Heinrico cum uxore sua
Swatawa. Ipso anno obiit frater eius Otto, dux Moravie.
1090. Obiit Ekhardus, episcopus Pragensis septimus, frater regis Wratislai.
1091. Brzetislaus filius opposuit se patri suo Wratislao.
1092. Obiit primus rex Wratislaus. Ipso anno obiit Cunradus, frater eius et
successor eius, dux Moravie.
1095. Ipso anno fuit magna mortalitas hominum.
1096. Iudei coacti sunt a duce, ut baptisentur; qui vero apostataverunt,
omnes spoliati sunt. Incepit ordo griseus, heu male.
1097. Obiit Cosmas, Pragensis episcopus octavus.
1106. Henricus imperator expulit patrem suum Henricum de regno.
1107. Swatopluk ducem Borziwoy eiecit de regno; set propter hoc dedit
imperatori decem milia marcarum argenti, factusque est compater ipsius
Swatopluk.
1116. Wladislaus sponte dedit ducatum Borziwoy.
1117. Terre motus factus est in Bohemia.
1118. Aqua inundavit Prage ultra pontem decem ulnis.
1120. Predictus Borziwoy perdidit ducatum tercia vice, fugitque in Ungariam.
1122. Eclipsis lune fuit media nocte.
1123. Obiit Othmarus, episcopus Pragensis nonus. Post hunc Menhardus
eligitur.
1124. Obiit Borziwoy dux XVIus in exilio Ungarie.
1126. Sobieslaus ducatum adeptus est, vivente adhuc matre eorum Swatawa
regina prima, quo mortuo rex Wladislaus rex Boemie secundus.
1131. Isto tempore rexit imperium Conradus, sub quo facta est expeditio in
Jerusalem.
1135. Fuit eclipsis solis IV Non. Augusti.
1138. Obiit beatus Malachias episcopus.
1143. Sanctus Bernardus migravit ex hoc seculo, egregius doctor; centum et
sexaginta cenobiorum pater extitit.
1173. Obiit Wladislaus, rex Boemie secundus, in exilio. Post hunc filius
eius Fridericus dux similiter expellitur de terra cum cognacione sua. Post hunc
Sobieslaus rexit ducatum. Isto anno Jerusalem, quam cristiani habuerunt,
perditur.
1179: Sobieslaus expellitur a Friderico, filio Wladislai.
1195. Ottakarus qui et Przemysl rex Bohemie tercius consecratur.
1197. Innocencius tertius papa ordinatur.
1198. Obiit Heinricus filius.
1201. Terre motus factus est IV Non. Maii.
1203. Isto tempore Philippus, Romanorum rex, filiam suam Constanciam
promiserat dare comiti palatino, quam postea tradidit filio regis Ottakari Boemie
Wenceslao; et propter hoc palatinus occidit Philippum.
1209. Otto cesar consecratur.
1211. Hic destituitur Otto ab imperio.
1212. Multitudo infancium ab hereticis traditur Saracenis.
1213. Franciscus et Dominicus clarent.
1215. Getrudis, regina Ungarie, occiditur, mater sancte Elyzabeth.
1216. Obiit Innocencius tercius papa, vir magne sciencie. Hic canonisavit
sanctum Thomam Cantuariensem et Kunegundem virginem.
1217. Leupoldus, dux Austrie, et Andreas, rex Ungarie, Jerusalem vadunt.
1220. Fridericus, rex Cilicie, in cesarem coronatur.
1222. Obiit Wladislaus qui et Heinricus, marchio Moravie, frater Ottakari,
regis Bohemie.
1225. Obiit papa Honorius quartus.
1228. Eligitur Gregorius nonus.
1230. Obiit sancta Elyzabeth, soror regis Ungarie Bele.
1231. Obiit Leupoldus, magnificus dux Austrie.
1240. Obiit Rupertus, episcopus Olomucensis. Obiit Constancia regina,
coniunx regis Ottakari.
1241. Tartari vastaverunt Ungariam, Moraviam, Poloniam, nullusque eis
resistit, excepto solo duce Polonie Heinrico, qui et occisus fuit ab eis cum
omnibus suis. Hoc anno fuit ecclipsis solis.
1242. Ego Heinricus natus sum in Heimburg.
1244. Brunno episcopus Olomucensis eligitur, nacione Saxo.
1246. Captus est Borso et alii nobiles Moravie a duce Austrie Friderico.
1247. Occius est dux Fridericus. Conflictum namque habuit adversus Belam
regem Ungarie, et potitus victoria occiditur.
1248. Ottakarus, marchio Moravie, per consilium pravorum opposuit se patri
suo Wenceslao, regi Boemie.
1249. Isto tempore Margaretha, regina Romanorum, relicta Heinrici, Romani
regis, soror Friderici, ducis Austrie, copulatur Ottakaro qui et Przemysl,
marchioni Moravie, qui factus est dux Austrie.
1251. Ungari depopulati sunt Austriam et Moraviam. Interim Ottakarus marchio
Moravie extitit.
1253. Obiit Wenceslaus, rex Boemie quartus; pro eo regnavit Ottakarus filius
eius.
1255. Obiit Borso, illustris baro.
1256. Occisus est Wilhelmus imperator.
1257. Ducissa Bavarie decollata est per Lodovicum eius maritum. Canonisatur
sancta Clara per Alexandrum papam quartum.
1259. Factus est terre motus in Moravia IV Kal. Februarii.
1260. Ottakarus rex habuit conflictum cum Bela, rege Ungarie, atque vicit.
1261. Ibant flagellatores, que secta nescio a quo spiritu processerat; set multi
nostri noti in eam ibant pura intencione et sincera devocione. Procedebant
namque turmatim hinc et inde per ecclesias, precedentibus vexillis et cereis
ardentibus, precinentibus duobus, ceteris respondentibus, stantes nudi et
affligentes se flagellis, panno qualicunque succinctos lumbos et velata capita
habentes.
1262. Soror Agnes Prage claruit.
1263. Fames validissima fuit per Moraviam et Austriam, ita ut multi fame
morerentur, comedentes radices, arborum cortices.
1264. Obiit papa Urbanus. Cometa apparuit.
1266. Rex Ottakarus conflictum habuit cum ducibus Bavarie. Ipso anno obiit
Margaretha regina.
1267. Translata est sancta Hedwigis, soror Heinrici ducis.
1268. Decollatus est Cunradus, filius Conradi filii Friderici imperatoris, a
Carolo rege Francie. Ipso anno eclipsis solis et lune. Obiit Bela minor, rex
Ungarie, qui duxit cognatam regis nostri filiam. Obiit Bela senior, rex
Ungarie, frater sancte Elyzabeth, qui potenter in Ungaria regnavit XXXV annis.
Regnaverant autem eo vivente duo filii eius Stephanus et Bela.
1271. Ottakarus rex cum magno exercitu intravit Ungariam adversus Stephanum
regem, obtinuitque Preczpurg castrum, alias municiones circa metas iacentes; et
multis spoliis inde ductis jacuit in terra inimicorum fere octo ebdomades. Reverso
autem rege Ottakaro, Ungari insecuti intraverunt Moraviam, et magnum dampnum
fecerunt in hominibus.
1272. Ipso anno obiit rex Ungarie Stephanus. Narclitus, potens camerarius
Moraviae, obiit. Ipso anno Ungari magnum fecerunt dampnum in Moravia. Precedenti
autem anno, vivente adhuc Stephano rege, Heinricus comes et alii plures de
Ungaria fugerant ad regem Boemie, quos ipse honorifice suscepit, ipsumque
Heinricum prefecit civitati Hlawa et eius districtui. Mortuo autem rege
Stephano, comes [Egidius] qui fuerat summus [camerarius) ipsius Stephani,
transivit eciam ad regem Boemie; et quia Heinricus comes odio habuit ipsum
Egidium, nolebat ulterius manere cum rege Boemie, set exiens de terra, cepit
moliri insidias contra regem Ottakarum, ut rei exitus probavit.
1273. Gregorius decimus papa ordinatur. Caruerat namque pastore ecclesia ab
obitu Clementis pape. Ipso anno Gregorius papa precepit eligi imperatorem. Tunc
Lodowicus palatinus comes, frater Heinrici, ducis Bavarie, consilio illorum
principum, qui electionem habebant, elegit Rudolphum comitem de Haspurk in
regem Romanorum. Nam a Friderico imperatore ecclesia caruit rege Romanorum.
Ipso anno Heinricus comes, qui regebat pueros filios Stephani regis, reges
scilicet Ungarie, cepit agere contra Ottakarum regem. Nam fratrem regine
propria manu occidit, et mala que facere poterat, exercuit indesinenter. Rex
autem Ottakarus posuerat comitem Egetmistri super castrum Preczpurk; set ipse
tradito castro Ungaris reversus est Ungariam. Illo tempore rex Ottakarus congregato
magno exercitu cepit ire versus Ungariam contra Heinricum comitem et complices
eius. Illo tempore Ulricus de Duirenholcz, gener regis, occisus est ab Ungaris.
Intravit autem Ottakarus rex Ungariam, iacuitque ibi in terra inimicorum octo
ebdomades, multasque municiones machinis acquisivit, tam ex illa parte Danubii
quam ex ista, terram potenter devastando.
1274. Celebratum est consilium a domino Gregorio, sedis apostolice
pontifice, et aliis pontificibus et prelatis ecclesie quam plurimis in Lugduna,
in quo concilio Gregi ad cristiane religionis fidem conversi et apostolice sedi
obedire professi sunt. In ipso autem concilio statutum est, ne de cetero
ecclesia tam diu pastore careat, set infra 10 dies apostolicus eligatur.
1275. Obiit papa Gregorius X. Ipso anno opposuerunt se quidam de Austria
regi Ottakaro. Ipse siquidem tam potenter regnavit in Austria et Stiria sicut
in Boemia et Moravia.
1276. Obiit papa Innocencius V. Ipso anno quedam cognacio in Boemia,
cognomine Witigenses, opposuerunt se regi Ottakaro, quorum precipui fuerunt
Sawiss et amici eius et Borso de Risemburg. Ipso anno XV Kal. Maii cecidit
grando et audita sunt tonitrua horrenda; circa octavam autem Michaelis, nix et
gelu grande fuit in partibus nostris. Ipso anno, Romanorum rex, descendens in
Danubio cum navibus et apparatu multo nec non exercitu magno, intravit
Austriam, venitque in civitatem Witunensem. Prius autem quam intraret
civitatem, occurrit ei rex Boemie ex ista parte Danubii cum magno exercitu, ita
ut Danubius separaret amborum exercitum; ubi occisus est Bernhardus de
Welgerdorf. Videns autem rex Ottakarus se non posse tante fortitudini
resistere, nec alio modo cum honore ab eo posse separari, transiit Danubium ad
regem Romanorum, et subdidit se ei valde libenti animo. Resignatis autem terris
suis, et reddita sibi Boemia et Moravia, pacifice cum rege confederatus ad
propria est reversus. Qui veniens ad sua, tactus dolore intrinsecus pro eo,
quod se subdiderat, cepit moliri contra regem Romanorum insidias, ut postmodum
rei exitus comprobavit.
1278. Ottakarus qui et Przemysl, magnificus rex Boemie, cepit agere contra
Rudolphum, regem Romanorum, qui tunc manebat in civitate Wienna, sicut prima
fronte intraverat. Misit namque suos, qui Austriam invaderent eamque rapinis et
incendiis devastarent; quod et fecerunt. In confinio quippe nostro inter cetera
mala, que gesserunt, ecclesiam sancte Marie in Weydehoven incenderunt, et in
cimiterio eiusdem ecclesie, ut revera percepi, 1722 homines igne perierunt, qui
omnes bene noti erant, exceptis ignotis et peregrinis; forum eciam nostrum et
ecclesiam sancti Stephani incenderunt. Circa festum autem sancti Jacobi ipse
rex Ottakarus congregato omni exercitu suo intravit Austriam, et obsedit forum,
quod dicitur Drostendorf XVI diebus, in quo tunc erat Stephanus de Mizow cum
paucis. Tandem tradito sibi predicto foro processit in Law adversus Rudolphum,
regem Romanorum. Qui nichilominus occurrit ei circa aquam, que vocatur Morawa,
ubi in vicino aqua Tya alias Dyge coniungitur ipsi Morave, ducens in comitatu
suo Ungaros et Comanos. Rex autem Ottakarus in exercitu suo duxit paucos
hospites, preter Polonos. Congressus autem ipsis in prelium, fugientibus
Behemis et Moravis, heu occisus est ille magnificus rex Ottakarus cum multis
Polonis. Nunc ergo Bohemia plange! o Moravia luge, tantum perdidisse honorem,
protecta quondam sub clipeo regis Ottakari.
Indefessa modo gestu testare dolorem;
Exudent oculi lacrimas, exterminet ora
Pallor, connodet digitos tortura, cruentet
Interiora dolor et verberet ethera clamor.
Tota peris ex morte sua; mors non fuit eius,
Set tua, non sola, set puplica mortis ymago.
O Veneris lacrimosa dies! o sydus amarum!
Illa dies tibi nox fuit, et Venus illa venenum.
In die quippe Veneris, hoc est sexta feria VII Kal. Septembris, periit
hisdem rex, in die Ruffi. In diebus autem suis, ut verum fatear, fuit pax et
tranquillitas in omni dominio suo. Fuit quippe rex potentissimus, destruens et
edificans municiones multas, humiliens et exaltans multos, super omnes
predecessores suos. Extitit namque rex Bohemie, marchio Moravie, dux Austrie et
Stirie, Carniole, dominus Egre et Portus Naonis. Regnavit autem quintus a primo
rege Bohemie Vratislao annis XXVII et reliquit filium unum nomine Wenceslaum et
duas filias.
Isti sunt principes contemporanei et vicini sui: episcopus Patawiensis Otto
et Petrus, episcopus Pragensis Nicolaus et Iohannes, episcopus Olomucensis
Bruno; reges, videlicet Ungarie, Bela et Stephanus, et minor Bela, et invenis
rex filius Stephani; duces Bavarie Heinricus et Otto filius eius; comes
palatinus Ludvicus, frater Heinrici; duces Carinthie Ulricus et Philippus,
frater eius; dux autem Austrie et Stirie fuit ipse rex personaliter, et marchio
Moravie, ut supra dixi. Marchiones eciam fuerunt isti contemporanei sui: marchio
Misnensis Heinricus et filius eius Theodericus, et marchio Brandeburgensis
Otto, qui habuit sororem regis; marchio Brandeburgensis Iohannes filius
Ottonis, qui occisus fuit; marchio Otto, frater Iohannis, filii sororis regis.
Iste Otto intromisit se de puero regio et de terra ipsius, occiso patre eius
Ottakaro.
Ipso anno obiit Iohannes episcopus Pragensis, nacione Bohemus, qui me
dyaconum ordinavit. Post hunc eligitur Thobias Moravus, praepositus
Pataviensis, frater Benesskonis et Milothe, qui obiit anno domini 1296.
1279. Petrus, episcopus Patawiensis, postquam celebraverat ordines sacros
aput Sanctum Yppolitum, ubi me indignum cum aliis in gradum sacerdocii
promovit, obiit VII Kal. Marcii; et eligitur Wikardus de Perchtoldesdorf in
locum ipsius. Ipso anno Zawiss nocte civitatem Budweys intravit, eamque omnia
depredatus est. Ipso tempore miseria magna in Bohemia; ipsi idem nobiles inter
se terram devastabant, ut vere posset dici: Ve terre, cuius rex puer est; quia
dominus terre Wenceslaus puer adhuc fuit.
1280. Rudolphus Romanorum rex, sicut prima fronte intraverat civitatem
Wiennam, mansit ibi cum regina sua uxore et omni familia. Congregato autem
exercitu magno tempore autumpnali intravit per Moraviam terram Bohemie adversus
Ottonem, marchionem Brandeburgensem, qui Polonos habebat in comitatu. Rex autem
habuit secum episcopum Basiliensem, Luduicum palatinum, Ottonem ducem, filium
Heinrici ducis Bavarie, qui et gener regis extitit, ducem Saxonie; episcopos et
comites quam plures; iacuitque in terra Bohemie fere undecim septimanis. Tandem
pacificati, ad propria sunt reversi. Ipso tempore rex Romanorum prefecit
Ottonem, ducem Saxonie, terre Moravie et civitati Brunensi, qui dux eciam fuit
gener ipsius regis. Ipsa hieme fuit nix maxima, que destruxit annonam. Ipso
anno obiit regina, Rudolphi regis Romanorum, ductaque in Sveviam multo
comitatu. Ipso anno mortuus est eciam unus filiorum regis. Ipso anno obiit
beate memorie Bruno, venerabilis episcopus Olomucensis XVII, nacione Saxo,
pater et tutor cleri, qui monasterium sancti Mauricii in Cremsyr mirabili opere
construxit; cuius consilio et auxilio Ottakarus rex Bohemie in multis sepius
prosperatus. O Moravia amisso primo rege Ottakaro, quasi uno tuorum luminum
evolso, adhuc lucem me in altero habere videbaris; nunc autem utroque orbata,
quodammodo in tenebras palpitare videris. Plange ergo, tantis te fore luminibus
spoliatam.
In laudem ergo huius tanti presulis inter cetera commendabilia carmina
cecinit ille egregius dictator Marnarius dictus:
Opto, quod in seculum | cleri flos et speculum | vivat, presul Bruno,
Quem famosa veritas | mentisque sinceritas | beat non in uno
Dono probitatis, | bono pietatis, | cultu castitatis, | actu largitatis.
Hunc dedit Saxonia, | tenet nunc Moravia | patrem et patronum,
Tutor legis, veri lux, | pastor gregis, boni dux | est ad omne bonum,
Ut palmes in vite | fructum ferens vite, | fervet sine lite, | legem tenet
rite.
Hunc pre participibus | variis virtutibus | gracia ditavit
Largo dei munere, | alto gaudet genere, | quem sic sors beavit.
Ut verus in vita | est Israhelita, | nam archimandrita | felix vivat ita.
Nunc aput episcopos | quosdam nequam Atropos | vagis ocat filum,
Ecce datum celitus | advena proselitus | expetit asilum.
Quem Clotho fugavit, | Lachesis prostravit, | ad te declinavit | manu fortis
David.
Fortis quippe et timendus erat omnibus adversariis suis, dilectus et
affabilis cunctis amicis suis, diligens iusticiam, provehens clerum, preditus
sciencia et virtute. Obiit autem ut dixi anno incarnacionis dominice 1280,
circa carnisprivium.
1281. Rudolphus, Romanorum rex, post pasca inter alia iudicia, que fecit
Wienne, fecit Iudeum quendam lapidibus obrui, qui fertur sacerdotem cum corpore
dominico euntem luto nescio vel lapide vulnerasse. Ipso anno Rudolphus,
Romanorum rex, circa penthecosten terram Austrie exivit, reversus in Sweviam
terram suam. Ipso anno dux Austrie constitutus est Albertus, filius Rudolphi
Romanorum regis, cepit Gerhardum de Obersen et Milotham, maiores Moravie, et
cepit esse gwerra in Moravia. Ipso tempore circa Michaelis Australes obsederunt
castrum Tirna adiacens Drosendorf, in quo quidam tyrannus sedit nomine Hostyel,
qui postea decollatus est. Destructis itaque terris Bohemie et Moravie, cepit
ipso anno fames magna invalescere in ipsis locis, ita ut non modica hominum
multitudo fame interiret. Ipso anno gelu terram nimio algore premente auditum
est grande tonitru.
1282. Fame invalescente et spoliis ingravescentibus tanta multitudo pauperum
mortua est in Moravia, ita ut eciam omnes sepeliri non possent, set effossis in
altum puteis corpora mortuorum in campis vel in vicis inventa, in ipsos puteos
proiecta, tandem repletis puteis terra obruebantur.
1283. Ipso anno obiit Agnes, socra Wenceslai, regis Bohemie, que fuit bone
vite.
1284. Wenceslaus iuvenis rex de Brandemburg reversus est in Bohemiam circa
penthecosten. Quidam usurpavit sibi nomen Friderici imperatoris, quem postea
Rudolphus, rex Romanorum, fecit cremari. Ipso anno Wenceslaus duxit filiam
Rudolphi, regis Romanorum, in epyphania.
1285. Tartari intraverunt Ungariam, quorum maxima multitudo occisa est a
Theutonicis. Ipso anno obiit regina, relicta Ottakari, in exaltacione sancte
crucis.
1286. Wenceslaus rex colloquium habuit cum duce Austrie Alberto, et dux
castrum Frienstein obsedit et datum dirui jussit. Rex vero Wenceslaus multos
sceleratos ut spoliatores, fures in terra sua occidi precepit, maxime in
Moravia. Ipso anno omnes episcopi conveniunt in Herbipolensem civitatem ad
legatum.
1287. Wenceslaus rex contra Polonos de Wratislawia et Albertus dux contra
comitem Ywanum pugnavit. Ipso anno rex uxorem suam primo introduxit.
1288. Albertus dux Austrie ad patrem suum Rudolphum, regem Romanorum,
ascendit. Zawiss captus. Sanctus Virgilius Zalczpurg translatus est Leonardi.
1289. Albertus dux cum Ywano Walkemburg castrum....
1290. Obiit Rudolphus, filius Rudolphi Romanorum regis, gener regis Boemie
Ottakari, in vigilia ascensionis, que erat Gordiani et Epimachi. In illo anno
Accaron depopulata est et multi christianorum occisi.
1291. Obiit Rudolphus, Romanorum rex. Ipso anno novus rex Ungarorum dictus
[Andreas] ivit contra Wiennam, devastans provinciam. Albertus vero dux Austrie
pacificatus est cum eo, et ille rediit in Ungariam. Dux multos milicia induit.
Ipso eciam tempore rex Boemie Wenceslaus exercitum misit versus Krakov.
1292. Rex Wenceslaus intravit per Krakow in Poloniam contra Boleslaum
Loketkonem, quem cepit in civitate Syram; se et multos cinxit gladio. Ipso anno
Albertus, dux Austrie, exivit Austriam et defuit fere integrum annum.
1293. Nuncii Tartarorum venerunt ad regem Wenceslaum. Ipso tempore dux
Albertus visitavit regem Prage. Post hec circa nativitatem domini rex
Wenceslaus cum regina visitavit ducem Wienne.
1294. Electus est Adolphus in Romanum regem. Ipso anno rex Wenceslaus
desponsavit filiam suam octo annorum filio predicti regis Romani. Ipso anno
cepit esse concursus in Gurym.
1295. Circa carnisprivium rex Ungarie dictus [Andreas] duxit filiam Alberti,
ducis Austrie. Ipsa quadragesima obiit Thobias, Pragensis episcopus.
1296. Obiit soror regis Elizabeth. Obiit frater regis Jessko, prepositus
Wyssegradensis, VII Kal. Septembris.
1297. Sepultus est rex Ottakarus et filia eius. Ipso anno coronatus est rex
Wenceslaus cum domina regina, [sorore] ducis Austrie Alberti. Ipso tempore
obiit dicta regina.
1298. Albertus, dux Austrie, ascendit contra Adolphum, regem Romanorum, et
occidit eum et factus est rex.
1299. Rex Ruscie venit ad regem Wenceslaum in Brunnam.
1300. Ipso anno circa festum Jacobi rex Wenceslaus traduxit reginam. Ipso
anno ivit rex cum exercitu contra Loketkonem etc.